^ MET i que n NC y n | me ΗΡΑ ^s AN he SN à ) i j \ B % ^ Ù \ ! } -— ] x = Dd E ^
ÿ "p f / VEI e Pars E abr RS à VM hy UU] ICE AE
192489,
2
tte re,
KO fm tme p NS wur
pr
sie pes radit ei
κ.α,
n N 1 Y
$ P, x ADP art
Me
kr
ur
ICONES ANIMALIVM
QVADRVPEDVM VIVIPARORVM ET OVE.
PARORVM, QVAE IN HISTORIAE ANIMALIVM CO N-
RADI GESWERILIBROTLETILDESCEIEVNTVR,CVM
NOMENCLATVRIS SINGYLORVM LATINIS, GR AECIS, ITALICIS GALLICIS ET GERMANICIS PLER YN:
QVE,ET ALIARVM QVOQVE LI NGV A R y M, ÉERTIS ORDINIBVS DIGEST AE;
| E DITIO fecunda,nouis Eiconibus non paucis, & | paflimnomendlaturis ac defcriptionibus auctíor, E | LE Figure de o? Animali quadrupedi ἆ ogni forte, LES Figures & pourtraiciz des beftes a quatre piedz
de toute forte,
© Die Figuren vo contrafacturen von allerley vietz fuffigen Thieren.
cAccedunt &) Indices fecundum dinerfas linguas in fine libri.
N SI
RO
> ES = Row | fe 3 - NS = 77 AS m
LETS
C V M Priuilegiis S, Cxfarex Maieftatis,& Chriftia-
niflimi Regis Galliarum,
TIGVRI EXCVDEBAT C FROSCHOVERVS MEN O M; ο. τσ.
y
vM"
è
62 à
A
2 Ci | SCNHRB 3 GLI AE, FRANCIAE ET HYBERNIAE;etc DOMI:
SERENISSIMAE ELIZA: na fiueclementiftime, 5. gg) Felicitatem d Deo Opt. Max.
4 ES a | TUS \Set BETHAE DEI GRATIA REGINAE AN- : precatur Conradus Gefnerus Tigurinus.
V NC /brum,cum antefeptenmium fere primum ederetur , ferenifsima Regi- Dedicationis i EB rasillufrifsimi Suffolchie ducis Henrici Gray pia memoria fratribus inclyti; , 4r. X dedicabam. Sed tum temporis non placuit Deo,ut adeos in Anglia adhuc uinen- ZEN ES tes perueniret. Quamobrem banc fecunda editionem, multo am locupletiorem, ne fine ılluftris alicuius nominis patrocinio, ceu pofthuma quada pupilla appareret, tue Ma- seftati offero atq, confecro. T anta enim efl uirtutum tuarum gloria, tantus pietatis [yncera ardor,tanta ingenti dexteritas,erudıtio,@) m linguis diuerfis, Graca etiam Latinag, peritia finzularis:quibus cunctis non folum omnem noftri faculi muliebrem fexum , fed ipfos etua re- ges atq, principes,g) ex priuatis plerofg, doctrina celebres wiros, fumma omnium admiratio- nesantecellis: Tantus inquam, gloria ac fama tua (plendor eff, ut brum bunc Anglie omnino .a me deflinatum (propter gentis ueftra multorum bominum multa ac recentia in me bencf- cia, ac meum erga illos,ut merentur amorem , officium gratitudinis ) non debuerim alteri, quam totius Regni [upremo capıti,hoc efl, Maeflati tua nuncupare. Sic enim uniuerfis &) fingulis quodammodo aliqua ex parte fatisfacere mihi uideor. cto autem omnes bonos qz) erw ditos uiros , quorum Detgratia ingens in regno tuo numerus eft , Maieflatem tuam adeo a- mare,uenerari gj colere, fecuti par eff ut ab externis etiam bominibus laudes tuas celebrari, actui honoris famam illorum lucubrationibus per orbem terrarum diffundi , hbentifsimé co- gnofcant. Sufüpeigitur [érena nd. frontesclementifsima Heroma,hos Quadrupedum animantium Ordines:quibus oinfpiciendis anımumgraufsimis Regni negotijs Im^ Kuppe prefer tenta remittas,tt) tucundifsimo hoc Natura [pettaculo oblectes. Quod quide non per fé modo tim Quadrupe
s Lon NERA PARE Wo i, MAR BE re bonejtu @) liberale eff: fed ad Deietia optimi maximi , noftrıg, @) altoru hominu plemiore co- We.
SE i d i rationem,cum gnitione nónibil códucit. Nam ad De notitia innobis excitanda atq promouenda,ex ommin perfe boneftà
©) quarunuis hums Vniuerfttatis reru in/peitione,pia de opifice cogitatio qnimos noftros [ab- effet po ire &) debet gg) folet:in primis uero cum Hominis (qui ueluti exiguus quida Mundus efl, &) +. Adcognitio= ut corpore terra,aliorud, tum elementorum,tum ex eis conftantinrerum, ita animo Det ima- T De ginem reprafentat naturam confideramus. Itaq, huius etiam parentem dicimus Deum:cate
rorum opificem tanium. cAt inter hominem €) catera Dei'opera , medium fere locum ani
mantibus qua ratione carent attribuimus : barum. autem pracıpaa funt Quadrupedes:
adeo ut illis inter eaqua ex elementis mixta funt,ita primum tribuamus ordinem : quemad-
modum inter ipfa elementa aut fimplicia corpora celo. Fecit autem bacomnia Dens in ufum.
hominis,ut Jeruiant aut [ubyciantur es omnia, fiue natura &) iuffu Dei perpetuo, ut elemen-
tasceli , &) corpora inanıma : fine [enfn alıquo:idg, uel ponte, ut ammalia que cicurari pof- Junt:uelper aliquam uim,ut reliqua qua uarg s modis capere, uenart, &) in ufüs [nos conuer-
tere folet : quemadmodum etiam parıtum [piritus tum bomines ultro feruiunt Deo, impuri
uero coacti &) renitentes. Jam cum Deus non bac folum , qua in hoc wifibili mundofenfibus .
nof! ris fe ingerunt,in folius bominis gratiam fecerit omnia : [ed ffiritus quog €) angelos inui-
fibiles, bominibus prafertimpys cuftodes ac tutelares , impijs uera ultores conftituerit : denig unigenitum filium fuum in generis bumani falutem,hominis formam affumere, &) acerbif ss
mam mortem [abire uolueri:decet omnino gj) par efl ut Deum etiam folu in omnibus altio-
nibus & cogitationibus fiis fibi proponat homo, eumá, unicum pro [ummo &) incomparabili
bono tum [uo tumrerumomnium,agnofcat,adoret,inuocet,amet, &) collaudet perpetuó : nec
ullas prorfus res creatas ullo modo dınini honoris imuocando uel adorando,participes faciat.
| "Nam ficut unus im cielo Solest,ditlus ab eo quod folus fit &) una eius imago ^m » non fico,
η
PL
Wr ν wo È . 4 13 FE vsu nt TP Le o REN « νομος " : a 3 ^ LS ^
J j à Y
N Li Epiftola
fed Solis lumine lucida:ita folus idem [ummus celoru &) uninerfa Natura dominus , Deus est,a quo uim [uam,quacung, habet,omnem mutuatur Natura , boc est , quicquid faclum, natum aut creatum est:proprium uero nibil babet. Hac qui non agnoféunt , Deum profecto non agnofcunt...— Pratereacum tot animalium generibus a Deo conditore tam pulchre gj a- bunde profpici uidemus,ut quantum natura &) neceßitas finguloru poftulat,mulli eorum inter tot myriades,quod ad cibum, potum, ueflitum,habitationem, &) alias res, quicquá defidera ri pofstt:an non exiftimabimus(non ram uerifimiliter,ut uulgus bominum, fed firma &) indu- bitata quam a nobis requirit fide eundem qui fis operibus tam benigne projpexit,multo ma-
gis hominibus,quos filtorum nomine dıgnatur,quantumcung, eis utile aut necejlarin fitconful |
turum ac [uppeditaturum? At miferi mortalın plurimi non pro uitlu tantum & ueffitu fita
anxij folicitig, funt,hoceft , Deo non fatis confidunt : fed infuper auari, (9) alijs hominibus in-
surj,ipfis etiam beftijs bac parte ut deteriores,ita infeliciores. quanuis enim barum nonnulla.
fii meins caufa noceant aljs,prafentem tamen folum famem explere, non in multos dies aut
annos aliquid reponere cupiunt. Illi uero cum Deo fuo non idant,g) ipfa folicitudine dubita-
tionem [ham ac diffidentia prodant, digni fünt qui quandog rebus neceffarzs priuentur,aut
(quod T'antalo accidit ) prafente ettam copia non fruantur. Hactenw dixi (g quide pro-
lixius qudm infhtueram,) Animantium matura conf )derationem,ad uberiorem Deinotio-
LI. Adnotitium nem deducere nospofJé. — Reffat , ut quomodonoftri quoq, €) aliorum bominz cognitio inde in
να, animis noftris promoneatur, offenda. Primum igitur quod ad nos quonia per comparatione
Α en Dr omnia magis innote[cunt, coferamus nos ipfos cum cateris animalibus. Corpus igitur hominis, qma jeu capi
n eunde colligimus,metem (qua proxime ad angelos accedimus,g) post illos rebus ommibus pra-
Stamus:&) cuius ratione ad conditoris nofiri exemplar fatti fumus) uim effe multo praftanz.
tiore illis anima uiribus , qua organo indigent , &) corpori allıgantur,adeo ut feparari nó pof- fint. Ipfà uero corporis nofiri forma &) [tatura,quonia ereita est,a plerifo ommbus differt:ita ut caput furfum ad celu, hoc eft fumma Vninerfi partem fpettet: (1d autem propter oculos €) uifum maxime factu eft, admonet nos officij nofiri cuius pulchre meminit poeta his uerfibus:
Pronaj cum (peltent antmalia catera terram:
Os homini [ublime dedit,celumg tueri
Jußit,&) erectos ad fydera tollere uultus.
Non folum autem corporis oculos ad celum , fed multo magis contemplantem omnia animi
aciem a terris auer[am,ultra ipfos etiam celos adufg conditorem,primumg motorem eorum,
extendere oportet. nam corporets oculis cetera quoq, animantes celum aliquando aspetlant,
A meribus,in- pifcis quide V'ranofcopus femper. "Deinde ft uirtutes aut potins mores €) aitiones alioru ali- μα quot animalium cum humanis comparemws,imbecillitate noftram (0) degenere naturam fa- animalium. cile agnofcemus Multe enim animantium , bonas &) fecundum naturam laudabiles attio-
nes, (qua in bomine a ratione confihog profecta uirtutes appellantur, ) ipfó natura inftindin,
multo perfeéliores plerı/g, bominibus edunt. In contemplandis certe ammalium moribus , ut” dod orus Gaza,exempla nobis [uppetunt omnium officiorum tp) effi- gies offeruntur uirtutum,[umma cum authoritate natura omnium parentis , non fimulate, non commentitia,non inconflantes fe) labiles: fed uere ingenua atque perpetua. Nec ulla pars Circapruden» uıta bumana est, qua non [uorum officioru exempla commodiffime hinc accipiat. Inbetmos |
feribit uir doctißimus Ti
tiamautproui» |J... Ug : s \ er ng. dominus Christus prudentiam [erpentium , fimplicitatem uero Columbarum mifcere : ne illa
friam,dociita nımırum tn aftutiam,hac uero in ftoliditatem abeat. Infignis eft Gruum, Apicularum , Mu- tem, rium alpinorum, Melium, Sciurorum, Caflorum,g aliorum antmalium ingenzi uis,qua wi- Ctum [ibi coparant aut recondunt,loca &) regiones mutant, domicilia parat , infidias ftruunt
aut fugiunt,g) alia quadam caute prouided, agunt. Mira auium quarundam. ad uocis hu
Circaiufitiz mana imitationem: Canum uero &) Simiarum,aduarias bominis altiones, docilitas. Difci 2
& cius partes. plina &) eruditio Elephanti,quem non faciat feudioftorem? Quis tam peruerfa natura hoftés J''generis est, quin emendetur &) mitigetur ‚cum nulle animaloccidi a fm generis beftra ui- deatur? Magnus in plurimis faorum, gregalium amor efl tum manfüetis , ut Bobus, Quibus: -
tum
quodadmateriam,partes qj) organa,ideft,actionum inftrumenta,nibilfere ab alijs differt:
tum fylueftrrium plurimis in omni animalium genere: mirus pracıpue in Elephantis. Quid de inflitia Apum dicam, qua colligunt quidem ex djs quibus aliquid dulcedinis ineft, fed fine ul- lofruttuum detrimento? Qua fides,quis amor in Canibus'agnofcunt nomina fua, aduolant, [erniunt,faciunt imperata,ad mortem ufque domino , (a quo ne uerberibus quidem aut ının- rijs repelli queunt, )aliquando etiam funeri, fideles. Fidelimi(inquit Plinius ante omnia ani malia bomini Canes atque Equi. Quis principem bonum non colat atque obferuet, cum ft rex cApum in itinere aberrauerit,omnes eum inquirere, odoratug fagaci perfegui , donec inuene- rint,cognitum habeat:geftari etiam regem a plebe,cum uolare non potefl:@J ff perieritzomnes dıfeedere? Nunquid parum binc exempli ad bomi principis fine defiderium, fine obferuantiam datur? Quis tam in parentes impins,ne cu (conia anis aut Meropé,ficut &) Leonum ac E- lephantorum , pietatem erga partes intelligat, pientior efficiatur? Quis adeo inbumanus illi- beralisá est, quem Oßıfraga benignitas in pullos alienos (ut nibildicam de ommium in prolem propriam amore ) ab Aquila eıelkos ‚non faciat benigntorem? — Percelebris est Elephanti caftitas , g) adulteriorum deteftatio : ficut eg) in Porphyrione. Columbarn €) Cornicum fida contagia quis nefcıt? ο Anféris quadam uerecundia commendatur. Mite eft ingenin Boum, remi[fum,&) minime peruicax:agnofCunt uocem bubulci , uocatıq nominibus proprijs intelli- gunt,gj iftis parent. His etiam mitiores Ones:quaru fimplicifima innocentia, &) ad paren- dum facilitas , admirationem bomini mouet. Sed magis mira frt in Elephantis tanto robore, € Camelopardalis tanta excelfitate , eximia manfuetudo. Strenuum €) animofumiumen- tum Equus eff: fed re&loris imperio fe fabmittit. [racumdior Canis: fed im eos qui fe fubfidentes demiferint,clemens. Quis princeps non ad clementiam facile innitetur,cum reges Apum are mari quidem aculeo fed eo nunquam uti intelligat? Quantum ftudium ornatus ac politura in Pauone? Quanta opera uocis amena fuantsg in Lufcinia? Quem non pudeat per metu pec- care, cum non folum Leonis animgm inuiéin cogttat:féd etia Reguli auculayqua cum c.Aqua- la pugnat ,certatq de imperio? Leoforte magis , gj) animofum, quam crudele efl animal: ma- gnanimum, liberale, ingenuum, © (ut authores quidam referunt ymite, iuftum, nec expers amori erga illos quibus cum yerfatur. Quis tari piger iners @) [egnis efl quin excitetur ad uita munera,cum Fi ormicarum Äut Apup Aböres:dtque induftrıamintuetur? Sed bac gj huiufmodi fingillatim enarrare nimitprolixum foret. Satis hoc efTo,natiua uirtutum officio rum, onmis generis exempla(&) ucliéti naturalem quandam de moribus philofophbiam ) bomi nem ın diuerfis animalibus reperire:quibus feipfum cotruptag natura fus mfirmitatem agno feat, plerifa, brutorum inferiorem fe anımaduertens:hoc uno forfan plerug faperiorem, quod Jaa ıpfe uitia nofcens fateatur. cAgnıta autem &) damnata infirmitate atque corruptione Jui Dominum Deum,unusa omnium bonorum( fine per naturam , fine per uoluntatem , [ine etiam abfque omni medio )authorem, ut prima condifiont ‚hoc eft, perfeétiont,in quaprimus homo creatus eft ipfrus gratia ( qua per folum dominum Iefum Chriftum nobis preftatur)fe reffıtuat,toto animo affidue orabit. C aterum quod tertio loco propofitum erat, altos etiam homines, hoc eff diuerfa hominum ingenia collatwne ad beftias f acta,magis dignofci: eadem fere uia g ratione intelligi poteft qua quifa, [eıpfum ex illorum natura cotemplatione melins agnofcit.Nam fine feipfum. fiue alios uideat bonos alicuius anımantis mores referre, ut man [üetudinem Ouis,caflıtatem E lephanti,pietatem (conte, laudabit : [in malos, uituperabit: sta ut ftolidos , inertes ac focordes homines , Afints:libidinofos &) uoraces Porcis:aftutos &) uerfipelles, V ulpibus,Felibus:infrdiofós et crudeles, Pantheris:timidos Ceruis, impudentes Ca nibus,e) alios als comparet.In béfl js quidem iftis uitiorum turpitudinem nobıs Deus, tan- quam in fpeculo, Ut tofceremw ac fugeremus,propoftat : fecuti liberis fais ebrietatem in feruis Lacedamoni folebant. Phyfiognomones certe prout animantium quorundam [imilitudo, &) ‚eadem corporum notaÿin facie alidue parte hominis apparent, de moribus quoq, &) ingenio cu- ın[q, comecturam faciant , eamd ut plurimum non uanam, nifi dottrina ej difciplina natu- ram»ficutiinSocrateyuicerit — Hacgg) huiufmodı , optima gj do&iıfıma Regina, picturis hıfce e Animalium contemplandis, MaieStati tua in mentem uenire poterunt. Mores quidem & ingensa pingi non poffunt:féd corpus εί adeo [nis moribus &) ingenio aptum ‘appia, η
| Nuncupatoria. 5
Circa téperan, tiam libidinis, c ire feto»
c ied.
4 1 L ^ nem ez iaoori
tolerantian.
IIT. Ad alios quoq; homınes nofcendos ac dignofcendos.
Phyfiognomos nid.
Y
6 . Epiftola nuncup. ds pernatura largitus eft Deus:ut plerunq, ex ipfa ‚facie,aut pecie corpori eiusd partibus , qua:
Virieruditiin, Jis cuiufg natura fet, coniectare liceat. Quod fretiam Anglica nomina adfcribi fingulis uolue | Anglia, rit M.T.uiro alicui erudito idcomittet. [nter ceteros autem mihi notos facillime id praflite- : — rit Johannes Parkburftus, (qui perf&pe mihi mirtutum tuaru laudes amplifsime pradicauit:) |
aut Guilielmus Turnerus, lo. Caius medicus longe dodtıßimus, Io. F'alconerus, uiri ut omnibus
tanatura cognitione praeclari. Nam Guilielmus Cecilius , qui a fe- AM |
bonis artibus g) fcientijs,i
cretioribus libellis M.tus eSt,wir prudentia grauitate aljsg uirtutibus illuftris, acomnium li
terarum genere literatiffimus, maiora € ad Regni totius adminiflrationem pertinentia nego È ciafubinde trattat , quam ut ad hac rerum Natura feudia,utcung, pulcherrima , diuertere 4
pofeit. Porrò ne quis inconftantia me accufet eq) ut meus erga heroes illos s illuftrifimi Safe: folchia ducis pia memoria fratressac totam illam familiam, animus appareat , epiflolam in ipforum olim nomen inferiptam, wirtutis gj) honeftißima ipforu fama teflimonium;ad buius Libri fineretuli. VALE férenifima Heroma. Dominus nofter Περ Chriflus, aternus Dei filius, M. tuam cum toto Regno ‚ piritu ac uerbo fuo incolume ice conferuet acgubernet. — Tiguri Heluetiorum urbe primaria. Idibus [unij. cAnno Salutis nostre M. D. LX. è
É1z ÉAIZABETHN Muryalvunp Αγ/λωμ i Βασλιοσαμ THU πάνυ.,
Cim Αρτεμις AT Yat. ὄρως ἰοχέαιρα:
Ti A P ἅμα Νυμφαικοῦραι Διός ὠιγιόχοιος Πασάωμ N’ ὕτοιρ ἡγεκάρν ἔχά,σὲ µέ]ωπα!
Pea d^ apıyvarrn πελετοά,κγαλὰι Mer zr ot, ὡς gl ἑλιξαβέτν Αγγλωµ βασίλιοσα Qxolsu, Marty ἄλλωμνικὰ βασιλάϊομ UxC-. ΤαὐταπαμξασιλεὺςΘΕ ΟΣὅλδιαπάν]α dT oin, Euzuyinp vinup 7ε,κοὰ ἐυσεθίηρ Ax µακεῦ Box Bióro: CO νυμφίομ ὤνό ρα θωυσῖα, Εινάρε[ομθ᾽ ἄρωα, πολέωψ &vvwEioy ἄλλωμ, Καλῶμ 7t pz tige λόγωμ,πεκκτᾶρα πεἔργωμ: Ασκκθή 7 ὑγίειαμ ἔχειμ Luxip 7k d'tuxs rt:
Kok rod eee ratd'wp ms γωεβσιμ ἀνάοσθμ: Kat τοτε ἀθάναμ ζωὴμμιτὰ Χοιςῦ lnGu,
Ey put &0U μεγάροις ὑπερουρανίοισι,
Top no σῖοξάζειμ θνητούς dia σπτιντὸς oum,
Kok µεγαλοῶενετηρ ἀναμέλτοει στόιμένα κόσμο» Óc yatay χλοιρᾶμ τι, o δρανὸμ ὄυρυψ ετόνξε; Δένδρα σε πηλεβόωντ’ ὀρέωμ γι ἄγάννιφομ ἄεγλομ: i | Kid'eovs lire, où ἀκρόσῖρυα, au ὀπώραψε | Tempé zrüd oy v ἀγελας,μέλωμ ye G^, il λοφδρωμ:
Kok βοῦς eA xov le, κοὺι ὀρέεερα Änpke yaınz:
Évxsodovc T° EARPOUS.KOL σϊορκάδιας,Ασῖε λαγωδς:
Apurouvas Te, κοὶ ἄλλα τὰ μένα κνώσῖαλα yat
Ερπετά, Nox zie yeost μέ[αϊοσοντα ποπητὰ,
ἔντομα 7τολλα:γένος 7° ὀφίωμ θνκποῖσιμ (uit
+ Ἡερῖους 7° aprile,” ὑσιαθύρεμμονας Ἰχθῦς, To gu xud'ozveip αὖ δρ yon mor ππέντας, CON,
ra
"bec
CON.GESNERVS LECTORI δι
NN D SECVNDAM banc editionem, optime Lector, tum Icones Quadrupedum nouas
V55 nonpaucas,addidi,tumnomina & defcríptiones: & prius etia publícatís Iconíbus mula Α ta paflim ad(cripfi, plerag; noua:pauca uero ex ts qua ín Hiftoria eorum cötinentur,re- == petiui:id@ certam ob caufam : ficuti pluribus índícauí in prefatione libri Nomenclato- ris Aquatilium : cuius editio prima hoc tempore prodit. Velim autem abharü rerum ftudíofis in unum Volumen coniungi Iconum Quadrupedü & Auíum editiones fecundas , Aquatili& uero prima ac nouam: quí ttes libri omnes hoc anno Salutis Chriftiane M, D. L X. typís excufifunt, Rarioribus quidem & peregrinis Quadrupedum, defcriptiones copiofiores adieci: communíoz ribus nihil aut parum plerung (nifi prorfus noui aliquid effet) prater ipfanomina, Afino tantüm & Sui Hieroglyphicas quafdam ínterpretatíones addidi , fpacía charte replendí confilio, cum ijs omnino locis,non priüs aut pofteriüs,horum Quadrupedum figuras collocarí uellem. Hierogly- phicz autem fignificationes ipfis animalium Iconibus comodiflime adduntur; &fí non data ope ra breuitati fuduiffem, fingulis , aut plerífq; anímantíum , ex doctiffímís huius argumenti Píeríj Valeriani commentarijs, fummatim Hieroglyphica quaedam adfcrípfiffem. Sed ifti fuperioribus annis Bafılex Iingrinij prælo excufi , hominis philologi Bibliotheca digniffimi , facile ab omni- bus haberi poffunt.
Quodad Icones:agnofco non omnesoptime píctas : non mea tamen culpa: qua de re nunc dis cere tempeftiuum non eft.Mediocres quidem funt plerag,& tolerabiles:quandoquídem his mea liores(De quadrupedibus loquor)hadtenus publícate non funt. Fi@itia αετό, ut quídam fufpica= tur,nullz funt:uel fi qua funt, non approbantur à me, fed notantur aut reprehenduntur : ut Olaf Rangiífer,alíad; pauca in Quadrupedibus, ín Aquatilibus plura;& Salamandra quorundam, &c. Quod fi quz ipfe non pínxí(íd efl, pingenda curaui) ad uíuum, authores cítauí à quibus accepe= rim,aut quorum e líbrís mutuatus fim, Paucas quafdam ín hac editione accuratiofes dedi, relí&ís tamen etíam ueteribus:ut ex collatione apparcatillas quoq; non omníno malasneg fictitias efle; ut Alcís, Lyncis,Felis Zibethi. Obijcirmihibonus quídam uír, (bonum appello ‚animi & ha- bitus,quemin eo effe non dubito,refpectu: neq; enim ftatim malus eft,quialicui iniuriä facit prae iracundia,aut uíndíctz ftudio , aliaue caufa qua ueniam mereatur, fi no ut plurimum & confulto talís fit:obijcítíaquam, Gulonem, Lupum Scythícum, Camelopardalin, Cricetum.Atqui autho= res unde acceperím nominaui ín fingulis, fi non in prima editione Iconü cum nomenclaturis edi= tarum,faltem in Hiftoria priùs euulgata,ad quam Lector ín ipfo Librititulo remittitur. Ponticum etiam Murem fiAum à me dícít; cum ego pro Mure Pontíco Scíurum me pofuiíTe , colore tana tum differentem,profitear, Sciurum uero frequentiflimum nobis animalculum , fingi quid opus erat; Putoríus forfan non qua debuit aut fieri potuit diligentia & arte à píctore fculptoregnoftris expreflus eft:idcirco nefíctus erít?no magis puto quàm homínes deformes , fi@i non funt.Sphíns gem quoq finxifle me ipfe fibi fingit;in libris enim noftris nullarceperítur,Denig; Damam Plínij: cuiusimaginis authore nominaui Io, Caium Anglü medícü,uírum doctrína, iudicio, fíde & dili= gentía íummum. Quod fi is ipfe nullas berbarü imagines ab amicis miflas ponere uoluiffet, in fuis quibus Diofcoridis libros illuftrat comentarijs,plurímís & rariflimis fané deftituerentur.Fierino poteft ur unus homo diuerfas Orbis regiones adeat, & que fingulis peculíaría funt ipfe uideat, Ac= quiefcendum eft illis qua miferintamici: quäuis non optime aliquando expreflis. Falfas ετίᾶ ucl prorfus uel aliqua ex parte imagines,illarü rerum , quarum uerasadhuc nemo dederit, exhibere, modo nominato authore & nulla diflimulatione id fiat, non eft inutile:fed occafío ad inquirendas ab aliquibus,aut comunicandas ab ijs qui iam habent, ueras.Hoc confilio,& hac confeffione,fi As coniti primi & Siluri fui ícones nobis dediflet ille , nihil dubitatione aut reprehenfioe noftra opus fuiffet.Hac equídem inuitus publice fcríbo:neq; derebus ipfis adeó contenderem, (quanqua ha= rum etiam uerítas mihi homini natura cognitionem ex profeflo indaganti cura eft , ) nifi honoris etiam mei,& librorü quos edidi authoritatis,habenda effet ratio. Coeperam priuatis epiftolis cum illo agere;fed fruftra, Itagg publicis eius calumnijs, refpödeo publíce. Fateor me príorem de Aco- niti ipfius imagine,an uera efTet, dubitafle:cuius dubitatiGis caufas, quas multas & graues habeo, hic exponere no conuenít, Sed dubitare non eft calumniari, Ipfe plurimas in meislibris fíctas ima
gínesreperírí,nulla dubitatione & fimpliciter ait:quam uere, quo candore,ipfe uiderit:idg nó in
fecüda folum Diofcoridis fuí edítíone Latina: (ed nuper etiätertia, utaudio (neq; dum enim uídi) Venetijs excufa.Poteft fane calünía,etíam cum ueritate,aut potiüs ueritatis parte,coniungi: cum id quod uerum eft, non integrum,fed ex parte tantüm,inalterius detrimentum aut ínfamíam dia cítur, Pofuit Gefnerus icones fictitias. Fatetur.fed ita ut agnofcat,authores nominet,fæpe etii re= prehendat.Horum ille cenfor meus nihil dicit:fed primäfolum partè.Ignofco tamen (quod,itame Deus amet, candíde,& nullo fcömate dico)illi bono eruditog uíro, tum aliarum ipfius uirtutum & dodtrine,tum mea tranquíllítatís, officijgg hominis Chriftiani caufa. Hizchadtenus fatís, & quidem prolixiùs quàm uolebam. Porrofiquisaliud quippiamhîcdicendî autexcufandum à me forte expectat, qua in alios huius argumenti libros præfatus fum,legat.
CES C MEET
P
en | !
ENVMERATIO ORDINYM QVIBVS HOC
IN LIBRO ANIMANTES QVADRYPEDES DIGESSIMYV S.
QVADRVPEDES aut funtuiuiparæ,autouiparæ, Illas ín fex Ordines diftribuimus: has pro= ΄ pter paucitatem non libuit dividere, | |
Continet igitur Quadrupedum wiuipararum manfuetarum 4 OR DO 1. beftias manfuetas,qua armenta uel greges conftituunt: cornutæc omnes & bifulcæ funt,& ruminant,non utring dentata, Vt funt Boues,Oues,Capræ, Pagina 10,
11. ex manfuetisiumenta, qua fine cornibus & folipeda funt: (aliqui ueterína animaliauocant, quod ad uedturam idonea fint : uel quafi uenterina : quod ad uentrem onusreligatum gerant: Graci ὑποζύγια, δέ λόφορα:) Vt Bquum, Afin, Mulum, Camelum. Etrelíqua manfuetorum, ut Sues, Canes domeftícos, & Felem domefticam. Pag.19.
Ferarum uerò Quadrupedum uinipararum, que omnes utrinq, dentate funt
ORDO I, compleciturferas cornutas: VtBoues , Capras & Ques fylueftres: Camelopardas lin, Allocamelum,Ceruos,Capreas, Alces,Rangiferum feu Ceruum Scythicum, Rhinoceroz= temfeu Taurum Aethiopicum:Elephantum, (ín hoc enim cornua effe quí dentes uulgo appel
lantur, dectorum teftímonijs conftat.) Poftremö Monocerotem : X Leporem cornutum quas lis prodigio potiüs quàm fecundum naturam nafcitur.
II. non cornutas maiores:quæ hominem autalía animalia unguibus & dentibus ledunt, mulrifis da omnes,præter Aprum bifulcü. Vtfunt, Vrfus, Leo, Tigris, (quam Canarío generi quídam adnumerant:) Pantheræ, & fimiles eis fed minores, (qua magnitudinis rationead fequentem . Ordinem referri debebät,) Genetha, Felis Zibethi,& Lynx.item Hyæna,Lupus,Lupus Scy thícus, Lupus marinus quadrupes, A per fylueflrís, Hippopotamus. Horü genus cömune nuls lum eft, nifi Pantheram ceu genus unum ftatuas , quo comprehendas Leopardum, Lynces, Thoes,Pantheria,Genetham, & Feles tumaliastum Zibethi cognominatam, Scaliger Cana= rio generi fubijcit Canes domefticos & feros,Lupos,Hyanam, Vulpem & Tigridem:nos hec magnitudinis ratione ad diuerfos Ordínes retulímus, Pag.6s.
111, eíuídem natura reliquas mediæ magnitudinis,minusgnoxias: Vtfunt Caftor, Lutra, Mes lis, Hyftrix, Vulpes,Pithecalopex, Símíarum genera, Sagoínus Americæ,& ex eadem Arctos pithecus quidam.Muftela díuerfz,Ichneumon,Mus Indicus, Tatus, Lepus. Inter has Símía, generis nomen eft,quod fpecíes plures continet,deinde Muftela,tertio Lepus. Huc etía Canes & Feles fylueftres pertinent. Panthera fimiles quauis minores feras, fimilitudinis magis quam magnitudinis merito,ad præcedentem ordínem retuli. Pag.83
1111. minimas & Murium fere generis : quorum ea qua per arbores aut parietes repere & fcan-
| dere poffunt, Gr&cialiquando&pzer& nominant , nímís communi uocabulo : & quod depedia bus magis debeatur, Vt funt, Cuniculus:quemä cognato fibi Lepore(ultimo præcedentis Ora dinis)propter magnitudinem minorem,feiunximus : Cunículus Indus, Echínus, Mus alpinus uel Arctomvs, Glis, Scíuri, Crícetus, Muresdiuerfi,Talpa. Ῥασ.ιοφ,
Ammalıum Quadrupedum ouipararum
ORDO 1, &ultímus, complectitur Chamzleontem , Teftudinem terrefirem + Lacertarumg & Ranarumterreftrium genera, Nam Crocodilum, Ranas & Lacertasaquatiles, Aquatilium li- bro fubiunximus. . Pag. uz,
In Libri fine fequuntur :
ADDITIONES quzdam omiflorum,&c.
ANL
9
ANIMALIVM DIVISIO, SECVNDVM
ELEMENTA, IN QVIBVS HABITANT.
NIMALIV M tria fumma funt genera : Aues, Pifces, & Terreftria. Pifcium nomine nunc communids fumpto, Az
quatilia omnia comprehendimus. Terreftria dicimus , que Ariftoteles »2; Theodorus male pedata. nam Angues
etiam πε[ο) funt,cum pedibus careant.Infecta ambigunt.plurima enim terreftria funt:fed & aquis fua non defunt infecta: &
. quzdam eorum in aére uolitant, 4[ Singulorum autem multa funt uariztp differentiz., A forma:unde funt genera & fpes
cies, A materia, utà partibus. Abaccidentibus, ut à moribus, à uictu:ab ufu, qui ad homines pertinet, Et aliæ quzdam,
Nos hic de ijs præcipue dicemus,quæ ab elementis in quibus degunt, fumuntur differentia, ex Scaligeri ferè cómentarijs.
Alia enim in uno:alia in duobus elementis uiuunt,quæ amphibia dixeris,multo latius patente hoc uocabulo, quám uulgó accipiatur, Deindeetiam quomodo fecundum refrigerationem caloris natiui differant,ex Ariftotelis fententia, .
TERRESTRIVM ALIA
1. Interra degunt,& è terra uiuunt,ut Buffones.
2, E terra,non de terra,ut quz frugibus uefcuntur. í dI b.
5. Abaqua,utLutrz : quz & in terra & in aqua uictum capiunt, Quzdam pifcium auidiffima,aquarum contactum ex^ horrent,ut Feles.
A. Ex aéreut Canis leuis:quem rore uiuere aiunt.
AVIVM ALIAE
1. Infoloatre,X ex eo,nempeaëre, Manucodiata dicta, Hirundo uero non in folo aëre,fed à folo, 4.. Infola aqua:ut in Oceano Brafiliæ marini Anferes,colore atro;qui nunquam euolant, & in Oceano 5 ur, Chinam uers fus,aues apodes, que nunquam exeunt è mari, c, 3. Iníola terra, Struthiocamelus. A. In terra & aqua, Ardea. M NS . Inaére & terra, Vefpertilio:qui & in aere Culices uenatur, & in terra fuillas pernas p opulatur.
6. Intribus elemenrisuitam,fed non uictum habet, Cycnus, Sed & qu&cung animalia in duobus funt,ut terra X aqua:
(unt etiam in tertio, nempe aere.in terra enim effe nequeunt extra aerem,
PISCIVM SEV AQVATILIVM ALIA
1. Infolaaqua degunt & uiuunt, ut Pifces proprie dicti plericg: fed plurimiab aqua: Apua ex aqua tantum, 2. In aqua & terra, ut Polypus:qui ad fructus arborii,& ad falfamenta exit,cft enim omniuorus. Et Vitulus marinus, qui tum pifcibus uefcitur,tum uaftat uineas. Tiburo depafcitur herbas,quæ in ora funt maris,exerto ab aquis ore. 3. Inaqua & aere:non ad folum uictum,fed ufu uario.quidam enim aere utuntur tanquam inftrumento , aut (ut ita dicit) | fequeftro ad motum uolatus inftar, cum fugiunt inftantem hoftem: ut Loligo, Hirundo , Miluago, Pecten. Alij ad fpirandum,ut Delphini. Nonnulliad cibum confequendum, ut Cancri, Aliqui ad teporem:ut Polypus,Exocetus, Teftudo,Murzna coniugij cum Serpente gratia,
A REFRIGERATIONIS MODO Animalium differentie,
VIT Aincaloreconfiftit: qui in uiuentibus omnibus nifi temperateturac refrigeraretur mediocriter, non duraret. Refrigeratio aüt hac contingit alijs forinfecus tantàm ambiente elemento refrigerante ; ut plantis,partim ab aere, partim à terra: & infuper alimento.nam alimentum quoque primum refrigerat, Et fimiliter animalium exanguibus, ut in terra iníc^ étis:quorum quz minus calida funt, fimpliciter aereexterno temperantur: qua uero calidiora funt , & longioris idcirco uitz , corpus fub diazomate fectum apertumg habent, uter illic magis penetret per tenuem diazomatis membranam. Et fpiritus etiam intrinfeci motu,nonnihil refrigerantur, quem quidem in eis moueri uel fonus teftatur.huiufmodi enim om= nia bombum aut fonum aliquem edunt, ut Apes, Vefpæ. Ex aquatilibus exanguia funt, Malacoftraca, Oftracoderma, Mol lia. Malacoftraca ut Cancri, & Mollia ut Polypi, aquam neceffarió admittunt, dum cibum capiunt, obiter,non ut refrige^ rentur:& eam mox reddunt,ne in uentrem illabatur:hæc quidem per foramina dicti capitis; illa uero per partes quas Alaska uel Brayyuoadtz in eis appellant. Oftracoderma forte corpore toto compreflo aítrictoty , aquam exprimunt ceu per fpongiä aut meatus quofdam latentes. His omnibus, quoniam parum caloris habent, elementumambiens fufficit. Árquorum copiofior calor eft, recepto intra fe acrisaut aqua portione refrigerantur, ut fanguine prædita omnia:quibus cunctis eriam hepar ineft,prima fanguinis officina : & cor caloris uitalis fons. Quorum autem fanguis calidior eft:ea recreantur haufto aere, perg os uel nares in arteriam ad pulmonem & cor infpirato. Caeterum pulmonem alia habent fanguine imbutum a= bundantiore, ut Quadrupedes uiuiparæ,quæ neceffe habent perpetuo per interualla crebro infpirare,id eft,aerem recent? haurire : &expirare,id eft,craffíore ueluti fuliginofum fanguinis halitü expellere.itég Cete proprie dicta, ut Balena, Del” phinus : qua aquam non admittunt, nifi cibi capiendi gratia,quam plerag mox per quanda in capite fiftulä, reddunt,pau- cz alio quodam roftri meatu. Hac idcirco, capita fubinde extra aquas exerunt, ut Rana in noftris aquis. Aliorii pulmo mi^ nus fanguineus eft, ut Quadrupedum ouipararum, (& ex uiuiparis Lutra etiam, & Phocz,puto,)Serpentium, Auium.hac aliquandiu fpiritum cohiberepoflunt, & fine refpiratione durare, alia longiore , alia breuioretempore: quod X minus opus eis fit refrigeratione;& in uacuis pulmonü meatibus aerem extrinfecus hauftum retineant. itaque urinari aut incluía latérepoffunt. Poftremo ea quorum minis calidus & dilutus eft fanguis uniuerfus,ut Pifcium proprie dictorum, refri= gerantur aqua per branchias ( arteria enim afpera & pulmone carent)ad cor deducta. Aquam uero obiter per os ingrefiam dum cibü capiunt, ijfde branchijs reijciunt: Lampreda forte ac fimiles etiam per fiftulam, ut Cete: quoniam oreadhzrere folent, Branchiz alijs pineo operimento teguntur, ut Pifcibus fimpliciter dictis;alijs ceu foramina aperta funt, ut Galeis ὃς Cartilagineis omnibus prater Ranam pifcatricem. | -
" ; ] Ue DT | Quadrup. manfuet. bi, QVADRVPEDVM VIVIPARORVM ORDO
PRIMVS, QVI CONTINET ANIMALIA MAN.
10
fueta;& primum armenta ac greoes, LATI NE Taurus, ITALICE Toro, | GERMANICE Stier.
Vi M: ND IE LH) KK D Ve N N SS
" GRAECE Tes, GALLICE Tore. _
* è NE {8 7 = 5 RM ERU £ LA IE 2 Ÿ = È 3 Se ES È CO € « x EE SS > SF d O SE À δω» AMT z zz SIL NY RI κ dus MIL : ME 2 Z Z2 Ξ IS: NE (ESS MS SK = dad Zo s : ie E? £ NE | / j : = Έ στ 2 3: z : = IN» jn en 79 Ÿ z => Ec εξ E Ren dm > " = SÉ > = ai ina SG i 33 E ==- Sn Se XE = ZAN = i GG \ SES È è d Y Im 7 A x dì hy = = Zz = > > £ 2 È = TE < N hl: : |
) yy, N CI)
N I’ SG > si gm > IF gm = SS — ; 7 PLAT S - = ] ΠΠ = NP = G y 7 Si I, 2: gi N 9 ή, I Bor = 7 : i Jona. FR
mm)
Mi) y | ou
P» Ka"
mmm n
1
πι TP sq n
e == E
V ARIA inftrumentarei rufticæ, ficutexcufa funt cum Græcis in Hefiodi libros interpretatíonibus.
DE | S sol.
Ordo primus,
LATINE Nach; GR AECE Besfoem.genere,
ITALICE Vaca, GALLICE Vache, GERMANIGE Xp.
Tm 7
(4
à ; (i TA | py «ισπ Nen
ης. y A (0 N
Y) S à [ή ii A 55 E WE è vom & NI
D ur SE ES A m à,
os
te
ma
ein
. ; va cm UT | n ων
ANI η
πετ
ph Jh 19; [HIER Pin jl WS
iW \\ 4 TZ WER: G e CL Na MES TEE EIG AN e ZN ja FAN: 7 EL, ^ Ml Upi NEL AL Γή uf FAN A η, \L "T. P ή η] Jn 1% di 4 2 nm | 1 (m ) tt; , i at“ 4 ι i Jmm SUR 41] N iN TNT i IN bu ki! (T n) o i | E FBI E
c 777 mc Im. "i d METTI m
il M ( LR dis MT MULT
=== m ce S i
e AIT
Ly Re zz
ILE TATA na
rec RR | \ E. Utd P. [ 3 MA y ea
ES
| Li ) Te 7 j y "M i «e
/ M S f MN ys ND K
)) ; )))
| À a pp TT le: ve pei TN er
"i — potra bl i ill! m == i e I TG:
— ZE
Marg AU î sf lead i droit κ ο.” A - ων τω k A LTÉE vt . FU VANUS TENDS μή JAM e” a. \ ^ 7 » D * \ i
E Quadrup. manfuct. 5 LATINE Bos(Grece βοῦς , generis cOmunis in utra ing Taurum.
& Vaccam comprehendit; fed proprié Bos der qui caftratus eft. Græce Bois maíc,eenere.
: ITALICE Bue. : re Beuf, GERMANICE Ochf/o0er Kind.
NN! È n | | E)
) n Duran 790 yy, „Mn m κ = I al y ll | | E WM [s B 2 ^, mom x à È: P τη —* af Ξ mA S ἴ n» iu fd ge Y NI
\\
fl A Wd WS / > VA | κ. imme N ( / p ή TA- E À MN a — | ut M. il). pr met SIE PU jj ia ;
2 / PA LE
V ) , I) ) Ms „lu: " ή i n T
yp" AUN ci πω.
: Um D» KT Keine" AT MITT let (t 7 T LG Uis. lt a G Ü un, (tl
zu zz Ae nr
7
TT serit as pcd
e
\
E πα os M md ft |
|... Ordoprimus. 13
LATINE apudrecentiores Bubalus, nam alius eft ueterum Buba-
lus, uíde ordíne 1, ferarum.
ITAL. Bufalo. GAL, Beufle ^ GER M. Büffel
ον CSS
à » à SN SNS IN
ANT SS an AN KES SSSR) TW find EE emp
= ? Se
À = AE — =
ZE V4 1
7. σσ
N = ÈS
= rs
25
LA RAT. Pe 227
ee,
Gear "E022 77
1 T AT
A,
Lj > Le, PEGLI ST
24 (EL DEZ
CA
è le 4. Pi tz
7 fi I 7 7777777,
Bufalus uulgò dictus Italis (inquit Caefar Scaliger ) eft Bouis genus atri, _maximiroboris:depreffiore c Bos magnitudine: fed corpore com- pactiore,latiore,pleníore,firmíore.Cornua n6 tà teretia Cp preffa:nec furrecta, fed deorfum uerfüretroflexa, Etía domitis maxima ferocia? qua corrigitur,uitulis annello ferreo prídem naribus inferto:cui funi «ulus índitus pro habenis eft, Hunc neg Bubalin(ueterum) effe,neq Vrum fcio. Calcibus non cornibus (ut Bubalus Ariftoteli) pugnat: inepta enim funtad pugnam cornua,quia retrorfum auerfa ac demifz
fa cufpide, | 25
IA Quadrup. manfuct. i) = LATINE Ouiss ITALICE Pecora ! _ GALLICE Brebis. GERMAN. Schaaf: Indícam ouem, qua uidtu feu foco fera uidetur, in genio & mori bus manfueta, ficuti X Camelopardalís, unde óuís nomen
utricg obtigit,non à forma fimilitudine, exhibebimusinfrà, Ordine primo ferarum, | E
NS ps NZ NZ
YI
44 IS
> E CE —Z x (27 TA 1 A apt: NCC i
» m m
GI)
II:
IN
τς
=
9,
CZ. =? TÈ
v
|
MANN VSS SI NN IN N N \ DR NUS à NN ασ
jr: #4
EN DI)
| ) DI
Mi
{ y 1 V κ.
C
OMNIVM Hebridum poftrema infula eft quae Hirtha appella- tur,polarem habens eleuatíonem fexaginta tríum graduum, Nlo- men autem huicab Ouibus, quas prifca língua Híerth uocamus,
inditum eft. fiquide Ouesfertuel maxímos hircos altitudine exu
perantes, cornua bubulis craffitudine aequa, fedlongítudine ali
quanto etiam fuperantía, caudis ín terram ufg promiflis, Caetez _
v . è Y x D D M " . rim in Orchadibus Ques pené omnes geminos, immo trigemi- nos pleræcp partus edunt,
Quis.
\
Ordo primus. 15
O VIS Arabica (inquit lo. Caius Anglus,qui etiam eicones duas,quas fubijciemus, mifit)paulò maioreft uulgari, codem tamen quo illa uellere,figura corporís,X colos re, Tantumtibie & prima faciesruffefcunt modice, cauda lata eftín fummo cubítü unum,paulum modo in defcenfu fe coarctans leníter, quoufg tandem definat ín eä figuram, qua eft alarum ouíum cauda. Vefcitur herba, carne, pifce,pane,cafeo, & quibufuis, id docente fame in naue, cum aduecta ad nos eftin Britanniam, Herodoz tus in Thalea fcribit,non alibi uifum hoc,aliud genus vexeoneprop (quo d híc unà fub jciam)quam in Arabia, Sut (inquit) ín Arabía duo Oui genera,admiratione dig= na,neg alibi ul uifa, Alterum,caudam gerit tricubitalilonoitudine:alterum,cubis talilatitudine Hæcille, Haec dum feriberem,uir quídam fide dignus mihi retulit,ui fam fibi Francfordíz olim huíus generis ouem caudalata , non uthicpingitur : (ed fimpliciter marfupij feu peræalicuius inftar latam, ita utnonattenuaretur deorfum: fiue natura ea talis fuerit, fiue aliter, Johannes Leo Africanus hoe genus Africa attribuít.His arietibus (inquit) nullum ab alijs difcrimen efGpraterq in cauda, qua latiffimam circumferitt:qua cuig quo opimior eft,eó craflior obtigit, adeò utnonz nullis libras X. aut X X, pedat,cum fua fponte impínguantur, Verümi in Aegypto plurimifarciendis ueruecibus intenti, furfurehordeog faginant:quibus adeò craf- fefcit cauda, ut feipfos dimouere non poffint. itag qui eorum curam gerunt, cauda exiguis uehiculis alligantes,gradum promouere faciunt. Vidiin Afiota Aegyptiad Nilum ciuitate, centum & quinquaginta pafluum milibus ab Alcairo fita,huiufmo di caudam libras octoginta ponderare,alijs fe uidiffe affirmantibus quz (emiducen tas ( frc babet codex impreffus) libras expendiffent, Omnis itag borum animalium pinguedo in cauda confiftit : necufquam nifi Tuneti & ín Aegypto reperiuntur.
LATINE Ouis Arabia qe | VE ca, cognomine Græco n JA Ù po N i TT EA mrarungroo,hoc eft,latæ ha «i MA fo) DAN Vi cauda, EU NER DI M ^
IT AL. Pecora d’ Aras bia conla coda larga,
GAL. Vne Brebis d' Arabie, à queuelarge. |
GER M in Schaaff vf Arabia/ mit einem bzeiten [dbwants.
A ON (O) N QR i yo) 2 δὴ ὡς "4 È RR -
LATINE Ouis Arabica altera, Greco cognomine µακρόκερκοσ’, IT ALICE Pecora d' Arabíacon la codalonga.
GALL. VneBrebísd ER Arabie à queue longue, UA τς _ ES cx is
4 5) ο] y N SED SA | TX y A D DI un Bs AN TI 22 (p (e ME ή (ως, η] NN ce E y Sl se (ut Ute DE jc JC ung
NN NINA Sh
GER M. /£in anoctley
Schaaff vf 2Urabia/
mit einem langen fhwants.
N SS
ου ae a TNNT € De PUER Ma im Ut EN η à 1 5 RE Ps E N CEI I , F | T PA Ξ " à ΄ L ir E i À ANA : Éd:
er Quadrup:man "o 0 7n SOLI T ATINE Hircis. ne È © ITALICE Beccho, ivo ES ος μμ το ο DOM. 4 ΜΕ M bo
À (277 ALL} = σα ri A ANA wal > ra SUO. \ Kl Lia
à) OV «ο κα ών o
(N À bib ΑΝ La N "s dw
NS /
Latine
17
Imus.
Ordo pri
| LATINE Capra.
ITALICE Capra. GERMAN. Gaf.
GALLICE Cheure,
| ή GL a T / 4 CAM ke ke TON B EN ER Y J/ / 7 = ENS SN VA / // d, ED È 2) ju
>
j N N DE VM AE EEE, À SUITE y =
tie CITE
SM. Mares. " ME RI
A ΟΕ eu te ER ος. | * f T4
1424 unta è 4
si Ù
d
IS. Quadrup . manfuet. | LATINE Capra Indica, aduiuum depiéta, et ro I TALICE Capradelalnda. GALLICE Cheure d'India, GERMAN. Indianifche Φε.
Ny
3)
LAO Z ER
2 pa 7} > N ded (4 1227 NN À NN N QN \ N Ò N ù QAM N V 3 ή IN A Y IE | i AQ ΠΠ UN Wr | d È UM / N n JJ inf dui
Biufdem ex libro quodam impreffo Icones,
Capra Indica à recentioribus quibufdä Mame brina cognominatur , forte à Mambre, qui mons eftiuxta Hebron. Capra Mambri nain regione Damiata dia, fert equitante, fellam, frenu : & caetera quibus equi inftrui folent,admittit, auriculas ad terram ufg de miffas habet: cornua deorfum reuoluta fub ore. haud fcio an fit ex caprís fylueftribus ilz £ lius regionis;ltalus quídam innominatus in defcriptione terrefancte. Hanccapram = lo, Leo Africanus in Africa defcriptione Adimain uocat, ut confjcio, Adímain ( ínz
> quit)animal domefticum,arietem forma rez | d;
fert, ftaturaafinum, Aures habet oblongas & pendulas. Libycihis animalibus pes
coris uíceutuntur: quorum ladte maximam cafei & butyrí copiam conficiunt, Lana tametfi curtam gerant,habent mediocre. Fcemínze faltem cornua geftant,Ego quon „damiuuenili feruore ductus,horum animalium dorfoinfidens, ad quartam miliari) partem delatus fui, In defertis Libyæ frequenter reperiuntur,alioquin rari:licet plez rung in agris Numidix uideantur, quod prodigi) loco habent.Sicille. Aelianus
Ícribít, Oues Indie & Capras ad maxímorum magnitudinem afinorum accedere. | Latine
s È
Ordofecundus. ο QVADRVPEDVM VIVIPARORVM ORDO
SECVNDVS, QVIEX MANSVETISIVMENTA complectitur , cum Canibus & Fele,
LATINE Equus, ITALICE Cauallo, GALLICE Chas GERMAN. Neff
att (7 NAN
TE i N)
ή d
m
NS EN D
ην Li
" 7 7) y) p T, fi
\ n ini Q Li:
CASS = a 22020 Pr
f W Qt "
ecs
rage» c
΄
cadi d d * " 4 E Dune" fip ha N » ul 47! T" M D NC T "4 E Î - Lf MAY LI L , doi *. " apo "Luce I V
‘ao .:uOQuadrapumänluen ο ! LAT. Afins, ITAL: Lafino. GAL. Afne. GERM, £fl.
N
CZ / ^ ϱ
EC» a
= ea
A ATE
VT Pierius Valeríanus in uario & doctitsimo fuo Hieroglyphicorum uolumine docet, per Afi« ni effigiem denotabantur olim,denotariue poffunt hac. I Rerum omnium,hominumég los corumg ignarus per Afellicipitem hominem fignificabatur. ΠΠ. Immodica petulantium hos minumluxuria,per Afinum ín diuinisliteris notatur, II. Impudentia:quod Afinusfua tan tum comoda deftinatiflimo quodam animo profequatur:& modo fuz moremgeratuoluntat, , . nihil penfi habeat,caftigationes contemnat,uerbera etiam nihili facíat, Xenephon Afinosqua drupedum inuerecundiflimos dixit.Iofippus cor Afíní & Canis impudentiam obijcit Appioa ni. III, Populus Iudaicus:utpote qui fublimioris dodtrinz, qu& in diuinis eorum líterís deli tefcit, intelle@um minime percipiunt, fimplicitatem@ fcriptorum tantüm profequuntur, ob huiufmodi ftuporem & imperitiam Afina affímilatur , quam Chriftus pofthabuerit ínfcenfo . eius pullo,qui factus eft ea docirína dignus qua ille nos docuít,&c. V. A Deo & facris aliez nus. Afínum enim Aegypti] adeo impurum exiftimabant,ut animal etiam demoniacum arbi= trarentur, &c. Eratuero apud eos mosut Afinumludibrijs omnibus ínceflerent, luto cefpiti= busip paffim impetitum, contis etiam ftimularent, qua fe löcus offerretopportunus,pracipi= tem agerent,unde prouerbium in contemptibiles defpicatiffimosg@ homines emanárit, Afinus Aegyptíus, VI Egregium principium cito deftitutum.In ore enim omnít eft Afinifuccuß fationem(uel íncceptum curfum)parum admodum procedere,&c. VII, Stoliditatisludibri um, Sic Aegyptij ín Simiarum grege Afinum uel (altare ueltibijs canere,uel etiam difceptare fingebant,rem quide tam díctu $ fpectatu rídículam,fed qua ín feceffupondus habeat. VIII. Indocilitas,per Afinum frenatum,apud Aegyptios & Mathematicos. IX, Sophiftarum nu= gx. Afind enim(inquit Pierius) Sophiftæ noftri ita in delictjs habent,ut fine Afino nihil medís tentur,nihilmoliantur, & difciplinam omnem fuam ter ovs ds oftentent,&c. X, Adulato rum illecebr&, Sacerdotes enim Aegypti] Afínum ínter flores X unguéta ftatuebant:quorum . nihil ad fenfum eius pertineret:ex hoc fcilicet perniciem, qua potentioribus pracipue affentaz torum machinis infidiacur,indicantes, cum inde rifui & Judibrijs omniü exponantur, qui enor mes adulatorü affentationes aucupantur, XI. Ignauia, XII. Mulier malemorigera& co ccptum euitans,&c, per Afinam & fuftem inharentem tergo, defignatur:utuir etiam minime officiofus inuxorem,per Afinum,&c. XII. Prægnantiæ diflimulatrix. Afına enim ímpen E dio cauet ne uel in confpectuhomínum,uelínlucepareat, XIII, Solftitium ueltempusan- nu&,per Afínz pullum.Solftítío enim fere δέ parít & admittitur: annumg integrum omníno gefta. XV. Virfrugi,uxor prodiga, per hominem fparti funículum torquentem, & Afell _ à tergo opus quantumcungqy fieret,abrodentem. XVI, Patremfamiliäs parcum, familia pro= digam,per Afinum unum longioris funís nodos complícantem,ac alios à tergo clanculum diíf- foluentes. XVII. Bonumomen, quod Augufto ín acíem defcendentí Eutychusafinarius,& — Afinus Nicon nomine obuij fuerint. XVII. Vinitor. nam abrofo ab Afínouítíspalmíte, | | uindemiam índe feraciorem prouenifle obferuatum eft : id fecuti mortaleslxtíore fibi quot- annis prouentum compararunt, XIX. Ochus ab Aegyptijs, quem tan tyrañumoderant, XX. Labor indefellus arggferuilis. Eremitam diuinæ literæ per Onagrum íntelligunt.hoc enimanimal in folitudínarijs locís uitam degít, » \ Latine
21
Ordo fetundus.
ITALICE Mulo,
LATINE Mulus,
GERMAN: fTiltbi obe My:
GALLICE Mule,
HI 2
i,
|
T SR II
SER =
à =
el
(m
= C N
N Y =
I È
N NS
N
Ay c t 7 (y ^ ; EXE / N: 2 M ASIA |
À
A
^
(779 ums "i NO 27
\l | | N ( ( / y | ch
IS pA = - n N U 24 A TA = , PS. —
RR
22 τς Quadrup. manfuet.
LATINE Camelus,uelCamelusBa@rian, ITALICE Camello. GERMAN. Kämelthier.
wei SEC B \
GALLIC.E Chameau. | | . ^ m 3 A j = È ία
ST ld È
,
= Y CD
\ FL
7 S ox xA Nu TA 7 4
A,
223))) X» è,
NI SSNNN ALI Se 22
i277] AVES 25 vU (X
RU NS
Z y A RR OR u) Si EU) HU (244) 3) ) )/
% Beten NV p— NN ή
ot > "^ 0
C^
Ordo fecundus. 23 L AT INE Camelus Aa Camelus Dromas, ITALICE Dromedario. GALLICE Dromedario, GERMAN. Diomedari. |
ÈS AD E Ê TE
É RE SS
SS AS ÈS 1 E UNI SS \ ES ES NU 3 SS | Nu at SI
= — > SI ne = == n È 25
=
\ N \ M BUR NAS CSS NS | ! Nx ETE
ye - b σσ... VE PD = ar AM WE zx V
τι v Quadrup. manfuet. -
LATINE Susuel Scropha, E" TI ITALICE Scrofauel Troiata, ἥ A | —— | GALLICE TruyeuelCoche, il A\ N ("a GERMAN. Moroderfoof. NZ NE)
Bx ae è. ) " À \ X LT NS | ' = : NS M Pd | (ή 5 d SN
LATINE Verres. ITALIOE Varo,
GALLICE Verrat, GERMAN. fbr. | !
Suis Icones apud ueteres, I
SVS Aenea Lauini (ut fcribít Varro) triginta porcos peperitalbos.itag quod )) * portenderit fa&um , fcribitur, triginta | annis ut Lauinienfes conderentoppidu Albam. Huius fuisac porcorum etíam nunc ueftigia apparent, la ne ( Nönne ) fimulacra eoru ænea etiam nunc in pub lico pofita; & corpus matris ab facerdoz tibus,quod in falfura fuerit,demonftra- tur? Porci(Apri, Plinius)eftigies inter militaria figna quintum locum obtine- bat.quia confecto bello, inter quos pax fieret, cacfa porca foedus firmare folebant, Feftus. Samiorum naues Suis typum in proris prætendebant: unde & prouerbium natu eft, zvör zuzev, Varínus, Samzna (adiectiuu nomen fceminínit aSamo.) nauis,cuius infione fuerit Porci caput, (zg9feun) apudeundem & Hefychium legitur. ^ Veteres numos pecudum effigie fionabant, Ouis,Bouis,Suis,Plutarchusin uitaPublicole. ^ Porcam auream & argenteam dici
‘ ait Capito Atteius: qua etfinumero hoftiarum non fit, nomen tamen earum habere, (&)alteram ex auro, alteram ex argento factam adhiberi facrificio Cereali,Feftus. |
Emblema Alciati: loquíturautem Mediolanum ciuitas, « i s €
Bituricis Veruex, Heduis dat Sucula fignum. His populis patrie debita origo mee eff. Quam Mediolanum facram dixere puelle Terram:nam uetus boc Gallica lingua fonat. Culta Minerua fut,nunc eft ubi numine Tecla Mutato,matris uirginis ante domum.
Laniger buic fignum $us cft, animálq; biforme, Acribus binc fetis,lanitio inde leui.
Quadrupedum
Ordo fecundus. 25 LATINE Canis ^ ITALICE Cane. GALLICE Chien, GERMAN. und
==.
|
na =.
= pa SE u
u a αμ NND Ss à
n » 4 τη ; SM FT
pe pet y / (f IN N A 4 HE um N 4 )
Dj; / ( A NN CS "
AMA Y Na+.) BRAVO) , I 7] DA WA PELI DD 3 MN Ko ϕ an) T N Ma
ETT 4253
A
))
SL 2 »
Ht ft al
[LU
(Un (nn
SEOVVNT VR rmacanum ‚genera,gua Hector Boethius Scotis peculiaria effe fcribit: fed ut Io. Caius Anglus nos monnit,non minus frequentes in Anglia fant. Effigies eorum Heinricus à S. Cla . ro Metropolitane Ecclefie Glafguenfis in Scotia decanus uir nobili- tate &) erudhtione praclarus, per doctifsimum nirum Io. Ferrerium Pedemontanum nobis transmifit. ö
CA NIS Brítannícus fiue Scoticus alius,furîi deprehenfor,Scotisuocatus ane Slutbbownd; Conferatur híc cum Anglorum Ylutbunde/id eft,Cane fagace fanguinario, Similem quidem huíc Canem fagacem fanguinarium pictum Io. Caíus nfiíit; cuius effigies moxfequetur cum loro, fed hoc & fequente fagacibus fuum maíorem effefcríbit. Canis hictinquit Hector Boe= thíus) haud maior eft odorifequis: fed ut plurímum ruffus, nigtis infperlus maculís:autniger ruffis, Tanta uero his fagacitas ineft, ut fures furto ablata perfequantur,& deprehenfos conti nuo inuadant. Quod fifur,quo fallat,fluuium traiecerit,quoloco fluuium íngreffus eft & ipfife pracipitant, & ín aduerfam deuenientes ripam,in gyrum circunquac procürrere non ceflant,
donec odoratu ueftígía affequti funt,&c. GER M. Solattbund/ Blürbund.
IT, A «2222425. σα A
f
T Quadrup.manfuet. |
'CANIS Britannicus fagax: qui in Scotia, ut quidamretulit, uocatur ate Asche. Genushoc(inquit Hector Boëthius) odorifequü eft : feras, aues,imo & pifces quoginter faxalatentes,odoratu inueftigat. Io, Caz
. jus Anglus tamen nos docuit, Canem uenaticum omnem qui feras perfe quatur, Anglice uocari g june. ín eoG genere qui feras uiuas tantüm odore fequatur, fimiliter nomine generis g Yyyndg dici; foeminam uerò eius, Anglis 4 Bracke:Scotis atte Rache.
GERMAN: Ein Biack/ cin Schottifcher Weafferhund:
VA
CA
ir
hi Tre x 3 dd Á // S Ὃ &
HS
CANIS Britannicus uenaticus, celerrimus audacifsimus&:non folümin -
feras,fed in hoftes etiam latrones@:prafertim fi domínum ductorémue iniuria affici cernat, autineosconcitetur, Leporarius,
SCOT. 2fne ew Hownd/id eft, Canis Graecus, ut quídam ititerpres tantur, Angli fcribunt G:cbunoe:quod nomen lo. Caius deducit uel agret/id eft magnitudine, quód cæteros uéaticos magnitudine excedit:
uclà gte/ hoceft, eradu, quód ín Canum uenaticorum genere pracipui- oradus eft € generofitatís,
pia RON ie dix T
D EL
4 11)
> = 4 JA)!
(78 PLA
NU
SES
2277277727
È rr
EF a gay 3 a <= E === n re αμ τς
Sequuntur
Ordo fecundus. 27
SEQYVNTVR ALIA CANVM BRITANNICORVM GENERA:
quorum eicones ad uíuum factas Io.Caíus Anglus mifit:utetiam Getuli Canis, Idem Caíus Tractatum De dífferentijs & moríbus Canü Anglicorum,pereruditum ín noftram gratíam confcripfit; qué primo quoq; otio unà cumalijs quibufdam in lucem dabimus.
CANIS fagax fanguinarius, apud Anglos: ANGLICEX Blubbhbunde. Bademhuius natura uidetur, qua Canis
Scotici furum deprehenforis,proxime defcripti,
DD») D » SN 2)) 20)))
U
—— nr mr
CANIS Auiarius Campeftrís,quo Falconarij(ideR,quicum Accipitribus aucupana tur)ad Perdicum aut Phafianorum fere aucupium utuntur, Sunthuíus generis ome nis fere coloris ( inquit Caius Jfedmagna ,
x) ' ; ZA NES ex parte candidi: & (i quas maculas habe Besen — 7 DN : ; E E SORTA? u ant,rubra funt,rarze & maiores,Peculíaz MEZ pn 25 Anglisnon habet, nifi ab aue, 3 77A renomen Anglis non habet, nifi ab aue, D
adcuius uenatione natura eftpropéfior.
GER M. Ein Dogelbéüo witotsü dem féberfpilgebiucht/ ribbuner oder Dbhas” = fanenic. sb faber. |
= , » » n » D 0 CANIS Auiariusaquaticus, Quiperaquas uenatur(inquit Caius)propenfionena turali,accedente mediocri documento,maior his(auiarıjs qui in ficco nenantur) cft, &
promifio pilo naturaliter per totum corpus, Egotamen ab armis ad pofteriores fuffragines atg extremam z E
caudä depinxi detonfum, ut ufus nofter poftulat, O" quò pilis nudus expeditior (
fit, X minus per natationes retardetur.
ANG, 2 Waterfpagnelle.
6
; ; E d /
28 Quadrup. manfuet.
CANIS Getulus, GERM. Xinatt der bünoen vf Africa:
Canis Getufus(ínquit Caius)iam apud nos e(t in Britannia: corpore coacto, curto & recuruo naturaliter, etiam quum ingredis tur,pariter & collo breui aut nullo : cruri- bus longioribus G pro corporis propor tione, cauda breuillima & pené nulla? fa cie, utherinaceo terreftri, acuta atq nigra. Voce canis,greflu imix,&c,
= LATINE Feles,uel Catus, ITALICE Cata uc Gatto, | Ox GALLICE Char; GERMAN. Ka Domefticorum felium pellibus foeminze Mofcouitæ ueftes muniunt aduerfus hybernum gelu, Aiunt enim nullius zque pili calore foueri corpora.Peffetz anímalhocuocant illijhaud procul à noftratium Dalmatarum appellatione, Scaliger, : ex Jil IK PAZ, € ; να | μμ ) 7 3 V in 4 ή d) Wi 1 V 1, i, MU à n iU Πιν ή ή i1 an EN | K | E | j SP | 2) | | \ | qu N | | TIRA ^ M Quadr upedum í
=
Ordo primus. 29 QVADRVPEDVM VIVIP. FERORVM i
οξ Όο I, QVO CONTINENTVR FERAE CORNVTAE. Cornuum dífferentíze,
CORNVTAR V M animantium cornua, alia fimplicia funt,alia ramofa, Simplicia decidere no folent:cauitatem enimaliquoufg habent,& alímentum perpetuò recipiunt.Hæc rurfus uel bí na funt,ut ín armentís € pecore,alijsg cornutorum plerifg,(Ouem Cretícatn Oppíanus qua drícorne faeit:Juelfingula,id& ín pauciflimis,& orbinoftro peregrinis,utmonocerote,oryge, fed monocerotis ita fingulare eft,ut geminum uídeatur,nempe è bínís quz funalium ínfiar fpi ratím contorta inuicem coaluerínt, Orygis cornu nondum uídímus. Rurfus bína uel ínflexa funt,ut plerorung;uel directa, ut Strepficerotis Bellontj, Camelopardalis. Flexus quidem ua rius eft; antroríum, retrorfum, in obliquumiuel in eandem partem, fed alijs plus, alijs minus. Situ etiam differunt bína, tum fimplicia, tum ramofa, rhínocerotí nafus uídetur infigni cornu praditus:aliud uero paruum ad initium dorfi cornículum emínet, Alce ín fupercilijs fua gerit cornua, Elephantí cornua dentes uidentur, quoniam deorfum uergentia fuperíorem maxilla
penetrant.Caterü ramofa omnia,ni fallor, quotanis decídua funt:quonia cauítate qua enafcü- tur nullam habent, & cü prorfus folidafint, alimento repleta, obftrudtis meatibus, exíccatóqg principio cadát. Hac rurfus uel rotunda feré funt;ut ín Capreolís & Ceruís fimplícíter dictis: uel lata, id uel per totamlongítudíne, ut Alcestuelaliqua ex parte, maíore, ut Platycerotís: ' minore , ut Ceruí palmati. Nosinhisanimalibus proponendis, ea fereconiungemus,quos
rum fimilia funt cornua.
LATINE Vrusueterum. Eft autem hzceíusicon ad uiuum reddíta:fequenz tem ex Tabula quadä Geographica mutuati fumus,Plura leges ci leone proxima.
GERMAN. liVifent/ rechtconterfeetet: follt billicher ein Awerochfover Auror ( Drocbf) genenmt werden / als etrlicb meinend. POLONIS & Lithuanis Thur,
|) ! //
TR CS — =
)) η
Jj )) Jy) ))
)) ny
ΠΠ ls)
»»ny)
n10))) I»)
{
EEE =
IN
))) IL
DD »)») »))) »)))) \) Wi
(QU
ΠΠ PN a 4
= = = ZZ! Cr N St ST 3 Vu —————— z is — LE
È = e ς zs OL = RT > — . = τον == meg ——— τς == EE — == >
2:
hs QM a,
MONT dio ATA L PSE "gs
IS
IE
GS À 5
E ση
a 2 o
ee en CELLES =2222:22
= nil 21 T
n
RE K
Ke
LATINE Vrialiaicon(non proba,ut mihi uidetur,)ex Tabula quadam Chorographica,olim nobis defumpta. De Vri
forma apud ueteres bec fere folian legimus:Bouem effe ferum in fylua Hercynia,fpecie,colore ez figura Tauri:magnin tudine paul infra elepbantum. cornuum amplitudine, figura, fpecieg;,multùm à noftrorum boum cornibus differente: uorum pro poculis ufus ε[]ε po[fit.Latisq; feri cornibus Vri, Seneca in Tragædijs dixit:non quód cornua lata habeant, fa quodlatifsime ad latera ea extendant. Vi ex uelocitate infignem effe. Vergilius Vrorum nomen fimplicius pro bo bus fylueftribus pofuit, abundante etiam epitheto Sylueftrium: neq; enum Vri ulli manfueti funt. Seruius interpretatur boues fylueftres qui in Pyreneo mote inter Gallia Hifpaniaq; nafcatur interpretatur, fic dictos ἀπὸ τῶν ipaw,id eft,à mom tibus.Sed boues fei in alijs atq; alijs regionibus diuerfi funt: Vri uerò proprie dicti fpeciem unam conftituunt,nomine, ut ego coniecerim,non Grece originis, fed ab illis gentibus fumpto apud quos nafcitur.nam ez Germani Drochs(idefk Vrum bouem,quanquam non bunc fed Bifonem) appellant: ez Poloni Tbur literati Thuronem,maior is eft manfueto, Bifone autem minor:cornibus extrema parte preacutis:robuftum ez uelox animalutaiunt. Germania Scytbie con terminainfignia boum ferorum genera gignit,iubatos Bifontes: excellétiq; & ui ez uelocitate Vros, quibus imperitis uulgus Bubalorum nomen imponit, Plinius. — Plura uide mox in Bifone : ey in Cenfuris ad finem huius libri adiettis. Bafilee nuper apud egregium pharmacopolam Hummelium uidi cornu oblongum , nigrum:ab uno latere nodis , fere ut Ibicis cornu,diftinctum:Bubali effe aiebat. fcd inquirendum diligentius. ^ Vros (inquit Sigifmundw Liber Baro)Gere mani Bifontes uocant: Litbuani Thur. reperitur autem in fola Mazouia: forma bowis nigri, longioribus cornibus quans Bifon.Nec te moueat dictio Germanica,que Vrum Bifontem uocat: 67 Bifontem, uror, (id eft, rum.) Nam Ces far in Commentarijs tradit, Germanos Vrorum cornibus pro infignioribus poculis quondam ufos fuiffe : quem ufum etiam hodie Samogithe (proximi Lithuanis)obferudt. Vrorum porro cornua, que etim no[tro tempere in quibufdam
templis —
-—
Ordo primus. 3I
templis auro 67’ argento exornata,ueluti vara quedam monimeta reperiuntur , ez longitudine ey colore à Bifontis cor nibus aliquanto breuioribus, poculisq; minime aptis, facile difcernuntur. — Vus (inquit Scaliger)à uulgari Tauro ni= bil differt, nifi magnitudine, e utribus, quibus illum fuperat. cornibus wastifiimis.
GERMAN. sin Dıochs oder Awerochß / nit conterfectet / (under vfi einer Mappa Veg Mofcomiter lande
genommen.
LATINE Bifon ueterum. na recentiores aliqui Germanici uocabulí imitatione, Vrum ueterum, nominät Bifontem Nos huncuerum Bifontem exiftimamus,utan te nos uir doctiffímus Nicolaus Huffouianus,cuius carme extat de Bifontis ftatura, feritateac uenatione: & fimiliter Sigifmundus Liber Baro, & lulius Scaliger, Lege etiam qua proxime cum Vro fcripfimus.
GERMAN: Awerochs/ Diochs: folt billicher ein Voifent genet werden, alo étlich meinend.
LITHVANIS Suber, Polo nis Zuber,unde aliqui Latina inflexione Zubronem
nominant..
NN
MW
K SI
MA NN
i μας ‘ten
Bifon a Paufanía Taurus Pxonicus nominatur,Ariftoteles Bonafum etiam, Taurum Pæonix fe rumefletradit. Bifon, Bifonis, infle@iturà Gracís: Latini in obliquis proferunt cum t,bis fontem. obtigitautem ei hoc nomen à Biftonia, qua eft Thracia, uel Thtacia regio,quanuis ín ipfa Thracia & Pæonia forte nó reperitur, fed alíjs ad occídente magis remotís regionibus, & Gracis Latinisg olimincognitis, Apud authores cognomínatur turpís, uillofus,& iuba« tus Leonis inftar defcribicur,barbatus@:cornibus acutís admodum, mucrone recuruo & fur- fumfpeciante, | Albertus Bifontis nomine etiam Vrum complectítur: nam Wifent uulgo nominatis alralonga@ cornua effe ait;alijs uero breuía, craffa & ualida, Bifontisapud Iul. Cafarem defcriptío, plani falfa eft,( & ad T'arandü magis i$ Bifonem accedit,) ficut X Alces, Bifontis(inquit Antonius Schnebergerus meusín epiftola ad me) quem Poloni Zubr nomia nant,imaginem mittam tibi ubíaccuratam nactus fuero: nam Sigifmundi Baronis neutra mie hi probatur, Mittam etiam cornu. INullum equídem που animal cuius afpectus tam atrox fit. nuper duos uidiinamplifsimo roborarío, quod duarıım horarü itinere V ilna diftar. a ftate fi cut € alia quadrupedes,pilosbreuioresrarioresg habet:hyeme cötra.uefcitur feno. Hzc ille, Nobiliffimus Io, Bonerus, ín epiftola qua me dignatus eft; Ex cornibus ( ínquít) qua mítto, quanuís non iufta magnitudinis,uaftitas huíus belua confiderari poteft. nam ín capite ubi ap- plicantur ofsibus X pelli,interuallum ad minus duos pedes Romanos aquar,
‘sd
(ij
,
MO EL 4 Vus POT. OUI INA ao OL GT, ον ME Ne PEE RU QM.
B Quadrup. ferorum bia LAT. & Grec? Bonafisuel Bonaffus:reperi- | i AT |
tur & n.geminatofcriptü.alio nomine Monops à Pæonibus uocatur. GERM. Ein wilde Büffel ober Wifenten art. BOHEMICE Loni.
ICONEM exhibitam tanquam Bouis feri alie cuius olim Cor.Sittardus Norimberga ad me mifit, nefcio unde na@us. nihil enim praeterea fcripfit, & paulo poft fuum diem obijt. Ego ci in Europa poft Vrum & Bifontem nullum aliü Bouem ferum nominatum inueniam quàm Bo- naflum,hunc Bonafli nomine proponere uolui: non quidem ut affirmarem, fed ut ftudiofis ha- rum rerum diligentius inquirendi occafionem præberem. Bonaffum Ariftoteles nominat ac defcribit.nam Aelianus. & Plinius ex Ariftote- le repetierunt:ex Plinio Solinus. Tauri eft mag nitudine,fed latior,breuior & in latera auGtior.
pariter incuruata(ut fi quis brachijs ante pe&us extenfis in circulum coniungat manus)in orbem colligantur,nefcio quàm re&é,in ea
quam Sittardus mifiteffigie, cornu utrung; per fe fubtus aures curuatum, jai, id eft, aduncum potiùs quàm orbiculaze apparet,
Plerag; fanè huic Tauro ci Bifonte communia funt,ut uel idem uideatur, nifi cornuum figura obftet: uel omnino cognatus, authores * qui Bifontismeminerung,nihil deBonaflo:& contra. Vide etiam fequentes cranei figuras. >
BONA SSI, ut conijcimus cranei figuram, cornibus à fuperiore differentem, ni fallor: quam To. Caius ex Anglia ad me mifit, híc fubijcereuolui. Mitto ad te(inquit in epiftola ad me) caput uafti'cuiufdam animalis:cui nudum os capitis, unà cum ofsibus qua cor- nua fuftinebant, grauifsimi ponderis funt, & iuftum {εγὲ attollentis onus. Cornuum curvatura ita fe promittit, ut non reétà deorfum uergat,fed oblique antrorfum.quod quia videri nequit in facie profpiciente,curaui ut appareret in auertente in latus.Spatium frontis inter cornua,palmorum Rom.trium eft cum femiffe.Lor.gitudo cornuum,pedum eft duorum,palmorum trium, & digiti femiffis.(Bo- najlus Ariftotelis dodrantalia babet cornua,uel paulò longiora.) In ambitu ubi capiti iungütur, pedis unius & palmi femiflis funt. Huius generis caputaliud Varuici in caftello uidi:cuius cornuum ofsibus fi ipfa cornua addas, multó fierentlongiora, & alia figura atq; cur- uatura.Eo in loco etiam uertebra colli eiufdem animalis eft; tanta magnitudine,ut non nifi longitudine trium pedum Rom.& duorum palm. cum femille circundari pofsit, &c. Cranei buius iconem à pittore noftro inuerfameffe,Io.Caius poftea per epiftolam figa nificanit. ego qualis reuera cornuum in eo fitus fit, non fatis affequor.
LOSS
NS Las TTI
SEIT:
SY
AW IN j ik Valli” \ 1 Qi Wd NG
Ordo primus. | 53
BVBALVS AfricanusBellonj, Vidimustinquit)in Cairo paruum böuem Africatium, for ma corporis plena,parua, in fe confera,craffa, fed {cité expreffa, Hunc ftarim Bubalum uete rum Gr&corum elle conieci,notis omnibus. A duectus autem erat Cairum eregíone Afamíz: quamuís in Africa quoq; reperíatur, Aetate iam prouectus erat,corporís mole Ceruo inferior, plenior autem & maior Capreolo:membrís omnibus tam fcite in fe conférctis & compactís,ut fucundiffimum fui confpectum praberet. Pilusetiam cü coloris fubflaui effet, pra fplendore polítus uídebatur. ídem fub uétre magis ruffus eft ad fubflauü ínclínans colorem, dj in dorfo, ubi fere bæticus apparet. Pedes eíus bubulís fimiles (unt,crura compacta & breuía, colla craf fum & breue, palearia uix modice pra fe ferens. Caput, bouís;ín quo cornua prominent à fum mo uertíce,nigra,furíum erecta, X ualde mucronata, (ficut ín Gazella,) & arcuata ínftar Lu-
‘na crefcentis: quibus non admodum defendere fe poffet, eo quod muctones íntrorfum uerfi fe inuicem fpectent. Aurícule uaccínz. Cauda pilis nigris ueftitur, duplo maioribus d fetz in
cauda equi, Mugitus qui bouís,fed minus altus, Sic ille. INefcío an ide forte animal fit, quod
nuper quídam ex Italia rediens , Florentiæ fibi uifum referebat, Bouis Indici nomíne,magní- tudíne iuuenci,colore flauo fere ad ruffum inclinante : capite magno pro portíone reliqui core porís,oblongo:cornibus nonaltís,rectís, modice fuprà intortís quafi ín fpiras, parte circa lum bos multo humiliore, Sed fieri poteft ut ille,cum obíter tantum fpedtärit, nonrecte omnia mea minerit. Manfuetum hoc animal an ferum fit,non expreflit Bellonius:ferum tamen effe hoc ípfo,quod Bubalum ueterum efle conffcit,infinuat, Io, Leo in defcríptíone Afrícze:Lant(ína quit, capitis quidem infcriptio haber Lant uel Dant)fimilitudine Bouem refert:fed minor eff, cruribus cornibus@ elegantíor: colore albo: unguibus nîgerrimis,tantegg uelocitatis ut à relia quis animalibus, preter&g ab equo Barbarico fuperari nequeat, Faciliùs æftate capitur. Eíus tergore clypei ualidiflimi conficiuntur : quosnulla ratíone preterdj fclopeti ictu traijcias, fed care admodum uzneunt. Sic ille: & mox de alio boue fyluatico, cuius alíud nomen non ex- primit:Bouem(inquit)refert domefticum, tametfi ftatura minor, leucophæi coloris, ipfe etiam uelociflimus. In defertis folüm, uel defertorum confinijs reperitur. Carnemaiunt abfoluti (apo risefle. Quödficolor conueniret,alterutrum iftorum animalium,prius præfertim, Bubul®
Africanum Bellonij effe diceres. Sed fi aliud nihil obftet, color folus hoc non efficiet,ut fpecië
diuerfam ftatuamus, Fortaffe Lant Bubalis fit (inquit Scaliger) nam Plinius ambigue Vitulo
Ceruóue fimilem facit. Ego fanehäc Bubalum effe facile perfuadeor, quoniam alíü hactenus
nonnouícui ueterum defcriptio æque conueníat; præfertim Oppianilib.2. de wenatione:eti= amfi mínorem eum facere uídeatur: nempe dorcade platycerote corpore ínferiorem, Cornua
quídem eíus ita defcribit, ut non ramofa, ficut ceruís & capreis: fed Rupicaprarumnofirart ,
cornibus fimilia,tum fitu,tum ín auerfam partem retortis mucronibus, efTe uideantur,ad pug= namfere inutilia. Author innominatus cuius Græcum de anímalibus libellum manufcrípt& habeo:Bubalum in Libya,inquit, partim boui,partim ceruo fimilem effe: non dormíre:& alíá ultra alpes prope Rhenum fluuiö Bubalum effe;colore albo, fxuit,uel,utípfe loquitur, gay,
N
ΜΜ
N N NAS
NS N A
à
VE IE ge 7l
= | ME
!
34 Quadrup. ferorum Cornu incertum cuius beftiæ, catena fufpenfum ad coe lumnam ín æde fumma Argentina:longu(filo ducto fecundum hemícyclium à principio ad fínem)quatuor . ‘ferè cubitos Romanos, Cultro cum raderem, cornu uerum effeapparebat,fuere nimirum Vrialicuius uae ftiffimi, etate mültüm prouedti. illic quidem cuius fit animalis nemo fcit. Craflitudinem (iue circunferentis am bafis oblítus fum metiri. Apparetante annos & plurimos(duo aut tria fzeculaforte)propter admiratio né magnitudinis illic fufpenfum fuiffe, Philippus rex Macedonum ad pedem Orbeli montis in Maces donía iaculo confodit Taurum ferum,& cornua eius, - orgyíeuel(utalíj) fedecim palzftarum longitudinis, in ueftibulo templi Herculis confecrauit, Pluraleges inferius in Monocerote,
GERMAN. JXEingtofbonibatgets8 Straps burg in dem ETTunffer an einer faul/yedermanonbes A vilicht voneinem groffen alten Aurs ochfen.
Inhac icone cornuum Ibicis interftitium melivs exprimitur Gp fequente,
\
Latine
Ordo primus. 35 LATINE lbex,uel Capricornus apudrecentiores, Capra fera Varro ni, 1622@ &f Homero, ifx2 autem interprerantur wrAszindy, ὀρμητικόμ, δες, è cuius cornibus fedecim palæftarum , areum Pandarí Lyciorum ducis factum meminit, Ag &yaG- Aclíano lib. 14. cap. 16. qui in fummis ‚Libyz corum montium uerticibus eos comorari {cribit, & ad boum ( funt aute boues ín Africa paruí, ut lo, Leo teftatur) magnitudinemaccedere,&c, Reperiuntur etiam ín Creta, Agrimia uulgò, Quærendum,an idem fit animal, cuius meminit Strabo fub finemlibri quarti; his uerbis: Habent alpes Equos agreltes X Boues:ut@ memoria tradídít Polybius, peculia ris forma belluam gignüt:fieura quidem ad ceruii accedente:collo dunz taxat excepto & uillis, in quibus capro( id efthirco: Grace quide legitur κάπρῷ, quod eft,uerrí: fed Polybium hac à Latinis homínibus audiuiffe, & caprum Latinis aliud ij «79v Græcis fignificare , nö obferuaffe cone ijcio)fimilis eft: fub mento autem carnís globum(@vîve) gerit, dodranta lem,in fummo pilofum, craflitudine pro equini pullí cauda;
ITALICE Stainboch,quæ uox eft Germanica, ΜΑΝ GERMAN. Steinbock: & foeminapriuatim pbfdy ucl ybfcbgeif:
utapud Rhætos qui Italiceloquuntur Vefina,
À 2 à - TG, 7 722 $7;
CAD x = T A]|
IN QU X:
z— Ii
=] |!
= " Ji
dE ee ή , [η v")
- LEAL ρα \ / WINS 4 Msn.
36 Quadrup. ferofum. , . 3
RupicapraPlinio dicta. Poteft X Capra fera uel alpina minor dici, ad differentiam, Ab Oppiano Atyasgos dici uidetur , uel potits Αἰγαγροε. Albertus Caprammontanä nominat,Hzxc aut fuperior eft Cretica illa capra, quz diétamni pabulo fagittas quiz bus percuffa fuerit, expellit, Adhas prouerbíum mala remiíttít, execrationem aliquä auertens κα] ἄιγας ἀγρίας, Bellonio Cemas Aeliani haec uidetur, qua à defcribit lib,14. cap. 1 4.Libyce cognomine, celerrimam,pilis ruffis & denfifDmis ualde hirfutà: ocu lis cyancis, cornibus antrorfum tendentibus, fpeciofis, in fluui)s & aquis aliquando natante, & in locis paluftribus pafcente: Sed haec Dama Plinij potius, aut alíud faltem & Rupi capra animal fuerit. Rupicapra autem, uelpotiüs cognata & co loribus differens, quam eodem - in capite Dorcade Libycam no minat:celerrimä,fed quae equu Libycum non effugiat, capitur etiam retibus, V etre albo(locus hícnon eft integer: )nigris per ‘| 2 js latera uittis, reliquo corpore ruf SA Rn fo autflauo. pedibus longis,ocu = NS M JAN lisnigrís(Rupicaprerubrostri —— + buit Albertus, )capite cornuto, auriculis prælongis, Sicille, Dorcadi sd quidem) eft Capreolo,non cornibus,fed pilo,ftatura ‚habitdigp corporís cognata uidetur. colore quidem etiam noftrae non omnes nec femper eodem funt, rariffima alba,
ITAL. Camuzauel Camorcia. HISP: Capra montes, GAL. Chamois, Rex Francifcus ueteri Gallico nomine uocabatun Yfard , Bellonius. uidetur autem : id nomen Germanicum effe, a glacie factum, Scaliger in Pyrengis ficuocariait.
GER M. Gemf oder Bamf. POLON.: Dzykakoza, id eft fera capra. Bo2
hemice Corytanfky kozlik, id eft, Carnícus uel Carinthiacus hirculus,
m
ZZZ
DamaPlinij, Hæcicon Dama eft(inquitlo, Caius,qui eam ex Anglia ad me tranfmi fit,) quam ex caprarum genere effe, indicat pilus, aruncus, figura corporis,at core nua: nifi quód his in aduerfum adunca, cu cæteris in auerfu acia (int, Capra magnis tudíne eft, X colore Dorcadis, Sícille,& rurfus in epiftola ad me: Blt amicus quida meus Anglus,qui mihi certa fide retulit,in partibus Britannia Septentrionalibusre periri Damas illas, quart effigiem ad te mifi. Plinij & Romanorum effe indicio eft, quód Romz ín columna quadam marmorea & triumphali fuperftite adhucinfculs patur, € cum Plíniana deferiptioneconuenit. Etrurfus ín alia:Conuenitertid ami cum meum fuper Dama Plinij: quiref, ers certum effe in partibus Britañiæ Bepe tentrionalibus eäreperiri, fed aduentitiam, V idit is apud nobile quendam,cui dono dabatur. Accepi à quibufdä, cà ín Hifpania nafci. Plinius Damam & Pygarou ex Caprarü fyls ueftriu genere è regioni: bus transmarinis mitti {cri bit. Recentiores Dama uo cant Dorcade feu Capreá -
-platyceroté uererum, | Vídetur eadem CemasLibyca,utin Rupia dixi, $.
GER M. Æinfiômoeart wilder geiffen / mit p dn bormeren. Etliche
fagend fy werdindin sifpanien gefunden. — — Strepficeros
SK NN f I BA bu ; n A RN si M N Qu AD N
» (| M D) NE | FEAT i n) yr Y PA
/ I
o +
Ordo primus. $7 ‚Strepficeros Bellonij yuel Ouis Cretica, utIo. Caiusconfjeit, | Oppíanus Capras & Ques feras reperiri ait,non multo maíores manfuetis,curfu ueloces, δέ ualídas ad pu gnan dum:capitibus armatis spezeic: κεράκοσιφ, ideft,cornibus tortís, Strepficerotes ni- mirum intelligens. d Ex Caprarum fylueftriü genere Strepficerotes funt, mittunt eos tranfmarini fitus. Cornua eis eredta,rugarumgambitu contorta, & ín leue faltiz oiumexacuta, (utlyras díceres,)A ddaces Africaappellat, «In Creta(ínquit Beilo- nius)prafertim Ida monte,genus Ouis reperitur, quod paftores Strepficerotem no minant: cui cornuanon ut Ouibus communibus reflexa , fed omníno recta erectag; ut unicornis,fpiris canaliculatis capreolorum inftar intorta.necaliud à noftrís Ouis bus differt,ne magnitudine quidem: & fimiliter, utnoftre, gregarium eft, & in maz gnis gregibus degit: cuius figuram nos primi,anemine alio excerptam publícamus,
Hæcille, DeStrepficerote alio,proxime leges,
Strepficerotis cornuü effigiem az liam lo. Caíus ex Anglia piétà ad nos mifit, cum defcriptione eorundem , quam hic adijcio, Strepficerotis cornua( inquit) tam graphice defcripfit Pliniz * us,atg lyris tam appofité come parauit,utlongiore uerborum ambitu opus non fit,Ergohoc tantum addam: ea effe intus ca ua, fedlonga pedes Romanos duos, palmos tres, fi recto dus ctu metiaris : (i flexo pro natus ra cornuu,pedes tres integros, Crafla funtubi capiti commit- tuntur, digitos Rom. tres cum femiffe, defcribuntur ín ambi- tu palmis Rom, duobus & dis midio, eo ipfo in loco.In fummo, leuore quodam nigrefcunt, cum ín imo fufca ma gis X rugofa fint.lam inde à primo ortu fenfim gracilefcunt, & tandem in acuti ex^ eunt. Penduntunà cum facie ficca per longitudinem dimidiata, libras 7. uncias 3, & femiffem.Facies, quz adhuc fupereft iuncta cornibus,& frontis ceruicísqg pilus, o2 quuntur Strepficerotem animal effe magnitudine feré ceruina,& pilo rufo ad inftar ceruini. Sedan nare & figura corporis ceruina fit,ex facie nihil habeo certi dicere,cu nares diuturni temporis ufu detritæ fint, & facies eadem de cauffa hincinde glabra fit, conijceres tamen ex eo quod fupereft eum propius accedere ad ceruum aut platy cerotem. Hinc pictor ceruínas adiunxit nares Strepficerotis faciei, exiguas fcilicer X breuiores, quàm pro facies magnitudine. Quod ínter radices cornuum uides , pars colli eft, Haec Caius. Idem poftea in Epiftola ad me:Si Quis Cretenfis (inquit) feu Idaa,Strepficeros (it, propter ereétorum cornuum figuram,eadem opera & Mono ceros erit Strepficeros, At non propter uerfuram erecti , fed flexuramíndirecti corz nu uocatur Strepficeros.lta enim flexa utracp funt, uteorum curuaturæ faciant ima ginem lyrze,ut recte fcripfit Plinius. Quamobrem imaginem adiunxi, ut ínter Strez pficerotem & Ouem Creteníem, non tu folüm,fed X omnes qui eam uiderint dijuz dicent, Talemautemantiquorumlyram effe uiciflim & ex hac cornuum curuatuz ra,&excoelefti lyra {είτε licet (erfi in chartis aftronomicis aliter depineatur )fi dem pto manubrio, autpro manubrio fuppofito animalis capite, fpacium inter cornua corpus effelyræ,animo conceperis, € Subus appellatur ab Ariftotele ( Oppiazo ds
(
" Y μὲ)
IX ; , y f E so 5
r NOT. o | cere debuit) qui à Plinio Strepifceros, inquit lo, Bodínus enarranslibrit 2, Oppiani de V enatione; mihihoc fimpliciter affirmari poffenon uidetur: quando alíjs uerfi- bus Oppíanus, ut fuperíus citaui, Strepficerotis meminit, Subus quidéei amphibia quadrupes eft,pifcibus uictitans, trideri autem poteft ad fylueftre Ouium genus re» ferri pofle,nam ftatim antehiftoriam eius Oppianus de Ouibus feris Creticis eoit, quas colore flauo uel purpurafcente efle fcribit, quadricornes:non lana, fed uillo fe; récaprínotectas, | Etmoxaddit: Quínetíam Subus colore flauefcitfplendído, fed non zequé uillis hirfutus eft : & duo tantüm ualída cornua fupralatä geritfrontem, Quod fi non congeneres beftiasiftas exiftimaffet, conferre inter fe at diftinguere opus non fuiffet, Sed coníectura haec tantum noftra eft : quam certioribns aliorum Ícriptis aut confirmari autínfirmari uelim,
GERMAN. Ein αύτη v6 eim frömbden gewild/welches mir der hochgeleert 7jo. Caius vf Ængellano conterfetet sügefcbicEt. Die bóuter find alfo gekruner vino geffaltet/os fy anzefi ähen/als ob Die wyte darzwüfchend grad vorteiner vio- len vf gefüllt wurde. NL — Alia eiufde icon, cum imagine lyre,
Strepficeros To.Caty. S i quam cornuum interuallum repreJentat.
ZA ID. >. mm
Beftiæ cuiufdam mihi incognita cornu quale hic exhibeo, uidi ínarcegenerofi domini Guilielmi V uernheri Cime brorum comitis , longitudine brach] , colore nigricans, baculí uel coli craffamento,leue,cauum ad dimidiam partem aut amplius, Addebat, ex fama nimiru, animalis bicorz | | nis efle:& Είπα huiufmodi ínter anathematarariora Ferdinandi Auguftiextare.
GER MAN. Ein bon vonceinem onbeFaniten gwild/ welches ich gefäben in def wolgebormen ber: Wilbelmen VOernere Graffen vro herren zi Zimbern fchloffs (ein balb mylvon AotvoyD fampt vil anderni antiquiteten/ond felgamt wunderz baren Dingen. Ä |
TRAGELAPHVS Belloni}. Tragelaphus(inquitin Sinoularibus lib,1,cap.53. cuius nomen Gallicum non habeo) quod ad pilos lbícem refert, fed barba caret. Cornua ei caprinis fimilia, fed aliquanto retorta ficut Arieti. ea nunqua amittit, R oftro fron te X auriculis ouemrefert,utfcroto etiam pendulo & admodum craflo, Crura cíus albicant,ouillis fimilia. Cauda nigra,cox& (femora ) fub cauda alba funt. Pilos tam longos habet circa ftomachum & colli prona fupina@ parte, ut barbatus uideatur, Pili etiam armorum(fcapularum)X pectorís,longiac nigri funt,cum duabus macuz lis cinereis(grifeis)utring ad ilía. Nares nioræ, roftrum album, ut etiam totus uenz ter inferne. Sicille. Sed doctí(Timus lo. Caius nofter hanc picturam cum nulla uez
| terum Tragelaphidefcriptione congruereiudicat, Mihi quidem Pygargus potíus quàm
Ordo primus. i 39
quam Tragelaphus uidetur, Sunt enim Pygargi, tefte Plíz nio, ex Caprarum fylueftríum genere, quas tranfmaríni fitus mittut, Deuteronomfj cap.14. Difchon Hebraicä uocem, Se; £2 ptuaginta & D. Hieronymus interpretantut Pygargum, inz ter quadrupedes puras. Obfcu rus quidä author animal cor: nutum , & inftar hirci barba: tum efle tradit, magnitudine inter ceruum & hircum, fimile = Hircoceruo. In eo certe gd Bel e loniusdefcribit animali, parte
fub cauda & clunes coxasue al == bi coloris effe, Pygarginomi- | nís interpretatio uidetur. Ni | ( hilaut partiab hac quadrupede differre uidetur Mufmon Sardíniz, de quo prime.
GERMAN. Æinfrômboeart wilderböckn/mitlangem haar vii die bit: von den alten GriehenWeyParf genant.
MVSMONISefligiesad uiuum exprefla: uam à Genuenfi quodam mercatore acceptam Theodorus Beza nobis coz municauit, V ocant autem in Sardinia uuloo Muflonem. Eft ín Hifpania, fed maxime Corfica,non maximeab(i Lo mile pecori(id eft Ouibus)genus Mu- \
TÀ IL ATARI) ===
fr,
runt, Plinius, Strabo quidem Grace .Mufmon(mou) duabus fyllabis fori: bit,non tribus ut Latini quidam, Mu- fimon,afinus,mulus,aut equus breuis, Nonius. Dicti funtautem ifti forfitan Mufimones, quod ijfdé ex locis habez rentur , unde Mufimones oues uel caz prz fylueftres,nempe ἐκ Hifpania, uel Sardinia, € Hírci fylueftres Sardinie, magnitudine fant qua hirci aliarum re — gionum, ( pectore perquàm hirfuto.) Cornua eis non protenduntur à capire à fe inuicem difTita,fed ftatim iuxta aures re» uoluuntur, Celerítate quídem beluas omnesfuperant, Paufanias. In Sardinia & Corfica nafcuntur Arietes, qui pro fana pilum caprinum producunt, quos Mufmo nes uocitant,Strabo. Capris Sardinia cubitales innafci pilos Nymphodorus tras dit:uiderur autem Mufmones íntelligere, Ophiona quog Plínij , cuíus mentíone feapud Graecos reperifTe fcribit, non alium quàm Mufmonem effe, plane afferuc- rim,cum Sardinia peculiaris fit,ceruo minor, pilo demum fimilis. Hodie quíde, nos mine etiä congruente Muflo(uel,utalij (cribunt Mufron) nominatur, Interijfle cers
D ij
: È iei s ANSE NT Xu NY fimonum, caprino uillo quam pecoris ο EF 7 iN . : — NN ( N Z 7 | uelleri propíus, quoru egenere X Oa SER X EN, TN TAE NEA SS 2] \ uibus natos prifci Vmbros uocaue- N \ S mm N
NY UR NM Mm | NS "h n illie i | ff ^
LT 7/71
L
POS EG GE 297 — = À
22
I TN =
\
46 Quadrup. ferorum - té fufpicari,ut Plinius,abfurdum dixerim. Idemaut proximum Mufimoni uidetur animal, cuius Hector Boéthius in Defcriptione regni Scotia meminit his uerbis: Hirtha infula Hebridum poftrema adiacet alia quaedá fed inhabitabilis infula, In ea animalia quaedam funt,O uibus forma haud diffimilia : cæterum fera, & quæ nifi indagine capi nequeant:pilos medios inter Oues X Caprasferentía, neg; molles ut Ouium lanam,necg ut Caprarum duros. Necalterius in ea generis ullum pecus uifi tur, € Tragelaphus Bellonij proxime exhibitus, perparü à Mufimone differre ui-
ο detur:ut, fi quid intereft, fpecies dua unius generis proximiuideantur,
GER M. Æinart wilder Bici oder Schasffen vf Hifpanien oder Sardinien/
demnéchfigemalten gants gleych/wo esniräbeneinerletift, |
-
4
Apud Scythas & Sarmatas quadrupes fera eft, quam Colon(Körsp) appellant.magnitue dine inter ceruum & aríetem,albicante corpore : eximiæ fupra hos leuitatis ad cure fum, Naribus potans trahit ad caput, hínc poftmodum complures ad dies feruans, adeó ut per carentes aquis agros facile pabulum carpat, Strabo lib.7. Sniatky(mez lius Sulac, a quo literis tranfpofitis nomen Colus faltum uidetur ) apud Mofchobios uuloo nominatur animal fimile Ouifylueftri candidæ, finelana, capitur ad pulfum tympanorum, dum faltando delaffatur, ut dociiffimus Sigifmundus Geleniusnos - bisretulit, Colos quidem nomen a Mofcouitico nefcio quid fignificantefaGuapz paret. Callixenus Rhodius in defcriptione pompa Ptolemæi Philadelphi in Ales xandría exhibita, inter caetera memorat συνωρίσῖας σράγωμ fuxoiTa xy (forte xorap)d'erz- d voxivy quidem etiam grammatici Hírcum mutilum interpretantur, Apud Tare
Gi κ VA
LTE zí 22 ig «M/ ANA | 11/890 στ Mis I) N E
/ ES » N / | DE
N
taros(inquit Matthias à Michou)reperitur Snak animal, magnitudine Ouis,in tere ris alijs non uifum,lana (pilo dicere debuit )grifeum, duobus paruis cornibus prædis tum,curfu uelociflimum, Carnes eius fuauiflimæ, Florum animalium grex cumalig cubi inter gramina in campo confpicitur , imperator T'artaroru cum equitibus fuis eum circundat,in altiflimis oraminibus delitefcentem. Et cum equites tympana incí piuntfonare,Snacce tanquam metu perculfzrapidiffime hucillucab una partecirz cunftantíum ad alteram procurrüt, id@ toties donec prz laffitudine deficiant, & {τα ab irruentibus T'artaris cum clamore occídütur, q Ex epiftolís Ant,Schnebergeri, quas Cracouia ad me dedit : Magnificus dris lo. Bonar de Balice, liber Baro, δές, in zedibus fuis mihi oftendít duo cornua pellucida fer inftar lamina cornea, (pre fertim faperiore [ui parte,) cornibus bicis non diffimilia, Animal dícebat forma & magnitudine Oui fimillimum,maxima celeritatis, inueniriin finibus Podolia prin cipatus:neg capi,nifi multitudine milituincludaturuteffugere non poffit. Etrura - fus: Vocatur hocanímalà Tartaris Akkijkalbo V wana,a Turcis A koim, Turci è cornibus
i L] Ordo primus. ET cornibus aurifcalpia & dentifcalpia faciunt, & cultellorum capulos, Inuenitur circa Neprum fluuiu,Negeiska terra,in T artaria, Polonis Nehiska diéta femperin came po agit,nifialtanix fit:tuncenim fyluas fequitur,ubi facillime capitur,atcp etiam baz culo occiditur, Gregatim degunt circiter quingentos : à pafchatis fefto interdum ad duo millia congregantur.coloris funt cínerei,pullí uero eorum fului : roftro ín acuz tum porrecto ut porci. Paríunt plerung gemellos poft pafcha : famis patientiffimi, frigoris non ítem, Lupi niuis tempore plurimum eis nocent. Cornibus equü perfo- rant,fi uentrem attigerint,Martio menfe effodiuntradicem quandam, qua uel odo re fuo libidinem eis excitat , & uím genitalem adauget. Cornu raro duobus digitis quam id quod.ad te mittitur,longius reperitur. Cornua etiä foemina gerunt, raríí2 fima funtrecta nec circuntorta. quod fi diutius folem & pluuíam ferät in apris íacenz tia,ligriefcunt. In Turcía cornu unum quatuor folidis Cracouienfibus uenit. Qui hzc mihi diétabat, propria manu ad ducentos interfeciffe fe affirmabat. € Ex epiz ftola,qua me dignatus eft illuftrís uir dominus lo.Bonar de Balicze, liber Baro,etc, uir ucauitanobilitate,itaeruditione uaria,& omni uirtutum genere fummus, à quo etiam cornu dono accepi, Cornumiflum à me gratum tibi fuifTe gaudeo: ipfius ue ro fera iconem integram non facile tibi polliceri aufim: conabor tamen quanti: pos tero ut haberi poffit,In campis Ponticis,ubi funt maxim planícies , in quibus przez ter ccelum & terram nihil cöfpici poteft , ifti Sulaci gregatim agunt,uelocitatis acliz bidinís immenf=:itag aliquando Venere exhaufti, contractis (aut refolutis) οπιηίς bus neruis,per horas 24, femimortui,amiffo pedum ufu,humi proftrati iacent,neg antehoras uiginti quatuor liberantur,nifi herba quadä ouftata, quam fiin proximo forte nafcentem rependo cötigerint, illico fibi reftituuntur. Sic affe&i interdum de prehenduntur, Quód (i aliquando turma equitum fereniflimiregis noftri, (qua cu ftodiam agunt,& per illos campos qua tranfire Tartari folent, obequitant, uteos à pra: datione arceant,uel infidijs uenientes excipíant,)eregem iftorumanimalium cit cundare poffunt,nonnulla ex eis conficiunt fagittis,cornuag (rarílfimum etiam ing ter nos munus)acquiruntur. Quod fi quando animal uiuü capiatur, omnis manfuez factionis impatiens eft. Hac ille, Cornu autem quod ab eo accepi,tale eft: Longum digitos 16,id eft , palmos quatuor: cum aliàs modice inflexu,tum mucrone retorto. Solidum eft totu,craffitudíne baculi inferius, (fex pollicum ambitu, ) quae mucrone
» uerfus maoís magis@ attenuatur, Vncias appendit nouem. Cornez lamina íniiar translucetad folem autlumen , praefertim circa medium & inde ad fummirufg qua candicat:inferior enim pars craffa & fufca non translucet, Circulis uel nodís in orbe eminentibus liratim, non fpiratim,tredecím aut 14,ambitur, quorum tres fummi im2 perfe&i (unt:fuperficies lzeuís & fplendida eft, fumma præfertim qua per 4,aut 5, dí gitos nodis uacat. Cornuü fitum & corporis icone fecundum defcriptiones proe pofuimus ex coniectura,
GER MAN. Æinartgemilos/einéfhaaffalych/ wirtgefundenin Cartaría/bey
den anftöffen an Poland/afchenfarb/angeffalt vro geöffe einem fcbaaffgeleycb/ inpolanogenenntSulac. — |
LATINE Camelopardalis,uel Camelopardus , uel Camelus Indica,uel Quis fera, Giraffa(aliás Gyrapha, Girapha)recentioribus:aliquibus Zirafa, Orafius, Oraflus, Anabula. Animaleft(inquitlo.Leo Africanus ) adeó fyluaticum utraró uideatur, in fyluis ac defertís latet,hominem confpedtum fugit, quanquam non eft magna ue locitatis,capite Camelum refert,auribus bouem, pedibus *, Parua tantüm & recens nata a uenatoríbus capitur, « Georgiani regni incolae afferunt Camelopardalim in uallibus quibufdä fuxregionis inueniri,Paulus louius, 4| Ab Acthiopibus Na- bis dicitur , a Perfis Girnaffa. Nihilhabet Cameli praeter collum, Non unus omni: bus color,&c, Caput ceruinum,cornicula Capreoli, Lingua purpurea , penetripe-
11}
42. Quadrup. ferorum TOTNM
dalis,teres.hacherbas x
& frondes legit tanta celerítate , ut oculos 4 pene fallat. Collis ad A 15, pedum pettingit al Fa) hi titudinem. anteriora EE » NW eni indie ipa banc mutuati en de Ww Ve olim ex libro quodam typis impre 0 ine e un aliquanto pro? END € di nominati authoris qui Terram fanctam x ceriora,quamqueE5 Wer È Italice defcripfit. Aliammeliorem que» qui maximi, pofterio *^ jM res in fine buius libri.
ra ualde breuía, ut eí dorfum declíue fit ad clunes , quas aftrictas habet,ut Afinus : cus . ius etiä cauda fua cau da refert, CGtra latiffi mo pectore eft. Haec Scaliger. Oppíanus caudä Dorcalidis , id eft, Capreoli , ei tri4 buit,nigris ín extremi tate pilis hirfutà, Aus res exiguas, Cornua exilia, rectà proceden tia, Icon quá exhibez mus fumptaeft exlta — lico libro,typis uuloa === to, authoris ínnomiz === nati, quo T'errafan- pra — &a defcribitur, Stra TO DOS dI > bo hocanimal non ep, id eft, ferä,fed Boranez,id eft, pecus uel pecudem effe tradít: quod {τὰ accipio, moribus eam pecudu inftar placídis, earumq ritu Boxe, hoc eft, herbis & frondibus pafci, homini & alijs animalibus innoxiu, Diuerfum confufa genus Panthera Camelo, Horatius,exrecetioribus etiam Græcis innominatus quiz dam fcribit nafci hoc animal ex parentibus genere diuerfis : quod mihi non uidetur, &c. Nabim Aethiopes uocant,collo fimilem Equo:pedibus & cruribus Boui, Plie nius,qui & Camelopardalim dictam fcribit,ab albis maculis rutilum colorem di- ftinguentibus, | :
ARABICE Serapha, unde catera gentes plereg omnes Giraffam, uel Zirafam nominant, j
GERMAN: Giraff/ ein ftómbotbíer vf India/zc. Mag ein Kamelpard ges nennt werden: Darumb oaf co mit oem Éopff vno balf eim Kämelthier glycb ift/ mit den flächen aber einem Leopard: voie gar hoch gefet/hindennider.
ALL Ocamelus Scaligeri, Animaleft(inquit)in terra Gigantum, capite,auriculis, col: lo Mulæ:corpore Cameli,cauda Equi, Quamobrem ex Camelo & alijs compofitu Amoxgestov appellauimus, Sicille. Apparet autem hocípfum effe, cuius fiourà pros ponimus,ex charta quadä typis impreffa mutuati,cum hac defcriptione: Anno Do mini 1558, [unij.die 19, animal hoc mirabile Mittelburgum Selandiæ aduectum eft, antehac à principibus Germaniz nuquam uífum,necà Plinio aut alijs antiquis fcri- ptoribus cómemoratum. OuemIndicam efTe dicebant e Piro ( forte Peru ) regione fexies mille miliaribus feré Antuerpio diftante, Altitudo eius erat pedum fex lon:
| gitudo
\
Ordo primus. | 43
È
MM
TATE === mr) gitudo quing:collum cygneo colore candidiffimum:corpus(reliquum)ruffum uel puniceum,pedes ceu Struthocameli: cuius inftar urinà quog retro reddit, Hocani- mal(eratautem mas, tatis annorum quatuor) T heodorícus de Neus ciuis Coloni enfis ad Rhenum,Cæfareæ maieftatiadduxit X obtulit, Haec hactenus utin Sche= da illa leguntur,Noribergz,ut conijcio,excufa, ín qua cíuitate hanc beftiam fibi uiz fam amicus quídam nobis retulit, Eam quanuis non cornutam, hocloco poft Came lopardalím dare uolui , quod quàm plurima ei communía habeat: & nomen Quis fimiliter,non ab aliqua corporis fimilitudine,ut apparet, fed ob fimilem moru mane fuetudinem ín tanto corpe miram, |
LATINE Ceruus, ITALICE Ceruo.
GALLICE Cal. GERMANICE its. Fœminauero L A T. Cerua, ITALICE Cerua, " GALLICE Biche. GERMAN. Hinde/ obe Andi.
Ceruum recens natum vj dixerim , adultiorem paulo κεµάσα, deinde παἸαλίαψ, poftea Aqu, poftremo κεράςεῳ aut&yeivmi, c, Vidihodiein regio conclauí maxima corz nua cerui ex quercuarboreegredientia feu enafcentia miro modo, ín altera (pofte= riori) nanque parte prima uertebra colli adhuceminet : antrorfum nihil ni(i urring duo infimirami cornuum egrediuntur, reliqua pars furfum tendit,&c, Curabo depingi,& ad te míttam cum diligenti defcriptione. eft ením res admiranda : Anto= nius Schnebergerus in fuis ad me literise Vilna Lithuania datis, quarto Augufti anno 1559, Cornua Ceruo poftannù fextum níhiló numerofius ramificant. Quin fenibus duo defuntrami,qui prima ftatim prodeunt zetate, quos &uvvlägas Græci, Las tine minus bene admínícula , melíus profubulas dixeris : quía &alijs furredtis pros ftant:& prímorum faciem gerunt, quas Latini fubulas in anniculis appellant: unde & ipfos,Subulones;Scaliger, Videcum fequente figura.
D iij
MSS
M
SENS SR SN SEELE
N
η, SE 4 p 2
27.7 ZZ FH 277 ILE EL = e E xc
P
d N m 4 LAUS N°
Ceruis bimis cornua primùm oriuntur fimplicia & recta, ad fubularum fimilitudinem, quamobrem Subulones (Fa#Aix)per id temporis eos uocant, Ariftoteles, Ego fus bulonis cerui cornua uídi dodrantis circiter longitudine , nullís adminiculis, (lege qua proximé retrò fcripfi de Ceruo, ) noftri uocätein Spi{]}: Furcarij uerò uulgö di&i,hoceft,trimi (eins Gablers) duorum & amplius dodrantum.quadrimum de- mum, Ceruum appellant,ein Yirtg. Sed fpecies alia Ceruorum reperitur, qui fem» per Subulones funt : hoceft, directa fimpliciag & fineramis cornua gerunt. Ego . cum aliquando putarem,íta utín ueterum libris legeram , Subulones nonalios effe quàm Ceruos bímos,ea de re cum Sabaudo quodam Segufiano,uiro literato, difpu taui,rogaui@ utad fuos reuerfus rem omne dilicetifTime mihi perfcriberet, id quod is paulo poft preeftitit,his uerbis: Superioribus diebus, cumnoftrz difceptationis de Ceruis in mente ueniffet, ftatím ad eos qui ab ineunte ætate in uenatione confez nuerant,me contuli, quos aliquando fuper hacre audierä, utiteru eos fedulo côfulez rem, cum etià ex ipfis quofdä habeam familiariffimos. Quibus perfuadere adnixus fum,Brocardos ceruos efle,ceruorühinnulos,uttande noftra altercatíone huíus rei darior patefieret ueritas. Sed rationibus utring agitatis, omnes qui uenationis funt peritiffimi,Brocardos ceruos alterius generis efTe afferunt , praefertim in môtelura, Nam in fyluis Galliarum nunquam tales ínueníuntur, quamuis Galli ceruorum hin nulos,Brocardos uocare foleant, In monte uero lura ad lacum Lemanum Brocardi
abalñs
wá » À ge P. jb |
Ordo primus. AS ab alijs ceruís genere differunt: quod hifce rationibus probant, Prímüm tales cerui nunquam habent ramofa cornua,neg fenes, neg iuuenes : fed ín quolibet cornu us nus eftramus, fatis longus,gracilis tamen,& unius digituli craffitudine, X uno acuz mine, quare alíos ceruos ramofos(qui cornua ramofa feu bifurcata habér facile uinz cunt, cum ceruæ funtinamore. Deinde ubi cöfenuerintex dentibus dignofcuntur, Nam uenatores,feniores ceruos,ex dentibus cognofcunt: qui, ubi cofenuerínt Bro cardi,non tame cornua mutantur, Praeterea cum fintalijs ceruís magnitudine x qua les,tamen corpore {unt graciliori,& curfu perniciores, Adde etiam, quod cum uena tores perfequuntur,non fæpelatitant,fed pené continuum faciunt curfum, aliquane do tamen aduentum uenatorum auribus obferuant, Et fi fint plures cerui fimul (ut fæpe fit)cum uenatores fequuntur,fi quis fit Brocardus , ceruiramofa habentes cor= nua fugiunt (imul, deinde auribus aduentum uenatorum obferuant, &latitantin opacis, Quód fi uenatores praetereant ramofos ceruos,dum latítant, illi ftatim fugi- entes retia,retrocedunt,& relictis uenatoribus,canibus acretibus euadunt.Sed Bro ‘cardi fugiunt quidem,uerum alíos ceruos ram ofosnon díu comítantur ín fuga alio= rum more, nec fxpíus latitant ut retrocedant, fed pedibus & fugx fidentes ad retia facilius adiguntur, quocirca facilius capiuntur, nifi faltutranfiliant fzpes alijs eua- dentibus. € In fyluis noftrís qua funtad Romani: Monafteriu & Orbam & iuxta laci Lemant ín uía qua ducitin Burgundíam uerfus oppidulu Pontali Burgundi= cum, cerui ramofi frequentius unum Brocardum fecum habent, quem noftrí uenas tores ceruorum fcutiferum appellant,eó quod per ipfum ceruiramofi euadant: quía cerui Brocardi fugiunt nec latítantfz pe, quocírca canes uenatitij facilius Brocardu fequütur, relictis ceruis ramofis latentibus,& fic Brocardus capitur, & ramofus euaz dit frequentius. Poftremo uenatores afferunt carnes Brocardorum, ramoforü car- nibus effe multo fuauiores at delicatiores, Itis rationibus , & alijs multís facile eft iudicare,duas apud nos,id eft,apud Segufianos,(quifupra Lacum Lemanum habis tamus)efle ceruorumfpecies, De cerua autem Brocardi foemína nihil inuenio, nifi quod ínueniuntur cerua cornutæ cornuabifurcata minime habentes aut ramofa, fed unius digitulilongitudine:quas quidem ceruas Brocardorum foeminas effe pus tarím,Sed iftucafferere non audeo. Id tamen fcio, ceruas minime cornutas fugere Brocardos folítas. nam lubentius cum ramofis coeunt: quo fit ut Brocardi fintraz ríorcs;prímum quód facilius capiuntur : deinde quód non tam libenter ín coituad= mittuntur, Anno 1553, iuxta Romanum Monafterium uenatores æftate uiderunt ceruumramofum,ceruam,& Brocardum fimul:fed cum Brocardus ultra Auuiu per faxa faltare tentaflet, ob fractam tibíam,captus eft. Hactenus Segufianus ille. Mis firautem nuper ad mehuius Ceruorum generis cornuum tria paria Gilbertus Cogs natus EcclefiaRes Nozerethi, uír undiquag do&iffimus. quorum effigiem in fine huíus uoluminis ponemus,maxima duos dodranteslonoa funt,minima unum. om nium pars capiti uicinainæqualis & tuberofa eft, maxima in proceflu magis diuaz ricantur,in fummo rurfus mucrones'&d fefe recuruantur , ut fpecies tota modice ins ftar arcus infle@atur,Minima non diuaricantur , X cum propemodum rectà procez dant, fuperius perquàm modice curuantur, Omnia poft initium ( quod tuberofum effe dixi)proríus leuia funt,non folum abfq ramis, fed tuberculis etiam prorfus ua= cua: quo nomine à Caprearum & Ceruorum cornibus facile difcernuntur.Hocetià intereffe opinor, quod cornuum radices olfez intra cutem latentes,in hoc genere GG Ceruorum fimpliciter díctorum longiores fint:& quod cornuum bafis,hoceft pros xima fupra cutim pars,in Ceruis tanquam circulus magis prominet, à fuperna parte diftindtus:inhis non item, fed paulatim furfum attenuatur, Sed hxc melius diftin- guent,qui cornua plurautríu(g generis inter fe contulerínt: quod nobis non licuir, Nos interim Burgundicos iftos ceruos ,anamyntas cognominabimus, quonii non folum cæteris ramis,fed íjs etiam quos amynteras uocant, carent ; donecaliud coms ‘ modius antiquiusue nomen docuerit alíus, |
46 Qudrup. ferorum Ànarce generofi Cimbrorum comitis Guilielmi Vuernheri, .. cornua hæcuidi quorum effigiem pono,nullis præter a mynteres ramis:unde monamyntas cognominare licebit, pars fupra amynteres brachij longitudine erat, tanquam Cerui fere adulti, An uerò peculiare aliquod genus hoc Ceruorum fit,& ramos alios nunquam producat: an pos tius fubulo grandis , quantus rarò inueniatur, non facile dixerim. His ego fimilia domi habeo : fed in alterius tan- tum cornu parte inferiore, fupra admiíniculu , ramus parz
uus eft.
x Na US
TRAGELAPHYS quorundam. Tria dicunt effe Ceruoru genera uenatores noftri (inquit Ge. Fabricius , qui etiam | ὄ iconem hancmifit)non fingulari quidem nature difcrimine : fed aliquo tamen , noz minis,forma,uirium, Prímum illud notum omnibus,diligenter ab authoribus dez fcriptum, Alterum ignotius,quod Græco nomine Tragelaphus dicitur:priore mas ius,pinguius,tum pilo denfius,& colore nigriuszunde GERMANIS à femiufti lig ni colore Brandbirtg nominatur, Hocín Mifenæ faltibus Boémíz uicinis capitur. Tertium genus quod reliquorum ceruorum more non amittit cornua: hoc caftratis accidere ait Plinius. (€ erui,ft, cum per etatem nondum cornua gerunt, caftrentur , non edunt cornua:fed ft cornigeri exciduntur,non decidunt cornua , &) magnitudine eade fer- uantur , cAriftot. ) fed & uitio accidere affirmant qui feras apud nos confectantur, Ceruo enímfugafitíg feffo, & lumini fe committenti, in ipfoG anhelitu auidiüs biz benti,pinguedinem qua abüdat refolui & diffundi aiunt: ex eoqp aut mori eum ‚aut fuperftes fi fit,cornua ei nuquam decidere.id@ fieri eo maxime tempore,cumarden- tifTime foeminä appetit, Hoc genus Cerui proprio nomine ein JA urfierer appellant. Hac Fabricius:qui fimuletíam eruditiffimi uiri Ge, Agricolæ literas adfemihicom municauit:quibus ille fuam de T ragelapho fententíam exponit, his uerbis. Trage- laphus ex Hirco & Ceruo nomen inuenit, nam Hirci quidem inftar uidetur effe bar batus,quód ei uilli niori fint in gutture & inarmis longi + Cerui ueró gerit fpeciem, eo tamen multo eft craffior & robuftior,ceruinus etiam ipfi color ínfidet, fed nonni hil nigrefcens,ueruntamen fuprema dorfi pars cínerea eft: uentrís,fubniora, non ut Cerui candida: atg illius uilli circa genitalia nigerrimi funt. Cæteris non differunt. uterg eft ín noftris fyluis.Sicille. Ego in huius Cerui cornibus, apud cíuem quenz dam noftrum, mucrones (iue ramulos fupremos(qui bini alioqui plerung,autterni fpectantur)feptenos obferuaui : € eádem parte ftipitis latitudinem fex digitorum. inferius autem erant & alij binirami & adminicula, unde hunc Ceruum palmatum elle, cuius mentione fecit Capitolinus, fufpicabar, Sed plura de Ceruo palmato cum proxima icone dicemus. In Anglia ceruos nigricantes repeririaudio:quian fjde (int ‘cumillo,cuius effigiem hic pofuimus, non fam adhuc certus, Britannicos à Capito lino nominari coniecerim albos ceruos:nam hoc etiä coloreín Anglia haberi aiunt: & Paufanias albos Roma fibi uifos fcribit, (in fpe&aculís nimirum e Britanniaad- uectos,) € Tragelaphus eádem eft qua Ceruus fpecie, barba tantüm δέ armor nile lo diftans:(.Ariffoteles etiam cornibus diftinguit, ) no alibi quam iuxta Phafin amriem nafcens,Plinius, at Diodoro Tragelaphi &bubuli nafcuntur ín Arabia, exhibitus quidem hic Ceruus, quamuis circa guttur X armos, uillís tegitur longis, non tamen barbatus uiderur,ut neg Belloni} T'ragelaphus,que potius Pygargum effe diximus ex Caprarum fylueftrium genere. Huncueró Ceruum,quoniamcerteris maior eft, Achainam cognominemus licet : ficenim ueteres ceruorum maiorum genus ab A: chæa Crete ciuitate nominarunt.Non defunt Grammatici eofdem ceruos Σπαδύναίας
dici interpretantes, Ceruorum fœtus v:&0 dicuntur:paulo adultiores red'ss:poftea a : tAa Qo,
πο Ordo primus. 47 targa. Forte uero etia" | | ἀχαάναι & ασαθίνα. dicti aliquo ætatis, aut fpe ciel, aut magnitudi- nis diferimine diffez runt. grammatici qui dem ut ἀχαιϊνίομ ἔλαφομ! quis fit ínterpretenz| tur, multum funt ος» cupati, Euftathius in] Iliad. Quærendum autem an eadem ra] tione Spathina cerui] à Grecis dicti cogno-| minatiue fint , qua a- put edi arg: ; pud Latínos palmas DA ss ti. quoniä fpathe, utf — DAVE Pollux teftatur , pars| palma eft à qua fru=f ctus dependet:& {pai | > = ΕΕ thæinftruméta qued] us == dam , altera parte la- 1 | tíufcula , nomínátur:] μὴ it textoría & oladi fu} eandem partem Dioj fcorides elaten uoca- uit:quod nomen etiä latiori remorum par τον Τρ CCS ede EL cereus ιν tini palmulam dicunt, Aliqui Achainen deducunt παρὰ è ye: id eft, à moerore: & interpretantur triftem propter fœtus adhuc paruos X nondum exire ualentes ela= tibulo.quód fi probahzc deriuatio effet, congrueret cum Germanico Ceruinomi- ne Kummerer, fimiliter à moerore dici, quanquam aliam ob caufam,ut dictum eft, € Tragelaphumab Ariftotele Hippelaphum dici apparet: ut Raphaéli V olaterra- no etiam uidetur;quoniam & peregrinum facit, & eadem qua Plinius Tragelapho tribuit:barbam nempe , X armos uillofos , & cerui fimilitudinem tum corporis ma= gnitudine, tum quòd foeminain eo genere cornibus caret. Hippardium (inquit)& Hippelaphus tenui ffimo iuba ordine à capitead (ummos armos crínefcunt. pros príum Hippelapho uíllus , qui eius eutturí modo barba dependet, Geritcornua us trung,excepta foemina Hippelaphi : & pedes habet bifulcos. Magnitudo Hippelaz phinon diffidet à ceruo. Gignitur apud Arachotas,Etalibi, Satis inba fummis con tinet armis,forma partim equi, partim cerui, Cornua ei Capra proxima, Sic Arifto teles.Cerui quidem fimilitudinem utrig ín hoc animali uiderunt,tum quí Tragela- phum uocarunt, id eft , Hircoceruum, propter barbam & cornua hircina ; tum quí Hippelaphum,id eft,Equiceruum,propter iubam, V olaterranus non recté ( puto, in Aeliano enim meo non reperío ) ex Aeliano citat, Tragelaphum cætera fimilem Ceruo effe,barba tantum & armorum uillo propiorem Hirco:quod folus,ni falior, Plinius fcripfit, Albertus ramofa & ceruinis fimilia cornua Tragelapho tribuit, fed fine authore. R ecentíores quídam obfcuriPygargum aiunt animal cornutum & bar batum effe Hírci inftar,minus Ceruo,maius Hirco,fimile Hircoceruo,fed longe mis nus, Bellonius cum Platycerotem defcripfiffet, eius@ cornua magna in afcenfu ars
Ne (i ge \ N N * {2
^" c n 4 r M. CE
48 Quadrup. ferorum cis Ambaufij ín Gallia fpe&ari dixiffet:addit, ibidem etiam alterius beftix huius ges neris effigiem uideriin lapide fculptam,cum cornibus ueris , qua animal uíuum gez ftauerat,adiunctis , barbatam ibicis inftar : quae forfan Ariftotelis Hippolaphus (it, Ergo Cerui fpecies quam híc proponimus,non uidetur effe Tragelaphus: fed Cer- uus Achaines aut fpathines , Latine forfan palmatus. Grammatici Ceraften, Ceruü interpretantur,magnis præditum cornibus:fed non puto authorum quenquam abs folutéhocuocabulo uti.nos apud Pollucem xs&sw ínter epitheta Cerui pro cornuto legímus.xz7 #oxiv quidem accipi nihil prohibet, |
GERMAN. 2Xurnobits.
{
Caputhoc Io. Caíus in Anglia depiz ie i ctum ad me dedit, Videtur autem | (inquit ) eius animalis effe, quod lulius Capitolinus Ceruum pal: matum ex arguméto uocat. Eíus fi non eft,alicuius ex genere Platy cerotum fuerit. Verüm quod cor nuahæc autæquantaut fuperant & longitudine & craflitudine cer uina, & latitudine excedunt Platy cerotís cornua, confonum eft cor pus animalis Cerui potíus, quàm Platycerotis fimile elle, Hxcille, Ego Ceruos palmatos , quorum folus Capitolinus meminit, ali quando effe conijciebà quos uul- σὸ Damas uocät, (aliæ enim funt ueterum feu Plinij Damze,) Gras ci Dorcades platycerotes, nà cum platycerotes Cerui (Ceruís quíde Oppianus adnumerat) Latínum nomen aliud non habeant, & cornua eorum(ut Plinius fcribit)natura ín palmas fins xerit,digitos emiferit ex ijs , Ceruí palmati meritò appellarí poterunt. "Tragelaz phus etiam quorundam de quo proxime retrò dictum eft , cum fumma cornualara, & ueluti digitata habeat, X à Græcis(ut confjcio)aredivs cognominetur, fpatha aute arboris palma pars quzdam eft ( unde & alijs quibufda in latitudínem ex angufto diffufis nomen)Cerui palmati nomine dignus uidetur : ficuti & "I arandus fiue Scy= thicus ceruus,de quo fenfiffe uidetur Caefar lib,6, de bello Gallico , cum fcribit: Eft (in Hercynia fylua ) bos cerui figura, cuius à media fronte inter aures unum cornu (falfas eft : funt enim bina ) exiftit , excelfiusmagis@ directum his, que nobisnota funt cornibus.ab eius fummo ficut palmae ramig late diffunduntur. Pra careris ta». men exhibita nobis à Caio cornua Cerui palmati per excellentíam dicendi effe ui: dentur:non enim fuperiore folum parte palmata funt, ut Achaina & Platycerotis: fed ramís omnibus,nempe tribus,fimiliter:ficut & T'arandifere,cuius cornibus pau 16 poftexhibendis,qui hzc contulerit,cognationemaliquam effeanímaduertet, ——
GERMAN. J7£ingebütneinefrómboer gewilds / welches contrafactue mie vf XEngellano zügefchickt iff:von der art der Hirgen/dem Renner änlich/zc-
CAPREA,Capreolus & Dorcas,tríanomínaanimal unum denotant, quanquamnon indoctí quidam, inter quos etiam Scaliger omnis doctrínz exemplar , Capream à Capreolo diíftínguunt; ita ut híc fit qui calice etíamnum Capriolo dicitur, Gallice |
Cheureul,
Ü x
" f n T x 4 D / | ce 7 | τες lk _ 1 { ( À KZ η (4 (i)
Y N | NNS SS FD η
NS
NS
N
NN
NN LEON
uatim Rupicapram dixit, quodnomen Scaliger comune facit ad Capream fuam & Ibicem, fed fine authore,Plinius certe Capreis cornua ramofa effe tradit , fed parua, nec decidua: (ego ueró non foli ceruo,ut Ariftoteles tradit,) fed etíam cæteris quorü cornua fint ramofa,decidere puto omnibus, Idem tamen ubi Ariftoteles Capras fyl ueftres in Africa reperiri negat, Capreas ( fimpliciter ) interpretatur, oblitus nimirù fui:alibi quidem rex uidetur Capream interpretari. Martialis etiam cum canit; Pen dentem fumma Capream derupeuidebis: Cafuram fperes , decipit illa canes, de Rupicapra fentire uidetur, Eoo omnino inter Capream & Capreolum, non alíam quàm uel ztatís,uel fexus difterentíam,fi proprie loquamur , admiferim,nam apud Grzcos etiam inter Dorcem,Dorcum,Dorcadem,Dorconem,Dorcadium,& Dor calidem nihil intereft,apud Strabonem Zorces pro Dorces leguntur, nifi uitium fit in exemplari, Hermolaus,Plinius modó Capreæ Latino nomine utítur, modó Dor cadis Girzeco,ficut € alij quidam Latini fcriptores , tanquam nullum apud Latinos uocabulum eirefponderet. Grace legitur etiamiv;f.ixf, & is pro capreolo : quanuis aliqui Hinnulos aut Ca: pras fylueftres interpretentur. Capreolus quidem Hínz nulo fimilis eft : quare € Germanialiquiutrung eed) appellando non díftinguunt. Sic próca(zpoxe) etiam alij Ceruu teneru, id eft, Hinnulù interpretantur , alij Dor: cadu fpeciem. Gaza Damá, (aliubi uerò 4 éexe;DDamam.)|.4 Idem & Hermolaus Dorcadem Capream. Ariftoteles{&Y Ceruo &rgoifel negat;& fanguinem eorum non fpifla = — ri aít: Plinius utrung de Ceruo & Caprea ( corrupti codices Capram habent ) fcribit, Archilochus rg» pro Ceruo dixit, Euftathio tefte. Similiter & Κιμάδα Hinnulum
E
Alia icon utrung; Capreolorum fer xum reprefentans.
|
aut Dorcadem interpretátur,fed κιμὰς Libyea Aclianiab utrog differt ficut &Dor |
cas Libyca. Pond GRAECIS hodie Zarchadion. ITALICE Capriolouel Cauriolo, | | i HISPA N. Zoslito,Cabroncillo montes,
%
GALLICE _ Chieureau,uel Cheureul,uel Cheureul fauuage, GERMANICE Rerh/oder Kecchbock/pnddAs meyble Kecchgeif.
Cornua hecuidi nuper apud generofum Cimbrorum comitem Guilielmum Vuerne herum,qui ea Capreoli foemínze fuiffe(cum foeminae cornutorum, quorumramofa funt cornua, fine cornibus efTe foleant)afferebat,
GERMANICE Zingebüen voneiner Kecchneiß/ die ich gefsben bab in Dal fcbloffs def wolgebosnen herren / herr Wilhelm Wernhers Orauesó Sim» | enc.
Platyceros, ut Plinius nominat : Oppiano Euryceros. Poterít & cum fubftantiuo fui generis Ceruus platyceros , uel Capreaaut Dorcas platyceros nominari, Dama rez centiorum.nam de ueterum & Pfinij Dama fuprà diximus,Forte etiam Ceruus pals
- matus lulij Capitolini : fedalios quoque palmatos Ceruos indicauimus fuprá, Gaz za ex AriftoteleProca uertit Damam,platycerotem nimirum intelligens, non uetes rum Damam, In Samothrace Capra funtferze,quas Latíné R otas appellant, Vare ro: Hermolaus legit quas Platycerotas appellant. fed Strepficerotes potíüs Capris - ferisadnumerandz funt, Platycerotes Ceruis. € Nos plura de Platycerote fcripfi? mus, libro primo De animalibus pag.355. X rurfus ín Appendice,pag 11. á
y
«row
ο Ordoprimus. 51
π il \ %
m
x === = = = 2 ge EA «σσ US
TR ΗΝ ) N
) à
ων. M s ESS
KR
NY N D) A VI}
^ \
9777 N
«rene Damá doctíputant omnes. alij acutiores fibi uifi, malunt effe Platycerotem: quia hic fit Ceruo fimilior,& ín infula Proconnefo frequens, qua uocata fit etiam Es laphonnefus,Scalíger, ;
GR ΔΕΟ I hodiePlatogni uocanf,Belloníus, IT ALI Dainouel Danío.
GALL I Dainue Daim,
GERMAN. Dam/Damlin/Dambirg,
Hanceffigiem tanquam animantis € qua mofchus preciofiffimum odoramentum ha: beatur, Antonius Mufa Brafauolus ad nos mifit Ferraría ; quälicetabfg cornibus, cornutis inferere mox poft Capreas uolui , quoníam etfi in animali é quo Mofchus habetur defcribendo authores uaríant, plerig tamen cornutum faciunt, & Capreas
rum generi adfcribunt, Gazellailla uel Caprea Mofchi quam Bellonius Cairi (ibi | i TIS
RO
52. Quadrup.ferorum
d = v2 - 7 m ES - VITE PEE ace fg nn (ZIA ^
= m nn = ==
2E Ts
vifam defcribit,omnino alia uidetur, Lege qua feripfimuslib, 1, De animalibus, & in Appendice,
ITALICE Capriolo del mufco, | Vira GALLICE Cheureul du mufc, 7 GERMAN. Bifemthierle oder Sifemrecch.
AL CE,Ar Paufanie,Cxfar Alces numero plur.dixit,tanquam àrecto Alx, ER aus tem omníno id animal, quod $£llend Germani uocant,alij Elend uel Elch uels£lig/ | quz duo poftrema ad Alcisaut Alces uocabulum propius accedunt: lulij Cæfaris quidem defcriptio ei non conuenit:{ed neg ullí alterianimali crura fine iunctura haz bere:& nihil mirum eft Cæfarem ex auditu falfa quaeda (cripfifle, A Polonis & IVlo {chis Los uocatur, quafi ΑΣ, literis träfpofitis.Nec aliud in Hercynia autalijs ad Se ptentrionem fyluis reperitur animal, quod Alce ueterum eflepoflit, Cornua ín hoc genere(inquit Paufanias)mares habent, foemina carent, quod indicio eft , naturam ueluti ceruorum effe cornibus,folidam nimirum,& quotannis ea decidere, An uerò in fupercilijs Elendi noftri cornua fint, nondum habeo quod affirmem.ea quidem huius animalis icon, quam àlo,Pontano : & altera quá alo Kentmano, doctiffimis medicis accepi(utrag ad uíuu facta, & accuratius quam qua hic exhibetur,) ín fronz tehuius animantis cornua collocat. Magnitudo etiam & fpecies huic noftrae fauent, eft enim Alce Paufanizfpecie inter Ceruum & Camelum, & noftra Alce, quam Ez
: quiceruam
x
Im
Ordo primus. SE
ACL
quiceruà Albertus nominat, Equo fils lt, Al ko uen api gate fed altior. Generofus & illuftrís inregno Poe — timfubijcietur . Meliorem ponam in ica loniæ vir lo.Bonerus de Balicze,&c. nonpoz libri. | liticæ tantum adminiftrationis, feduariarum infuper naturalium rerum peritus, de Alce ita ad me fcripfit: Mitto tibi Gefnere Cornua Alcis,talia ut uix pulchriora potz fint reperírí:& fruftum ungulæ, ego enim pedem integrum ( integram tibiam nuper mili donauit Augufta Chriftophorus Vuirfungus,uir dottrina gj pietate eximius , pra- flantif simi medici Philippi parens: &) dum. bac feribo alteram longe maximam e Vila Lithuanie ab Antonio Schnebergero meo accepi) unà cu ungulis feruo, de fera quà eco ipfe in uenationibus Lithuanicis(prafente fereniffimo Sigifmundo Augufto fecun do rege Poloniæ)uno uenabuli iétu miranda magnitudinis confeci, eft ením ut ua- {ta magnitudinis ita mollis ad uulnera, & impatiens : necaliud periculum uenatori, nifi is à fronte € non à latere impetat.fortiffimo ením ictu anteríorís pedis tanquam telo traijcítuenatorem. Eius magnitudo fere duos ceruos adæquat: ficurex pedeins tegro iudicari facile poteft, Verùm haec & alia qua ad me dono mittebat, nefcio quo infortunio hactenus ad me non peruenerunt: & quonia nuper maximo bono- rumomnium marrore,fatis conceflit, pem plane omnem haec & huiufmodirara e Sarmatia acquírendí abijcerem, nifi Antonius Schnebergerus meus, ( cuilongam & felicem in Polonia uitam opto,utuirtus X doctrina eius merentur, ) mei curam fu Íciperet: aut Georgius loachímus Rheeticus,aut alius quifpiäin illis regionibus, m1 hi fimul gratificari fimul, Natura hanc partem illuftrare, X honorificam eo nomine fui memoríam ín libris noftris pofterítatirelínquereuellet. € Plinius Alcen, ni pro ceritas aurium díftínouat, iumento fimilem facit:is quidé hacin re fide dignior quàm Cafar,(pe@atis iam aliquoties Alcibus Romam adductis. | Praeterea ut Paufanize fzculo,itahodiegraro capitur hæc fera: quod uel ex pedís ungulade pretio cóftat: quz quoníam amuletum effe cöuulfionum & morbi comitialis creditur,in magno eft precio,non tantieftimanda fi frequenter caperetur, V ngula Alcis (ut fcribic Bos nerus ) habetur apud Polonos geftata ín digito uel brachio pro fingulari remedio contra fpafmum aut morbum caducum. Obferuatur autem tempus ungulis abfcin- dendis,poft medium fcilicet Augufti,ufg ad finem Septembris, quo tempore, utaf ferunt,hoc animal patitur bunc morbum : per quem cum profternitur, perfricat des xtram auriculä dextro pofteriore pede,& liberatur, is pes uiuo animali abfcinditur, δέ ungula detracta feruatur pro certíffimo horum morborum remedio: quod urru
Bi ii
54 Qudrup.ferorum
fuperftitioni an rationi naturaliad{cribendum fit,relinquo aliorum iudicio, Hzc ile le, Velocitas etiam anímalis , ut raríuscapíatur in caufaeft, & loca fyluarum uafta defertag quæincolit. Hæcomnia animal Elend dictum,ut Alcen eflecredam,mis hiperfuadent.Sed adhucobijcit quídam Iul. Cæfaris uerba:Harum eft cöfimilis Cas prís figura, & uarietas pellium:crura fine nodis articulisgg, Mirum uerò cur non cor nibus etiä mutilas efTe Alces ex eiufdem uerbis obijciat, atqui Paufanias cornutas fe cít,cuí maior fides.eius enim fæculo regiones ubi hae fera capiuntur, Romanis fub- iectæ erant: & ipfæ in Romanorum fpectaculis aliquoties uifze, Fieri quidem poteft ut Cæfari Alcen aliquis defcripferit,qui eam nondum adultam,& uel adhuc fine cor nibus,uel ijs nuper amiflis uíderit,Paruas enim adhuc Alces, Caprís (Capreisue) fia miles feré putàrim,cauda praefertim breuitate, & barba, ac pellium uarietate. (Si Ca pris legas,fimilitudo erítín barba : fed Capreis legendum fuadetuaríetas pellium.) Hoc etíam uerifimileeft,in unam feram ab imperitis relata, quae ad diuerfas pertines bant:uelcontrà interdum, Paufanias Alcen marem cornua ín fupercilijs habere fcri bít, Cæfarferæ in Hercynia fylua innominata ídattribuit : Eft Bos (inquit ) Cerui figura, cuius à media fronte inter aures unum cornu exíflit, excelfius magis@ dires
- &umhis quz nobis nora funtcornibus, ab eius fummo ficut palma ramiq late difs funduntur, Badem eftfoemínze maris natura, eadem forma magnitudo cornuu,
His uerbis Tarandum feu Rangiferum feram infinuat, quod ad cornuum figuram, fortaffis etiam fitu. At unicorne animal in Europa(nifallor preter Capras quafdam feras in Carpatho monte, fiuera eft fama) nullum inuenitur : & cum ceruina fpecie animal fit,foeminas quoqj cornibus,ijs@ forma & magnitudine n6 aliter quàm ma- res,armari,uix mihi uerifimilefit. Plinius Alcen δὲ Machlin diftinguit:häc illifimiz lem faciens,fed nullo fuffraginu flexu &c, Alci igitur Plinius artículos tribuit, Caefar negat,an habet quidem tum Alce,tum Machlis, (ut cunctze animantes quibus pedes funt, )fed propter nimiam uelocitatem uel habere,uel flectere eos non fatis apparet? Sedhæcan alia caufa (it huíus falfæ perfuafionis , uiri docti, quibus animal ipfum es ius oreffumaut curfum afpicere datum fuerit,obferuabunt, Quod uerò addit Pliz nius Machlin uelociffimam effe, & labru ei fuperius prægrande,in Scandinauia no tam effe, haec etiam Alci conueniunt : ut eam a Machlide non recté diftinxifTe uídea tur,præfertim cum apud nullum alíum authorem Machlis nomen legatur.
GERM. Zlend/Zllend/£lch/s£lg.
Cornu Alces,quale pictum olim «micus mifit.
GER m he, u, Cf DAL LIL N > I #
NS Y N \ fl
= Ue
DI ATRRALG
Ordo primus. — $5
Eiufdem,ut uidetur,effigies alia,ad cornu quod domi mez habeo,delineata fon girudo eius dici non poteft,propter (itum partium eius diftortum.latitudo decem fere digiz torum eft, fi à mucronelonoiffimo ad partem oppofitam metiaris, ER autem mucro longiffimus, digitorum i5, breuiffimus,feptem ‚Principium fiue radíx cuti proxima
ΜΠΠΠΗΠΠΗ ΤΗ
TE
PP.
ATE
ENT 7 u == 4 CZ
qua enafcitur, paulò craffiore eft ambitu quàm manus mea amplecti queat, Cornu totum bipartitum uidetur, ut icon pra fe fert : conijcio autem latere finiftro fera ad: ditum fuiffe. quoniam partes feré omnes introrfum uergunt, fi ita colloces, ut pars
altera,quæ tribus mucronibus diftinguitur antrorfum fpecter, Totum eft folidum, Ponderelibrarum medicinalium ασ,
Hippelaphus Ariftotelis,utlo,Caio Anglo uidetur: à quo & iconem, & defeription®, quam fubijciam,accepi.. € Noruegia(inquit)in nofträBritanniäanimal quoddam tran{mifit, fui quidem generis,fed mixta forma. Nam corpore compacto, crure lon go at gracili,ungula bifida,cauda breui,ceruu effe diceres : capite & aure mulum, cornu dorcadem;labro fuperiori propenfo alce fere, iuba equum, nifi quod tenuior & erectior ea eft quàm equi, Peculiariter habet ab armis ad caudam per omne fpinæ longitudine pilum eleuatüleuiter,aruncu fub fauce promiflum, & ín eo palear pene dulum, pilum per armos longiufculum obliquo afcenfu, collum breuius quàm pro corporis modo. Eam ob rem cum uel herbam carpit, uel panem proiectum toilit,uel potumex uafe aut uado fumit,in genua procumbit, Cornua in hoc genere mari tan- tum,non € fummo capite erecta, fed è medio feré capite ex utrog latere pauló fupra oculu enata,& ín latus exporre@a,afpera & tuberofa ut ceruis, nufqua auia, nifi ín fummis proceffuu faftigijs,& qua decurruntuenx, ad tegumentu uillofum in tene= ritudine nutriendum per longitudinem produciz, Minus tamen afpera funt à príz
‘mo proceffu ad fecundum in anteriori parte, X rugis potius quàm tnberculísconípi cua, Eadem ad dimidiam fui longitudínem , rectà tendunt, inde, in fublime fenfim recuruantur, V trug proceflus tantum tres facit, quorum humiliores biniin aduer= fum fpectant.fublimiores finguli ccelum. Eueníre tamen folet, utuel inopia pabuli, uel morbo, (ut cuftodes retulerunt & ipfe uidi, ) finiftrum cornu duos tantü exigat proceífus. Longa eafuntpedem Romani unum cum femiffe, & digitu unum cum femiffe.Craffa ad radicem,palmos Romanos duos integros, Summus unius cornu proceflus, diftatà fummo alterius, ped, Romanis tribus , & dioit, tríbus : ut & infis ‚mus ab infimo,pedibus duobus.Metior à faftioijs. Colore funt & denfitate fubftan tiæ, ceruinis quàm fimillima. Penduntunà cum ficca, dimidiata, rupta, & {pon giofa fronte,libras quíng cam femifle & uncix dimidio, Cum libram dico, unciasfedeg
E ii
/ «
"D
AI P.
ZEE
4 DIL 112...
( 4
2 pom NI PPP E.
x
D^ Ma E i cim intelligo. Decidunt quotannis ut ceruís,aprili menfe, Caua enim nö funt.Frons tis [pacium inter cornua, palmorum duorum Romanoru cum femiffe eft, Eminens. caluæ pars, quae inter cornua eft, à pofteriori parte caua eft. In ea cauitate cerebrum erat pofitum, defcendit@ ea ad mediam oculorum regionem. Bamin fceleto a& b literae (p pictura noftra ha literaper incuriam omiffà funt ) indicant, Dens ut ceruís, fed equíno maior, & in maxillaribus per interiores fulcos,fed fumma fua parte, den ticulus acutus aflurgit,ne quid eo cibi ínconfectum delabatur. Colore id animal eft per adolefcentiam,murino aut afinino: per prouectam atatem, fufco , fed magis per extremas totíus corporís margínes:pilo leuiflimo, cruris maxime, nifi fub uentre, in intimo & fummo crure,imo & fupremo collo,pedtore,armo,atgp fpina, Proceritate eft,duodeuiginti palmorum uulgarium & digitorum tríum, Multò uelocius equo eft, Femina fingulos peperitin Britannia:aiunt tame gemínos parere, Caro illi ni2 gra eft, & fibracraffa atg longa uti bubus: præparata tamen ut ceruína, atcp in furno cocta,in cibo ceruina eft fuauior, V efcitur herba,fed raríus apud nos,eo credo inge- nio quo equi, qui cum panem poflunt,foenum nolunt.folio,cortice ex arbore, pane
. & auena lubentius.Priora uel ad triginta palmos uulgares excelfa,naturali corporís pofitura carpit. Si quid fiteò excelfius quod affedtat,erigitfe in pofteriores pedes, & prioribus in arborem aut maceriem innixum, ut folent capra, uel fupra fidem extena ta oredetruncat:tanta eftanimalis proceritas & altitudo.Bibit aquam,bibit Xalam — , ceu ceruifiam auidiffime pariter & copiofiffime, id@ fine ebrietate. Sunt qui uinum dedére,fed id (i prolixius hauferit,imitatur uitium ebrietatis. Placidiffimum animal eff, fi cicuretur: alioqui ferox admodum, & humanum genus perlequens,finonafpe Au,atodore, quo maximé pollet & cane certíus, Quamobrem qui per uiuaria regia illi præficiebatur, fingulis annis ferra diffecabat cornua. Quem comprehendit, calci= ' bus deturbat, &, fi eques eft,etíam equum, Quem non ante confpectum odore przez
: fenferit,
Ordo primus. $7
fenferit,uoce prodit propemodu clare grunnientis fuis, Orbü fua foemina,mulieres ualdé affectat, & quafi fexum noffet,pudendü denudat,ld habet inftar ceruini, V n»
ulam eius aduerfus morbum caducu ualere creditur,Hoc animal Norueoia Elend δέ fE|fe nominar, (i bene externa uocabula noftrífonant, Equide Hippelaphü, feu equiceruum cum Ariftotele & Alberto Magno dicerem, Hicenim muli caputatg aures habere dicítequíceruu, llle íubam tenuem à capiteadarmos protenfam,arunz cum peculíarem à gutture pendulum, δὲ dorcadis cornua geftare fcribit Hippelaz phum, Alcem effe non putem:cum Alci nec crura flexa, fedrigida,nec cornua his fi- milia, necín armis iuba fitapud ueteres authores , fibene memini, Minus Hipparz dium crediderim, cum præfertim foemina cornibus careat , & mari aruncus fit: quae in Hippardium non cadunt. T ragelaphum Πε dicere, uetant & dorcadís cornua, & muli caput. Adiungam ueram imaginem, & feorfum capitis {celeron unà cum fus turis,ut erant naturaliter,quo certius qua ad caput pertínent cernantur omnia, Hac omníaCaius, Apparetautem omnino animalhoc Alces effe fpeciem , eandem per omnia illi quam nos exhibuimus,exceptis tantum cornibus: qua certe Dorcadis feu capreolí in Alcium genere inueniri ab alio nemine hactenus cognouerä. nam Alce noftra, quz fimiliter à Noruegis XE[ent uel {Fe nomínatur, femper magna & lata admodü( qualia pinximus & uidimus ípfi,&& Albertus dq; defcribit ) cornua gerit: ut teftes oculati non pauci mihi afferuerunt. & ex Pruffia Poloniag, ubi capiuntur, depictas icones cum eiufmodi cornibus miferunt amici, Io.Kentmanus, lo.Ponta= nus, & Ant,Schnebergerus,omnes medicidodtiflimi. ^ Aríftoteles quidem hiftoz riz lib.2. cap.2,dorcadis cornua Hippelapho tribuit,id eft; capreze: & iubam in fum mis armis,& in capite defcendentem tenuem : animal bifulcum effe dicit, non maius ceruo:foeminam cornibus carere. proprium ei quód barbam eutturí annexam haz beat.nafciapud Arachotos(eftautem Arachofiaregio maioris Afiæ,in qua Alexan dría & Arachotos ciuitates funt)ubi etiam Boues feri inueniantur, Qua omnia uíz dentur Alca noftrae conuenire,nifi quod Ceruo multo maioreft,duplo pleritg : & cornua non dorcadis fimpliciter, fed eius qua platyceros cognominatur, quanuis adminiculis(quæ uocant)caret,longe maioribus,&c.Quare duplex, opinor, Hippe laphus fueritzunus uidelicet Alce noftra cornibus latissalter uerö, Hippelaphus Ari ftotelis feu Arachofius,cornibus dorcadis,qui apud Noruegos etiam reperitur , caz dem magnitudine qua Alce noftra platyceros : quanquà Ariftoteles apud Arachoz tos Ceruo magnitudine parem effe dixit, five deceptus , (iue quód reuera illicminor nalcatur.duxunius generis proximi fpecies : utrag inter equum & ceruum feré am bigente natura: barba non à mento,ut cateris, fed à larynge ( {4 eft gutture ) depenz dente, Equíceruus nofter, inquit Albertus, cícuratur etiam ad equitandi ufum. tan- tundem enim uno die fpacij, quantum Equus triduo perficit. An Hippelaphus Caij ccelo uietug mutato, etiam cornua mutauit? Videtur autem idem Tragelaphus ab alijs diétus,qui ab Ariftotele Hippelaphus, V ide qua notauimus fuprà in Trages lapho quorundam,cui cornua ceruína, € Alces audio Rigx in Liuonia nutriri in domibus,& per uicos urbis cícures obambulare.
TARANDVS ueteribus Graecis. Recentioribus Latinis, ut Alberto Magno Rangis fer,alijs Raingus, uocabulis a Germanico aut Scythico detortis,ut forte etiä Tarana di nomen: quoniam aliam eius originem aut fignificationem non uidemus, ldem animal Ceruum Scythicum appellauerim. Deeodem etiam lulius Cæfar forte ins tellexit libro 6. belli Gallici his uerbis fcribens : Eft ( in Hercynia fylua Germania) Bos Cerui figura:cuius à media fronte inter aures unum cornu exiftit , excelfius mas gis@ directum his qua nobis nota funt cornibus, ab eius fummo ficut palma rami@ late diffunduntur. eadem eft foemina marisG natura : eadem forma magnitudo@
cornuum, Petrus Gillius hocloco non rette legit; Eft Bifonin Hercynia fylua, Xe,
58 Quadrup. ferorum - $e
Tarandi feu Rangiferi effigies uera.
G On AN Us, EIA jai Wi ), À ! // f Tm = / E) | E 4 mM È zi M E EN
n
I
P 2 TEX
| "
iu
Ego plane Rangiferum à Cxfare defcriptu puto , fed parum rede utetiä Alcen, eft enim Rangiter ueluti Bos quídam, Cerui figura, huius enim cornua gerítmaenituz
dineueró fuperior ad Bouem accedit:& cicuratus etià mulgetur, Cornua bina (non
unum utipfe fcribit)excel(iora caeteris qua nobis nota funt cornibus fupra caputeri oit,quæin fummo palmata & ramis uel mucronibus aliquot tanquam dioitis diffuz fà funt, An ueró etiam foemina huíus generis cornutz fint, nondum mihi conftat.
opinor autem foeminas omnes,quorum mares ramofa habent cornua, cornibus ca= rére,nifirarifTime forfan præter naturam aliter eueniat, Quod fi à Rängiferödiitek feris,nullum aliud animal in remotis Hercyniæ fyluze faltibus reperías , cui Oxfaris uerba conueníant, Tarando(inquit Solínus)magnitudo qua Βου eft : caputmas ius ceruino,necabfimile:cornua ramofa, ungula bifida,&c. In Scythía Ceruos ira cicurari,utequitandos fe praebeant, ueteres quidam & recentiores prodiderunt, de Rangiferis proculdubio fama accepta. Quamobrem Ceruum Scythicum recté coge
nominabimus:&,fi libuerit,etiam palmati cognomen addemus,ut Ceruum Seythiz .
cum palmatum dicamus,propter cornuü fpeciem, Sed de Ceruo palmato plura fuz periüs indícauímus. De Rangifero etiam accipiendum puto quodlo,Boémus fcrí
bit,in Polonia Equum fylueftre ceruino cornu reperiri, € fane poffet Hippelaphus |
dici,n6 indignius quam Alcen Albertus fic nominat, fed alius Solini Hippelaphus | eft,ut
(
N
Ordo primus. eftut in Alce docui, € Rangifer (inquit Albere tus ) reperitur in regionibus ad Septentrionem uerfus Polum Arcticu fitis, ut Noruegia , Suecía & alijs. Dicitur autem Rangi fer, quafi Ramifer, tres ením ordines cornuum gerit ín capite, ita ut in fingulis bina fint cornua, & caput eius uirgul- © tis (alias uirgulis )circupofitum uideatur. Ex hís duo ceteris maiorafunt,in loco cornuum cerui, quae ad perfectam magnitudine augentur, adeo ut quíng cubitorum menfuram aliquando attín gant, & ramis confpiciantur uigintiquing.Duo etiam in medio capitis, lata ut Damarum haben-j tur, mutilis & breuibus ramis mucronata, De- nicgalia in fróteantrorfum uerfa, offibus fimilío Sa 4/74 ra,quibus in pugna potíffimüm utitur. Hæcille RO Videtur autem tres cornuum ordines feciffe ho = modo,ut prímum ordine faciantcornuaipfaqua NIUE, a in fublime porríguntur , in quorum medio rami T&S FÉ feu mucrones parui fpectantur ‚fuperiüs autem palma mucronata.Secundi uerò ordinis fint rami maiores, proxime fupra amyntéz res(feuadminicula ut ín ceruis nominant)pofiti, Tertij denig , amyntéres ipfi, quiz bus præcipue pugnat,uti etiam Cerui, @ Lappi fiue Lappones Equoruloco utuns turanimalibus , quz Raíngifuo fermone uocant. quibus magnitudo & color afini eft; pilus hirfutus,ungulæ bifidæ, forma atg cornua ceruorum.fed cornualanugíne quadam obducuntur, eadem tenuiora,longiora , X ramis raríoríibus quàm ceruina funt;Damianusà Goës δέ Munfterus, Gregarium eft animal, cícuratum triginta miliaria Germanica uno die emetitur, Per niuem Equis celeríós currit, In Scandinas uía metallis praefecti quadringetos aut quingentos Rangiferos alere folent ad uehiz cula,currus,traheas quoq ualde onuftas,& equitandi ufum. Mulgentur etiam, & o2 mne genus lactaríj operís ex ipforum acte conficitur, In eadem regione Tengillus Scricfinnorum rex equitatum habet Rangiferis infidentem: & uincitinterdum Hel2 finglandia regem Argrimum, cuius equites Equis utuntur : Olaus Magnus, € Ex Antonij Schnebergeri Tigurini,dodtiflimi in Polonia medici ad me líterís: Ex πια» gnifico quodamuiro,qui olim legatione ad regem Suecia functus eft, & Mofconita quodam, de Rangifero hæccognouitanimal efle gemino cornu, ceruiniinftar, fed magis ramofo (ramos intelligo mucrones ramorum proprie diélorum : nam ramos ipfos rariores quam ceruus babet, ramis introrfum cöuerfis,maiore,candidiore, fragili X cauernofo.in rupibus Lapporum degeresnon fera, fed placida naturze,muloeri. tri gintaautamplivismiliariauno die conficere, pabuli di eo uchi non opus effe, quod fub niue quxratradíces quibus uelcatur : & maiori ex parte mufco piceaftri (quam Æotben Germani dicunt ) uiuat. Vngulam bífulcam habere, acutam &ualidam ac fi ferrea efler:ideoß in glacie uelociffimum effe, liberé ad paftum dimitti ac facillime reduci,Mofchouitaaddebatin magnis campis círciter centu aut ducétos greges in2 teoros Rangiferorureperiri.gramine faltem uefcí: eandemq ratione ipfis utendíad uccturá exponebat,cuíus uir illuftris Sigifmundus Liber Baro in Werberficin memi nitin Comentaríjs Mofchouiticarum rerum. Pellem eius oftendebatundig albam, nifi quód parum ín dorfo glauca erat, In oppido Bietz ecclefiaftes quídaidemq mes dícus,narrauít mihíín Maffouia Rangiferos ad quadraginta tantüm adhuc fupers efle:cos@ita cicures,utinter alia armenta pafcantur,Hacilfe, Sunt qui Ceruo mis norem efTe dicant Rangiferum,& Afello conferant. uehiculi quod trahit fundu tris angulum & carínatum fabricari folere,utita cómodius fitad fulcandum iter, non fer re calorem,in Bohemiam adductum uiuere non potuifTe, Lappum qui adduxerat
N
*
60
uadrup. ferorum -
fub finem Decembris, nunquá fe maiorem cceli caloris uim fenfiffe teftatii, Cornua
huius quadrupedis Berna in curiauifuntur.nos etiam Au mi uiri Ge,Fuggeri uidimus,
quia in ædibus ampliffi
GALLICE Rangier, anglier, |
GERMANICE Rcin/Reen/Reyner/Rainger/Reinftbier. Dirt mit groffen (baren gefunden in Yowegen vnb - anftoffenden lanoé:aucb in Miaffouia/weldes ifl ein gegne im Fünigrych Doland/aber zü vnferer zeyt vaft wenig. 3 balt Daf feinnam ein Tetitfhen vifprung babe von dem rennen bar: 9aíi Diff tbier ift οἷ(ο fehnäll/Daß es eins
tags vffrrr.Cetitfcher meylen louffen mag/:c.
RHINOCER ο S,uel Taurus Aethiopicus Paufaniz: nam alij funt Aethiopici illi minerunt, Rhinocerotis nomen Gracum in linguis alijs plerifg feruatur, Latiné
POLONICE Renfderon.
tauri,quorü Plinius & Aelianus me dici poffet Naricornis. @ Rhinoce-
rotis eius picturá uidimus,cuius cadauer è naufragio eiectum eft in Tyrrhenum litus, Capite eft fuillo,tergore munitus fcutulato.cornu gemino,altero pufillo in fronte,altero in narerobuftiffimo,quo audaciffimépugnatac uincit Elephan- tum,Scaliger. Indorülingua hoc animal Sandabenametuocat. (| Rhinoceros magnitudine par eft Equo fluuiatili,
& vr, NRZ
ME
(
TRUE rn d dili (pie TE =
ANSE he a ZI ra pv
DR μα 5
ep
N N N
À
ese, SEIEN NES σε N) ή I HK ;
274,
N
y. ΑΝ ANN N NAN NN dh
NI
N NA XÒ
Ni MEET N NS NE 2 ON NON NRI NUN. NN DNS
a VU [o ή,
NAVI SOUL AS SI US D 5 NO ( Y \ DEI
)
) È = ἥ \ À SN \ \ qa | ) | | É AR, DEN ALT | M ‘ie 7] A kr S LE È, y ASI TANTO 7 077 CC IT i : | J, ) ) ) j “ Y EG ZATTA ERE à ff TW. n | NA uy À 2A 70 Mg Αν j! Wt
Ordo primus. él
Degitauté iuxta Nilum,ab Oceano afcendens: € cum apud Indos Bouis nomine dicamr, apud Nili nominatur Rhi-
noceros,Scriptor Græcus recentior innominatus. Oppianus hocanimal Orygenon multo maius effe fcribit. Srrabo
maguitudin£ Tauri ci tribuit. Plinius Elephanto longitudine prope parem facit:altj uel parem,uel pauld longiorem,hu
milioré tamen, & breuioribus cruribus. @ Pictura quá exhibeo, Alberti Dureri eft, qua clariff.ille pictor Rhinoceroté Emanueli Lufitaniz regi anno Salutis 1515. c, Cambaia India regione Vlysboná aduectum,perpulchre exprefsit.
G E R M. Ein grof frómbo tbier νβ India/mit einem Fleinen béznle/vff Sem balg oben: vnb einem anderen ftarcken
bon vff der nafen/mit welbem er fcáfenlid) wider Sen Belfanten ftreyr/reyBr jm den Baud auf/ond überwindet in. Mag cin ViaBbo:n generit werden.
/
ELEPHAS Gracum uocabulum, Latínís etiam è di eft,dicitur δέ Elephantus à Cicerone
κας
D ES w SS E ] bs. NU "A #24 1 È
RS S his Y TB TS N \ | 1 A n i N | NN) 1 In, Il NI UN) i) | 27 1)
Pr un — SS SI I = MÀ = 3
(A yy an!
ή ή ΠΠ A I
S κα NN ANS S \ (i N N IR N
BESSER + ^ HAN N N | Ms iQ \ \ \ TRIO \ NW h
\ N
ue
t
c — ent ου ο bhnt hans meri Ma r 3 uli "a ne a à 5 ‘acalijs Bonis authoribus. * Barrus,üt Grammatici quídam annotant, lingua Sabina Eleph sdi "πο unde & ebur appellatum putat Serpiustanquam e Barro. Barrire etiam Elephantidicun "tur àfono,ut Feftusferibit, per onomatopoeiam, :Elephantes Italia in Lucanis, primum bello
»’ciggibotres; Senecain Hippolyto." ^ 1T'A4r. Leofante, — AL Li Elephant. © GEMAN. 4Selfant.
uadrup. ferorum -
Epirotico uidit,& Boues Lucas inde díxit;Plínius & Solínus, Amatinfani BelluaPonti,Lu
eft, Vnicornisare €
D D lz pn ) AS (c TIS ; centioribus nomi : NINE
SZ
natur,utfubaudia= . "eie AR SE tur,fera, beftia, aut; © E quadrupes: dd ab antiquioribus A finus uel Onager ue! Equus Indicus appellatur. ab In- dis Cartazonus,ut Aclianus tradít. Y, Quod fi quis Hip: pelaphu Indicu nc minare uoluerit,nc === = feceritabfurde, | sn pter fimilitudinem ad urrüg animal? quanquam alíus eft Hippelaphus Ariftotelis, Orfei Indi uenantur afperrimam feram monocerotem,reliquo corpore equo (fimile, capite ceruo, pedibus elephanto,cauda apro,mugitu graui,uno cornu nigro,&c,Pli nius:qui Rhinocerotis quzdam, Monoceroti attribuere uidetur, & in unam defcris prionem feras diuerfas confundere, | Authores certe & uetercs & recentiores ín defcribenda hac fera uariant:itatame utomnes de eodem animali fentire uideantur, Color quidem cornu, & forteetiam corporis,non conuenit: fiuereuera, fiue quia à Ícriptoribus erratam eft.Sed color fpeciem aliam non facit. Maius ex pedum dilfez rentía difcrimen fuerit. nam Ariftotelis A (inus Indicus folipes eft: noftra ueró icon (talis, qualis à piétoribus hodie pingitur,certi quide nihil de ea habeo)animal often: diebifulcum. Solinus & alíj pedes Elephanti eiattribuunt, Ludouicus Romanus pa tricius unicorne animal Mechæ ( quod Arabix oppidum eft, fepulchro Mahometis infigne)fe uidille fcribit,ungulis anteriorum (guafi non fimiles etiam pofteriorumfint) pedum bifidis, caprinos pedes ferme referentibus. € Monocerotis figuram(inquit Scaliger)ex Vartomani facetiffima narratione adfcribemus, Vnicornibus Equi ma nitudo:crura,pedes,caput,Cerui.pili color balius, Equi iuba, rarior,breuior. Cos xæ uillofæ, Cornu unum integrum Nicea uidimus: alia alibi. Suffuluu unum : unit fubluteum,accedens maxime ad buxeum:unum fubpuniceu, Etiam habemus fruftu candidu, € Nos multa de Monocerote prímüm ín eius integra hiftoría fcripfimus: deinde in Paralipomenis libri De quadrupedibus, & rurfus in eiufdem Appendice,
ys
SE ΠΕ ÈS
Reperiuntur frequenter in Polonia cornua quædam,quæ Monocerotis effe conijciunt
quidam, duplici argumento : primum quód fingula reperiri foleant,nunquam bina quodhactenus fitauditum, quanuis aliquando cum ipfo craneo & relíqui corporis offibus inueniantur:deinde quod uís eorum cotra magnos & difficillimos morbos explorata fit. qua de re diligentiffimé Antonius Schnebergerus olim difcipulus - meus,nuncmagna doctrínz apud Sarmatas medicus , & fummus natura perfcruta tor,ad me perícripfitante quinquennium fere,ad cornua ur Leg di fpectan da, clariffimihoc tempore in Sarmatia medici, δέ mathematici noftraætateincompa rabili; loachimiRheztici, fummi amici mei, opera admiffus, Primumiftorum cor: - nuum
Ordoprimus. E — 63
nuum(inquityuidiloneitudíne οτογία mex,colore fubeinericeo uel fubnigro : mue
croneacutiffimo, terete, Diameter circa radicé cornu fefquidodrantem excedebar,*
Superficies erat plana,nullis fpirarum uerfuris ; fubftantia fríabilís , figura incurua:
interius colore candidiffimo: qui fufcum colorem contrahit,fi uinü imbiberit, Octo
tales coniundtz ei erant fcifluræ ( Jamin« ) quales in maiori parte quam mitto uídez
bis, eft autem illa pars non de cornu, fed uel palati os, uel alia quæpiam utconfjcio,
Inuentum efthoccornu fub terra,non profundius pede , loco folitario, & excelfo ut
hicfunt:inter duos colles fito,per quem torrens fluit, arufticis fodientibus propter
iacienda ædifici fundameta. Percuffum quidem fecuri cornu,in minimas partes dif:
fectum eft:generofus autem & magnificus uir lo.Frikafz(in cuius aero duo miliaria diftante Cracouia,inuentum eft cornu) qua potuit diligentia ne partícula difgrega- rentur,é terra eximi curauit, A radice ad apice ufcg totum rotundüfteres)fuit,lingug contactu adharer. dens tantus erat, quantum complectí manus poteft,fuprema ( uel extrinfeca)parte offeus,íntus cauus, in medio albus, in fine fubruffus, Inuentum eft autem totu animal: € ut ex magnitudine offium facile perfpicitur, maius equo fuit, Quadrupes fuiffe certum eft ex humerorum , tibiaru δέ coftarum offibus, Quöd fi dens Elephantis effet hoc cornu,ut quídam fufpicantur, mireris cur nunquà ( quod
audierim)bina reperiatur, (Sedneg adeo curui funt Elephant: detes, [en potius cornua, ut ad femicirculum fere accedant , quemadmodum 7/24.) Fluius cornu uires, denario eius exhibito cum uino aut aqua borraginis, in febribus inueteratis,tertiana triu ans norum,quartana,X alijs mirabiles fum expertus, &c. uomítum nonnullis mouet, & aluum deijcit. Hactenus de primo ex quatuor illis qua uidi cornibus, Alterum huic fimile erat fed minus íntegrü:coloreforís nigerrimo, intus candidiffimo, ín torrenz teinuentum, Tertium & quartum duriffima, ita ur uel faxum & ferrum εἰς cedere potuiffe exiftimem, folida ulg ad mucronem.integra tamen non uidi:fed unius par tem cubitalem,alterius fefquícubítale: colore fufco,craffitudine eádem fere, qua prae cedentía duo, V erüm priora duo cum nullas habeant rímas aut fciffuras, hechabent per longitudinem ínftar ftriarum in caulibus herbarum.Horum alterü in agro quoz dam repertum eft,ita prominens , ut palum effe ruftici exiftimaret. Horum etíam ui medica multi à febribus liberati funt, Quod priora minus dura fuerínt, caufam arbiz tror quoniäalterum eorum ín aqua tanto temporelatuerit. alteru uero fub terrauix beneabfconditu, Vidipoftea quíntu fimile primo.nullum ex eis directum, fed om nia curua,quædäad femicirculù fere, Hactenus Schnebergerus meus : qui hocetiä addit pluríma huiufmodi inueniri ín Polonia, & idcirco fere cötemni. Reperta funt autem apud nos quog,in Heluetijs dico, meamemoría aliquot huiufmodi cornua: unum in Arula fluuio iuxta Brugam oppidum : alterum fuperiore anno Bafilea in Birfa flumine;quod ipfe uidi,fed fractum. ficuti etiam tertíum apud illuftre Cimbro rum comitem Guilielmum V uernerumín arce prope Roteuillam, quí magno fragz mento me donauit: quod quía iam diu non reperío,furto mihi fubtractum (ufpicorz fedaliud mediocre è chirurgo & tonfore Bafilienfi, qui in Birfa dum pifcatur , repe rit,accepi.In torrentibus quidem & fluuijs fingula reperiri minus eft míru, ubi mul: to tempore partes feparata aquarum ui inloca díuería rapiuntur, An ueró ín terra etiam femper fingula reperiantur,confiderandum eit diligentius: X quaerendum an de eodem animali fitcornuillud maxímir, quod fingulare in templo maiori Argens
‘tina ad columná plurimis,ut apparet,annis iam pependit, uidetur enim eadem plas rie magnitudo,craflitudo , & fioura , qua Schnebergerus fua defcripfit. id fuperius
poft Bouesferos exhibuímus, Cornua fi ngula ueteres Monoceroti tantüm tribues
* runt,quem alíj alijs nomínibus appellarunt, ut dictum eft, X praterea Orygi( fera noftro fæculo ignota ni fallor,)quem Ariftoteles & Plinius unicornem faciut: Aes líanus quadricornem:Oppianus non exprimit,uidetur tamen bicornem facere. Sys meon Sechi Capream etiam que Mofchum gerit,monocerotem cfle fcribit, &c.Res
| E id
Ww.
64 Quadrup. ferorum centiores quídam (ut Scaligerrrepetit Jin Aethiopiaalieubi Bobus unicum è fronte media cornu prodire tradunt,pedalimaius, curuitate fupina, cufpide retrorfum des uexa:eofdem@ pilo ruffo ueftirí, Vndenon omníumunícorniu cornurectum effe colligimus, Sed cur in Polonia frequentíus huiufmodi cornua reperíuntur quàm as libican inde fufpicabimur, Vrorum quorundam eafuiffe © qui uthodie@in Sarma- tiæ fyluis funt, ita olim nimirum longe plures fuerunt; & cum ín maioribus magis defertis fyluis uiuerent, nectam affiduis uenationibus occiderentur, eorum aliquos ad grandauam ætatem maioribus fubinde cornibus infignem perueniffe uerifimile eft.Nos hxcalijs confideranda proponimus,Pharmacopola nufquam opinorueri Monocerotis cornua habent : fed alij adulteratum quippiam, alíj cornu illius maxis mi&ignoti, de quo diximus, fragmenta:& non folum de cornu, fed etiam deoflis bus capitis : quorum nonnulla temporis longinquitate ita affecta funt, ut triplicem in eis fubftantiam deprehendas,fuo quang interftitio diremptam,unam fere cornes am,& pallídam: alteram albiorem,molliorem@:tertiam, lapideam, candidiffimam. Audio & ex nouis infulis Monocerotis nomine cornuadferri, cotra uenenalaudas tum: quod quale fitnondum refciui, quarendu autem an fit Rhinocerotis, nam & ucteres & recentiores quídam hunc cum Monocerote confundunt, Vires quidem utriufcg cornibus prope eafdem effeconijcio. € Rupicapræ genusunícorne, Polo nice Skalna koza,quafi rupea capra,inuenitur ín monte Carpatho, & fzpe exuenaz tione Cracouíam in aulam adfertur:ut retulit Albertus Mofcenius Polonus,eximix doctrínz iuuenis, ipfum fe non femel uidifle afferens,
IT ALICE Alicorno uel V nícorno, GALL. Licorne, | GERMAN. Æinboin.
Leporis effigiem collocauimusinfrä in fine Ordinis IIT, Quadrupedum ferorum. ‚At hoc in loco feris cornutis fubiungerelibuit monftrofa leporù capita cornuta ín Sa2 xonia(ni fallor)repertorü : quorum ícones alo.Kentmano Mifeno medico accepi, Cornuahzc(inquityab amico mibi donata,cüm príus à Saxonia principibus feruaz ta fuiffent, Leporis capitiadnata fuifle,uel ipfum cranium cui etiamnumhærent, ars cuit.fex feré digitos longa funt, Vidi δὲ alia bina capitaleporum fimiliter cornuta,
fed nullum maioribus cornibus, Sicille,Nos & maiorum & minorum cornuu qua
* mifit figuras expreflimus. - ; QVAD:
65
QVADRVPEDVM VIVIPARORVM FERO-
COMPLECTENS
ferasnon cornutas maiores,
RVM ORDO SECVNDVS,
ITALICE Orfo,
LATINE Vrfus.
GERMAN. Bar.
GALLICE Ours.
WM
S
\ \ IN V \
4 M
AX WC NA M
RBSSCOÓRTE Lom » Cf) 015 9'o LU Dum n.20 Bot = 9 0 oz Θ ο Vie 4 co gu on s BOR od onc 5d Pg ELE RAE de e ὃν 9 δρ Qd. Έτ “= Ὁ ον voc EST ce eO ας Be s se D ο I ο να Le -Ώ Da cr SOR ος 4 © 3 E So 2805 y 22 I S ERO SUE om ο .E u SEE uu ED = ui ss o9 u ,.3 Goro: Ent dec 33923. 8 GT 09.7.5 3 ee: = co vetustà C GO ^ OB Xy EE as EE ^ dee 3 À 0035 = 535 ae ω τί — uam LI 5 € 55V nes ER σα ο ue Où - GM = c. VU nou σοι α 5 283358834 eR el Q,U--- O 5 7o. gu dw cd uS QU dM La Ὁ ον SS à 0 © ὅ B 9.9 RS Ue ui MU ao EEE S BIZuE Bos B. rgo S E E c P, uou5s 6 SU 9.2 La bn ^ CE a: ESS, 0 S 55 vu UG nc a UV
66 Quadrup.ferorum | LATINE Leo. . ITALICE. Leone. GALLICE Lyon. GERMAN. Lim.
LEO animalibus cunctis robore, animo, δέ crudelitate antecellit: nec feras tantüm, fed homines etiam deuorat.Nonnulii quidem multis in locis uel ducentos equites {παρ dere audent, Armentorum greges intrepide aggreditur,& quos capitin proximum nemus fuis catulis defert.Equites, ut dixi, eft qui quinos aut fenosinterficiat, Quics quid apprehendit,etiamfi Camelus foret,rictu aufert, Qui montes frigidos incolunt Leones,minus habetatrocítatís & ferociæ: quant feruidioribus uero locís degunt, tanto maior eorum rabíes & audacia eft:uelut ín 'T'emefnze & Feffz reenorum con finijs, Angad deferto iuxta Telenfinum, quíg ínter Hipponam & T'unetü degunt, quos ínter celebríores & truculentiores totius Africæ Leones referunt, V re dum | in Venerem propenfi funt,cruentam ínter fe exercent pugnam , octo aut duodecim ^ unà (zzam)Leznam infequentes,lo, Leo Africanus,
LATINE Tigris. ITALICE Tigreuel Tigra, GALLICE Tigre, GERMAN. Tigertbier.
Tigres uulgo didtas non ueré Tigres,fed Thôas maiores effe aliqui putant,&c, Arrianus. |
Dicta eft Tigris à uelocitate.hocenim uocabulum Armeniorum lingua fagittam Ποπί ficat, «| Indi Tigrim Elephanto robuftiorem multó exiftimant, aíunt autem eam maximi Equi magnitudine effe,uelocitate & uiribus tantís , ut nullum ei animal con ferripofTit,nam fi quando cum Elephanto pugnat,infilire in eius caput, & facile fufe focare.Quas ueró nos uidemus & appellamus Tigres Nearchus fcribit 'Thóasuaz ríos X maiores effe, Arrianus in Indicis, Recentior quidam Gracus,qui fub Cona ftantino Monomacho uixit,(cuius de natura anímalium libellum manufcriptum ha beo,)de Tigride & Hippotigride capita feparata habet, Hippotigris ων -
ε nas
Ordo fecundus.
NN V |
NN 1 VA N LA de
j "t ; M E, à = viet e ή 2977 à e E 9 7 : C $5 7 ΙΑ; ;
= \V IDA _ mm à
4 18
eft Onagris animal perniciffimum,pelle maculofa,colore cinereo, Huius generis fe
ræRomæin Theatroexhibitæ funt currum trahentes agente auriga,mirabili fpecta culo;& talis currus(Tigribus iunctus)regíam fponfam uexit,
LATINE Panthera,Pardalis, Varia, Africana, Leopardus, Pardum Plinius a Pan
therafexutantüm differre putat,quanquam dubitat,
ITALICE Leonpardo, GALLICE Leopard.
GERMAN: Seppard.SindEkinvnd grof. Vide fequentes duas figuras.
LIE) ET) ασ.
SERENI 222
= — 951277 oli AL A
GE E 27 Y (fi T° x
PARdalium duplex genus eft,inquit Oppianus.funtenim alia maiores, fed cauda mia nore,aliæ mínores,cauda maiore,robore non inferiores, Eandem coloris uarij, & fi συ corporis fpeciem fimilitudinemg ambz , prater caudam, gerunt, &c. Alne=
mer (inquit Andreas Bellunenfis ) ef anímal minus Lynce, id cft, Lupo ceruario,
iiij
. se : 58 Quadrup. ferorum |. Leopardo fimile figura & colore:fed aliquanto maius, pedibus quoq; & unouibus . maioribus & acutioribustoculis obfcuris & terribilibus , utipfe uidi, Idem Leoparz do(qui Arabicé nominatur alfhed)fortius,ferocius,& audacíus eft. Inuadit enim & dilaniathomines,Sic ille:ex cuius uerbís conijcias alnemer,Pantherum feu Pardalin Oppiani maiorem effe: Leopardum ueró feualfhed, minorem, € Alius eft Græ- corum Panther, mafculini tantàm generis, quí Lupís adnumeratur. alij enim hunc ceruarium Lupum efTe uolunt,qui uulgo Lynx nomínatur:alij canarium, (ut Theo dorus δὲ Niphus ex Ariftotele uertunt, ) quem Græci etiamnum Pantherem uulod appellant, Arabes Lupum Armenium, Turca Cicalum, animal uile,minus Lupo, δέ cxtera longe degenerans, Idem anímal Pantherion & Lycopantheros nomínaz tur, &c, Qui hunc Lupucanarium dicunt, ex Lupi Canis@ coitu natum infinuant: quale animal nos non raró uidimus,Cani domeftico perfimile, nulla cum Pantheris fimilitudine,Qui ueró Lycopantherum nomínant, Lupi & Panthera fobolem faz ciunt:qui Leopardum,Leonis & Panther&. Sunt qui ut Pantheræ, Pardalidis, Pare dit nomina non diftinguant,(nifi quod Pardalis ufitatius eft Graecis, Panthera La: tinis:Pardus Latinis frequens, in Græcis libris qui extát femel tantum legitur, quod {ciam, apud Scholiaften Pluti Ariftophanis,fexu tantum, tefte Plinio quanquam du bitante, à Panthera differre uidetur:)ita ne Leopard quidem, Leopardi certé nome apud Græcos, Latínosq ueteres hactenus non'legimus, praterquam recentiorem quendam Græcum innominatum, qui Conftantini Monomachi ætate in libro De animalibus caput unum sez Pagd'&Asos infcripfit , alteri viel Δωπσάρδον. L'ezena (inquit) cum conceptum è Pardalide foetum ediderit, ne Leo inuentum dilaniet , fe unà cum illo abfcödit, & plurimis aquis adulterij odorem abluit. Deinde tertium zxe:rév?sgo: Pantherem, inquit, mater é multorum animalium coitu grauida parit. Indicus uerò Panther odoris fui fragrantia feras ad latibulum fuum allectas deuorat, Sícille, Et debebat fané Leopardus proprie dici id tantüm animal, quod Leonis Leznze ue ci Pardo coitu nafcitur)Sed obtinuit feré confuetudo,ut Leopardus fimpliciter pro Panthera ponatur:unde & uulgares lingua fua mutuantur nomina, peregrinuaniz malomnes uno ferè peregríno nomine uocitantes, Graci Grammatici annotant Pardalis per a, fcribi pro foemina,Pordalis uerò per o, pro mare, fed authores hoc difcrimen obferuare non uidentur,Pardalis quidem dicta uideturab Hebraico Par» des, quod eft hortus: quod macularum oculis tanquam floribus , pellis eius pulchers rimeornetur, Ariftoteles fcribitchamæleontem habere pellem pallidam nigris di» ftínctam maculis,ut Pardalía, Pee &a,72, Q [n aula regis Galliarum Leopardos duo rum generum ali audiuimus,magnitudine tantum differentes : maiores uituli corpu ς lentía effe,humiliores,oblongiores;alteros minores ad canis molem accedere,
ITALICE Lonza. GALLICE Vnza,uel Vncía,
GERMAN. Fin Ont/ oder Kleiner Leppard. mag ein Zunblep- paro/(oder Hundpard/Dolfpard/)genennet werden / dann erift vo gróffe voie ein Rud/zc.
PANthera Pardalisue minoruidetur,qua à recentioribus Vncia uocatur:quanuis im proprie, utconfjcio.uideturenim Vncie nomen à Lyncecorruptu. Eftaute Lynx diuerfa quide & fui generis fera, Vnciæ tamen di&x tum corporis fpecie,tum natuz ra & moribus (imilis. | Vncia effigiem hîcexhibitamlo,Caius(qui& alias multas - rariflimorum animalium icones defcriptionesg mihi communicauit, eo nomine de hac partenaturæ & eius ftudiofis optime meritus ) ex Anglia ad me mifit cu hac dez ^ fcriptione. V ncia(inquit)fera eft (zeuiffima,canis uillatici magnitudine, facie & aure leonina;corpore,cauda,pede & ungue felís,afpectu truci: dente tamrobufto & acuz
to,ut
Ordo fecuridus.
to, ut uelligna diuidat: ungueita pollet,ut code contra nitentes ín aduer fumretineat: colore per fumma corporis palle 4 fcentis ochrze, perimaci E neris,afperfo undig ma % cula nigra € frequenti, ” cauda reliquo corpore aliquanto obfcuriori δέ 7 grandiori macula. Au: earn risintus pallet (inenig:o,foris nigricat fine pallor culam è medio eximas, Ea e duplici pelle ( ea uidelicet qua é regione exteriori maxil- Iz aflurgit, & qua à fummo capite conuenit) in fumma aure coeunte,conftítu:a et, facile@ in ficco capite(quale domimea habeo) & uideri & feparari ex dem poffunt. Reliquum caput totum eft maculofum frequentiffima macula nígra,(ut & reliquum corpus,)nifiea parte qua inter nafum & oculum eft, qua nulle funt,nifi utríng duæ, & ez paruæ:quemadmodum & cæteræ omnes ín extremis X imis partibus, reliquis funt mínores, macula in fummis quidem crurü partibus & in cauda, nigriores funt & fingulares, per latera uerò compofite, quafi fingulæ maculz ex quatuor fierent, Ordo nullus eft ín maculis,nifi ín labro fuperiori,ubi ordines quing funt.In prímo & fuperiori, duz difcretæ:in fecundo, fex coniunétæ,utlinea effe uideantur, Hi duo ordines liberi funt,nec inter fe commif(ti. In tertio ordine, octo coniunctz funt, fed cum quarto ubi finit commifcentur, Quartus & quintus ín fuo principio ( quod ad nafum habent)tenui admodum difcrimine feparati, ftatim (e committunt, & unà dez currunt per totum fuperius labrum, faciuntg non maculam per totum id, fed latam lineam.In mortuo animali ita (e habent maculae, propter cutis (puto) cötradtionem. In uíuo maculae iftæ in fuís quæ® ordinibus uidentur feparatæ. In ipfo medio inter hos utríng ordines,aliæ minores funt exacte per quincuncem difpofitg. Sed ín imo labro macula,etfimagnitudiné, non tamen ordinem feruant. Nafus nigrefcir, linea per longitudinem perg fummam tantum fuperficiem inducta leniter. Oculi gtauci funt.Dentes illianteríores hincindefex funt, humanis non abfimiles , ni quód ex his,qui in medio collocantur, mínores:qui per extrema, maiores funt, ut & fuperioz res imis. His utrincg dens grandis,acutus,atg longus eft, ín {πια maxilla cæteris iunz @us,in fuperiori,tanto fpacio difiunctus, quanto dens inferior capi poffit, Hi labris uelantur ín uiuo animali, fed ín mortuo non item,redudtis pra ficcitate labris. Gran dis ille dens,longus eft digitos Romanos duos, ín ambitu ad radícem non nifi digi= i tís duobus cum femifTe comprehenfus, Denti ineft cauitas quaedam exilis per totam longitudinem, qua tamen non apparet nifi rumpatur dens. Inferíor maxilla durum os eft Xrigidu,tres dentes habens magnitudine inæquales, ut & fuperior, quatuor. Caua etíam ea eft íntus per longitudinem. Inter magnum dentem & maxillariù pria mum ínferíorís maxillae, fpacium eft unius digiti uacuu, à quo pofitus ftatim eft pris mus,cæteris duobus minor. huíc contiguus alius eft grandior, € poft hunc tertius etíam,fecundo maíor.In fumma maxilla,in medio illo fpacio ( quod digiti unius Ro mani efTe dixi ) inter dentem grandem & primum maxillarem, dens eft exiguus ads modum & informis,demittens fe tantum leniter è maxilla,nullo inferiore, qui illi rez fpondeat,exiftente, Dimidiati digiti poft eum fpacio, fecundus eft,cui iun&us ter: tius eft, X pofthuncquartus. Inter feítafuperiores & inferiores maxillares morfu comíttuntur , ut pectínatím coeant, Duo priores in inferiori, X fecundus & tertius in fuperiori maxilla dentes,eius funt figura, cuius eft iris in fummo diademate coroz natorum aureorum regís Anglix at Franciæ, Eius etiam figura tertius eftin infe»
de
70 Quadrup.ferorum
riori, & quartusin fuperiori, nifi quód interior utriufgala, quæoulæpropioreft, - natura demitur.His coniuncti nulli erantalij ín utrag maxilla, An poftínteruallum unius digiti, finita dentium ferie,reli&um integru;alij erantinferti,nefcio, lllud fcio, non ni(i poft id fpacij amputatas maxillas,quafi ftudio monftrandi dentes id effet fa &um,indicio@ nullos fuperfuifTe, V iuit ex carne, foemina mare crudelíor eft & mie nor, V tríufq fexus una,ad nos ex Mauritania eft aduecta naue, Nafcütur in Libya, Si quodillis coeundi ftatum tempus eft,hic méfis luníus eft.nam hoc mas foeminam fuperuenit, Leones cicurari poffunt, id quod exhoc intelligo, quód ín urbe Londi- πο, δέ in arce Londinenfi Leones cuftodum fuorum ofcula excipiunt, cotacium ad mittunt,& colludunt. Ipfe uidi. ifta animalia , tam ferocia funt, ut cuftos cum primo uellet de loco inlocum mouere,cogebatur fufte ín caput acto (utaiunt) femimortua reddere,atcpita in capfalignea ad hoc facta, X refpirationis gratia perforata repoz nere,atg tranfportare, Pofthoram reuiuifcebanttamen hac, ut cati, non nifi extreg mis iniurijs obnoxia morti, ltídem fecit cuftos cum écapfa exemit. lam ueró nouas rationes inuenerut reponendi & eximendi,trahendo ea in capfam fune, & eam pros mouendo. Aiunthacanimalia fape cum Leone contendere, Paruü canem non le .dunt,nif fames urgeat: magnum uel fatiati lacerant, Iratum, uocem zedit irati canis, r.literam geminantis,fed quàm quiuis canis maiore, ex amplo pectore & artería dus ctam:qualemq canis uillaticus redderet,(i in cupa grandiori ínclufus, ad iram ftimu laretur, Quod fcribunteffe canelongius, id mihínon uidetur. nam funtapud nos multi canes uillatici, qui longitudine zquent.pecuario tame & maior eft δὲ longior, . ut&uillatíco humilior, Vanum eft:quem Vncia uulnerauerit,eum murium con curfu permictu interire, Nä nos uidimus duos cuftodes ab una Vncia uulneratos,, nectamen mures accurrerunt,nec perminxeritt, ne ex uulnere grauius quid eftine fecutum, quam fi ex fano cane, aut incifione leui uulnus effet, Quem ferit, caput petit fi pofTit,id@ autex infidijs,fiimparem fe putet : aut fimulata beneuolentia, Ita enim canem uillaticu(fic Ml, Varro & Columella eum nominant, quem hodie Moloffum uocant:cuíus generis precipuipugnaces@ apud nos funt in Britannia, ut fi ufpiam terrarum, adeò utne cum urfo quide certare (fingulari certamine uereantur ) dudum interfecit intromiflum, primo enim conípectu , cauda motu applaudebat: mox fe ‚plternebattanquäfupplex,tum appropinquabatuelut ludibunda,exporre&o pede uno,ut feles folent cum ludere geftíunt. tandem ubi fecurü putabat canem,ac de uíta paru follicitum,nacta opportunitate, ímpetu ínfultabat, ac morfu íueulü petijt; nec nifi mortuu dimifit,a morte,unguelacerando, pectus aperuit,& cor eduxit,primug uorauit, crudeli more, Hucufg Caius, «f Alphec ( melius Alphed,quod nomen An- dreas Bellunenfis [rmpliciter Leopardum interpretatur. Vide faprain Panthera ) anie mal eft perquàm ferox & noxium:multi in Italia, Gallia & Germania Leunzam (ma lim V nciam)uocant, Albertus. V ncía(inquitIfidorus , neg; apud antiquiorem]fiz doro ullumhocnomen legi puto) eft animal fzuiffímum , non altius cane, fed lona gius corpore, canibus ualde infenfum,pra dam non editnifi in fublimi. & fape cum adarborem uenit,àfummo ramo fufpenfamuorat,&c, Aliqui corruptius Lauzae num pro V ncía fcripfiffe uidentur. |
n
LATINE Genetha, uelpotiüs Genetta, aut Ginetta apud Albertum & recentiores, Forfan genus quoddam Pantherij, feu Pantherís Thoisue minoris, €| Genetha ardua nonaícendit fed in humilibus locís & iuxta riuos degit, l(idorus : quo nemo antiquior puto hocnomine ufus eft, | Giínettas Hifpania mittit, forma & moribus domefticis Muftelis,quas Itali Foinos uocant,(imiles,pelle uaria,ac nioro & cínereo alternantibus maculis dıftindta , Cardanus, Cötra quem Scaliger: Quu domeftica Muftela (inquir)perpufilla beftiola fit, quomodo Gínettaru fpeciem εί n au
| | uses?
xt
LP
E A T9. ‘4 m; Lui À "cid DA + dl idt 4 «md ΄ ABD
Ordofecundus. 71
ο péllisyqualis apud pellifices fpetlatur.
\ | \
N WI M ON NN ή
S DS N li
S
/ CH DR Agi
| P EN B catenis i Wess
"fus es? V nius Ginetta corium ampliüs tricenas continet Muftelinas pelliculas, Luz “tram enim maximam æquat. Denig Muftela nihil, praeter auriculas,Pilo ueró lonz σὲ diuerfa. Sí tam effet inuentu rara, quàm admirabili pulchritudine eft:finecontros uerfia,præter caeteras fummo ín precio futura erat, Macularum crebritas , ordo, ue2 getus fplendor nulli cedit; Idem in Hifpania hoc animal generari fcribit. 4 Genez thas Conftantinopoli per domos;cicures uagari finunt,tanquam Catos, Belloníus,
Ginetta icon à Bellonio exhibita , nefcio quàm ac- curate fatla. macularum quidem [pecie pellis differt ab illa, quam nos probe fciteg, à pitore
noflro expre[Jam dedimus.
GALLICE Ginette, J GERMAN. Genitbtat.
dnx e Ee INNO i 4
72 Qudrup.ferorum
LATINE Catusaut Hanc iconem dotfus & nobilis quidam uir Mediolani nobis olim pine Felis Z fbediifuel Zi gendam curauit. accuratiore aliam ad finem buius libri dabimus, betti : Catus Zibethi NOR cus Scaligero, Non AIN nulli é recentioribus Gracis, ut fcribunt PEAS, rm UN e DES Hermolaus & Ruels M MA y W lius,hoc animalis ges f NE I mm η nus Zapetion appel lant:& eodem no míz ne cOpofitionis (feu odoramenti )genus, quod exanimalis mo
fcho , agallocho & RS ambare conftat: que III etiam net uocatur à Gracis quibufdam uocabulo Arabico, & aliter algalia : hodie pharmacopceis galia inofchata : Gallis uulgo civetta. Aétius fuffumígium τερίᾷ uocat : fed ftyrace addit, Forte autem Zibetti nomen originis Hebraica fuerit, ficut & Cyphi medicis not, (unde Cypriarum auicularum nomen feplafiarij Galli detorferunt, ) & à fuffitu ( ut coníjcío)díctum,caua enim uel cauot Hebrzis urere fignificat, ut Græcis καῳ κα σω: nimirum quod qui ex hocanimali colligitur fuccus,eodem fere odore,quo cyphi fuf fitum percipíatur, @ Aliquihancferam ad Pantherze uel Pantheris genus pertines re conijciunt : Bellonius Hya nam efTe fufpiçatur, ego uero fui generis Indicum Aes thiopicumue animal effe dixerim, € In animalis buius, tam mafculi quàm focminae geni ralibus folliculum odorati humoris feracem gigni Cardanus tradit : diftinéuùs ueró Alexander Benedictus: Odoramentum ( inquit) ex hoc animali colligitur , in fcemina inter genitale & aluum,in mari inter genitale membrum ac teftes, € Zio beth(inquitScaliger) uocatur odoramétum quoddam píngue,crafTum, nigrifapo= nis facie: quod fudor cftanimalis,& ftrigmentum quoddam:non femen, ut quidam putant,nechumor exactus éloculís genitalibus. extergitur autem cochleario argen . teo æreOue,aut quod nonnulli magis probant, corneo.neg uerum eft, quod aliqui aiunt,nullo unqua tempore mitefcere, T res Roma uidimus apud Cardinalem Gaz leottum, Vnum Mantuz, Romanenfes illos pipionum carne ad fucci prouentum ali uidebamus, nó nifi irritatis periarg diftringi, quoniam & plus materiæ cieretur, & odoratius efTetuirus illud. Tantum@ abeftut effent implacabiles, ut unus eorum humeris oeltari fe pateretur. Ab Alexandria aduectos illos aicbant Cardinali, neg enim in Hifpania gignuntur,utaliqui forte putant.Ladanu & Ziberh maxime funt affinia. Collectum Ladanum ( quippe € Creta quàm recentiffimum allatum habuíe mus)tam male olet,quàm Zibeth,cum detergitur. T empore & arte puríficatum dee ponituirus,& fit fuaue,(ic & Zibeth, € Exliterislo, Caij Angliad me: Nluper for tuna mihi Zibettum animal ex Africa obtulit,ld curiofius ad uiuum arg diligentius depictum ad te mitto, utnon firouum ouo fimilius. ld fele quouis maíus eft, & taxo pauló minus,facie acutaut taxi aut martis,aure breui obtufa & orbiculari, íntus pals lida,foris nigra,nifi ín marginibus,ubi pallefcit. Oculo coeruleo & coelefti , crure δέ pede nigro,explanato@ magis quam felizungue item nigro, necin pedeabdito , nec ita adunco utfelí,dente magis quam ungue timendum. T otum eft maculofum.Etez nim nafus illi niger eft,ima pars maxillæ fuperioris pallefcit,media nigrefcit:inde ad uerticem melino colore eft.Inferior maxilla nigra eft tota. Seta inlabro fuperiori al - bz funt ín pallida cute, ut & pauló fupra oculum duæ alia alba, in cute nigra. Gute tur nigrefcit,Paulo infra fupra@ aurem linea tres nigra oriuntur , quaru prima, ree
dia dez
SN
ES ANN
EN \
ESS
Ordo fecundus. 3
ctà defcendit ad guttur: fecunda,oblique defertur ad mediam collilon gitudiné: ter- tía oblique item adarmumfere pertínet.Pauló infra id loci, contrario ducto, alia li nez exorf&,femicirculari pené modo afcendunt ad fpinam per armi, id@ per armi tantum regionem. Nam cxterum corpus macularum líneas (feu ordines ) abruptas aut contínuas,per corporis longitudinem difpofitas , aut productas habet, Etenim que per fpínam tenditur una,longa eft & cótínua, ab armis incipiens ; fecunda una item,fed abrupta ut & tertía, Quarta & qua deinceps funt,macula difcretæ funt,fed itautin longitudinem porrígatur earum pofitio. Cauda illiex dimidio priori macu lata, ex pofteriori nigra ex toto eft. Pilus per facie,tibiam,atg pede, mollís eft & fef- filis:per reliqui corpus,profundus,rigidus,& erectus, Maculæ penítus defcendunt, non per fumma tantum incubunt, Lingua non fcabra, fed leuis eft.Sub cauda mea tus eft,ut cæteris animalibus, per quem alui excrementum egerít, Paulo inferius , cíz uettz receptaculum eft, Pari poft fpacio pudendum mafculinum eft,in corpore ab ditum.Iratum,uocem edit iratí canis r. literam geminantis. Aliter affectu, felis, cum adhuc fit iuuenis, fed fubmiffam, Longum eft zibertum à capite ad caudam, pedem unum,palmos tres,& digitum unum Romanum. Craffum,fub uentre maxime, quà maximü eft, pedem unum, palmos duos, digitos tres Romanos. Manfuetum ani mal hoc noftrum eft, & tractabile, V endebatur libris octo noftratibus,hoc eft coroz natís Gallicis uiginti quatuor, aut florenis rhenenfibus quadraginta oto, Hacom- nia Caius. € T'ua Zibethici Catiimago (inquitlo,Kentmannus ad me) non pro- bé exprefla eft:ea quam mitto (mifit aute illi qua à o. Cato accepi undiquag femilem ) accuraté depicta eft ad huius generis animal uíuu , quod illuftriffimus Saxonia dux elector lo, Fridericus feptuaginta talerís (taleri precium eff circiter denarios argenteos otto cum dimidio emptum habuit,anno Domini 1545, Animal e&mundicia ftudio- fum.locus in quo degit,euerri debet quotidie,& uafa elui, longum erat ulnam coms munem , dentibus inftar Canis armatum, Succus odoratus quo turget, bis in fepti- mana ei demebatur: fecus enim affricabando fead quauis pxima, eum exprimebat, Cibi auidiffimum & uorax eft. confumebat enim quotídie oua elixa dura numero quindecim, fingula decortícata fingulis bucceis:aut carnis libras (76.unciarumnimı- rum )duas,aut pipiones duos,aut duos gallinaceos pullos.Omnem eius cibum in a2 quam imponebat minifter. Poftea cum is princeps amico cuídam hancfelem donafz fet,negligentius tractata breui interijt. Quanqua autem fumptuofa fit eius nutritio, pretio fucci qui ex eo colligitur,fumptus penfatur non fine lucro.Hxcille. ϐ Zibe- thifeles, (inquitlo.Leo Africanus ) natura fyluaticae funt, atq; in Aethiopia fyluis reperiuntur, Mercatores catulos faltem coparant:quos lacte, furfure & carne nutri= entes ín caueis alunt. excrementum uero bis uel ter fingulis diebus excipiunt, quod quidem animalculi fudor eft, nam uirgula crebris íctibus percuffum frequenter per _ caueam agitatur donec erumpat fudor:quem fub coxis,brachijs,collo & cauda exci= piunt: quod quidem excrementum uulgo Zibethum dicitur,
LATINE LynxuelLupus ceruarius,uel Chaus,uel Raphius,& Thos fecunz dumalíquos. Chaus animal (inquitPlinius ) quod Galli Raphium uocant Lupi effigie, Pardorum maculís, Vaciæ nomen quanquam recentiores Leopardo feu Pantherze minori tribuunt, à Lyncetamen corruptü uidetur, eftautem & ingenio & corporis effigie fimile animal, cauda breuior Lynci,
illilongíor,&c, IT AL. Lupoceruero, GALLICE Loup ceruier, GERM. £udbsoder Sur. A NGLICE Luzarne,
m ME! uh ^ 1
74 Quadrup. ferorum j Icon hecproba ef}, excepta facie qua Felemreferre debebat. ‘| meliorem queres fub finem buius libri. |
N EUR, — =: >
——— — -
Ef in arce Londinenfi (inquitlo,Caius ) animal carniuorum, agni bimeftris magnitus dine,corpore toto, capite, ore, pede & ungue felis, Sedfuabarbaatg cauda, illa, us trinc dependente, ex dimidio anteriori nigra,pofteriori alba:hac, breui atqj crafla, ex dimidio fuperiori ruffa,inferiori nigra, Oculo flauefcente, cilío obfcure albicans te, Aure,ut cati,eredta,pilo intus albo & tenui repleta,foris albo δὲ nigro ueftita,fed ita ut fumma pars nigro,media,triangulari fere modo,candido, & ima nigro ueftias _ tur Nec eft ea contenta fuo orbe finiri, ni(i etiam & anterior eius pars feu extrema margo & pofterior etiam,eo modo recuruetur in auerfum,quo modo margines ga» leri facerdotis Grace apud Venetos ecclefiæ ad fuperiora replicantur. Summis aus ribus infident pili aliquot nigri,ueluti crifta, Color anímali eft ín extima parte, ruf- fus, in intima albus,fed refperfus hîc fufcis & fere per quincuncem difpofitis, illic fui coloris obfcurioribus maculis, fingulari pilo candido & item frequenti per uniuers
«fum corpus prater cetera confpicuus , ut eft in quibufdam cuniculorum nigris pels libus, Ex utrag nafi parte, maculae quatuor funt , ordine recto pofitæ. In utrog las bro,ut nunc dicemus.In fuperiori labro , quíng funt macularü ordines æquidiftans tes,In primo ordine & fummo, quatuor:ín fecundo, quingin tertío, octo : ín quara to,quingg:in quinto , quatuor funt, &ha etiam ín fuo quagg ordineæquidiftantes, In imo labro,feptem funttantu infigniores, duobus ordinibus collocata, In primo, quatuor,ad ipfam labri oram;in fecundo pofteas,tres alia : pofthas, aliæ minores, fcd non ita certa lege difpofita ut fuperiores. In fuperiori labro , utrin@ extantpilí quídam rigidiores atg albi, ur in catis € leonibus, Nafus illi ruffefcit pallide, diftin- : Aus à cætera facie undequag linea nigra, Extremum nafum per longitudinem aliali nea(ut ín Vncia)diuidit,fed per fumma tantum leuiter ducta, non per ima altíüs im= preífa,Pes illi callofus eft, & unguis,utFeli & Vncia,in pede abditus, necnifi appe tendo pratendit,ut illae .Scandit mirum in modum, ita, ut, ea ín re quid poffit, ipfa natura uelín cauea docet, Mobile animal eft, & Joco ftare nefcit,adeò ut nifi forte for tuna Pici martij uox ex corbe cuiufdam ruftíci, (qui tum Leones uidendi cauffa uene rat)quietum reddidiffet & attentu, nulla fuiffet fpes exquifitioris delíneamenti, Eo præfente,quietiffimum erat:illo difcedente,nufquam confiftebat, Quamobrem coz — actus eram miflo poft rufticum famulo , uocalem illum emere, quo prafente, miraz bundum tantifper conftitit, dum confecto negotio arg abfoluto opere difcedendu fuit. É usate noftri uocant, Leunciamne an Lyncem ex uocum fymphonia dicturi, ambiguum eft, Pellís in ufu eft magnatum, & precijs uenditur amplioribus, NG a
candefcit,
ο ο ο 75
caridelcit nifi in iniuriofos. V ocemreddit qualem felis , cum fuccenfet focio cibum przrepturo, Cuftodi blandum eft & mite,necin quenquä feuum.Hadtenus Caíus, € Inu(itata forma animalanno Domini M. D. ΧΙ v irr. menfe Maio e fylua Aure líana ín agrum Bíturícenfium ímpetum fecit,tanta feritate, ut nemo agrícolarum aut ufatorum tutus ullis armis efTet, Media inter Lupum & Ceruü natura fuit, ( dicere forfan uoluit Lupum ceruarin fuffe, ) antea illis in locis fonotum. Hæcex Chronicis cuiufdam,quiaddidit Paralipomena híftorize Carionis. Ego, fibenememini,non in Gallia natum animalita graffatum effe accepi,fed Leopardum,qui ex aula Regis, ubialebatur,euaferat, &hocalicubiinHiftoria quadrupedum à melíterís mandati puto,locus iam non occurrit,id culegiflet Io. Caius. fic ad mefcripfit : Quodferibis de Leopardo regis Gallia , poteft etíam fcribi de quodam quem habuit Anglia rex Henricus octauus,uti mihi retulit nobilis quidam feptuagenarius eius olim familia, Sicille: & certe uerifimilius eft, Pantheræ quàm Lyncis tantum robur & tantam fx- uitíam fuiffe. € Cæfar Scaligerlibri de fubtilitate ad Cardanum, Bxercitationis 210. prima parte, fentire uidetur feram quae Luberna uulgó dicatur, foeminam effe; Lyn= cemuerò marem,Lupuceruarit fcilicet. Huic.n.(inquit)breues, orbiculares, diftin Ce maculz:illiprodudte, & admodum continuæ plereg, Lupi autem dici uidenz tur ab auiditate,uicina enim omnia populantur, quocirca in Scandinauia ubi Lyn- cum frequentia , aliarum feraru infignisraritas, ad uictum maxima ex parte agreftiu ' felium praedam faciunt. Ceruorum eflehoftes acerrímos (unde ceruarij nimirum co enominantur ) ex Oppiano difces: qui luculentiffimis uerfibus eiufmodi píngit ues -: nationem, qualem pugnamDelphinis & Amiarü:ac T hoas uocat,Sicille. Sed cum - Lynces etiam alibiab Oppiano nomínentur,quorum genera duo facit, Thós nean Lynx fit Luchía noftra,confiderandum eft,
ALIA Lyncis effigics (ex tabula regionum Septentrionalium Olai Magni) Felem fyl ueftrem perfequentis. — GERMANICE DerÉlein Zuchs/ wittin Gott latio gefüroen/jaget oie wilden Faser.
Hanc imaginem Hyene in ueteri Greco codice mas nufcripto poematum Oppiani reperi, mihi quidem non placet.
LATINE HyænauelBelbus: cuius haec imago eft, qualem ín uetufto codice Graco poématu Oppiani manufcripto reperis
275 A Me
[LN
oí ge
Z ΄ . Es . ΄ ΄ . % 7 M e qu. Al mus, Vomitione hominis imi 7: VIE, E tari traditur ad folicitandos caz NW: ZZZ
nes, quos inuadat, ut ex Arifto- tele Plinius repetit, Flyzenzeaut nomen factum eft, ab eo quód À M. eius dorfum fera düriore &lon le giore tanquam fuilla rígeat : Cor 7 pusreliquum, quod ceruleico GS Sx ον SY,
οι lorís(ut Oppíanus tradit) tenia & u. SN ES" 7 diftinguuntnon item. Phryges & Bithyni Hyanam Ganon uocitant, Hefychius: 1311 G ij
M amm
= = re =
os
70: Quadrup. férorum fed Glanon uidetur legendum ex Ariftotele: quanquá Auguftínus Niphus,etiam Hyznam Ephefij Gannum (n, duplici) uocari, ex Philopono annotapit, Etnimi» 3 rum etiam Glanis pifcis graflator ac uoraciflimus ( Siluro opinor cognatus ) ab hac -. quadrupede fuum nomen accepit. Arabícé Zabo ucl Dabu nominatur. Syriace Dabhauel Dahab, In facris literis bis legimus Zeebe ereb, &€ femel Araboth : ins terpretes uariant,namLupos Arabiæ,aut folitudinum, aut uefpertinos ínterpretan tur.ego Hyænas effe crediderim:quæ uefperi & noctu graffantur, Lupis alioqui fi
miles ín multis;fedmagis quàm illiafturi, malefici, uoraces arg crudeles, 4 Dabuh (inquitlo.Leo Africanus) Arabica appellatione, Africanis Iefef dicitur. Animalid
& magnitudine & forma Lupum refert, pedes & crura homini fimile, Reliquo bez ftiarum generi non eftnoxíu, fed humana corpora fepulchris euellit ac deuorat, ab»
iectum alíoqui ac fimplex animal. V enatoresantrum ín quo depít edodti,tympanu cantantes pulfant:cuius harmonia demulfum, nó anímaduerfis technis, folido fune
crura conftridtum extrahitur ac interficitur, Sicille. quibus perlectís ftatimanimadz
uertí animal quod uuloo Papionemuel Babuin aliqui nominát , omníno Hyænam
efTe, Olim Ardopithecum efTe fufpicabar, ( propter informem & urfinam fere cor:
poris craflitiem , δέ ceu manu pedumqg cum eifdem ín Simia aut hominepartibus fimilitudinem,quod@ arbores fimiliter afcendit, & {dem uefcitur cibis: ) quae ome
nia tamen non folum cum Simia, fed etiam Vrfo fere, ut & pili colorem, communia habet,tanquam Arctocyon quídam, hoceftex Cane & Vrfo compofitum animal, Bellunenfis Cani fimile effe dicit, medium inter Lupum & Canem , noctulatrare:
in Syria abundare inter Damafcum & Berytum, Eius figuramhicadijcio, qualem re
, Periin charta quadam typis excufa, | ri
f
ς EN AN,
24,9, 4 M
INIT NUR i ή SN WM Wee 0) AND
AU
\ \ \ INI SUN N NS
M N
N N NN IN [NS
ΑΝ] ANS DIRE n ABS NN ) )
NEZ I x ZI m ES Zu È SS ) D n» ERS A Xe ^ 7 μμ 3 \ vi ASQ A Xa d dy 4) / BEE I > = S | S Mr ENS NL SS E oa WI N E “ul d Se Ww Y N à u =; i Sd SS | \ > È a id ) “Du / € | SN NO N * BE, A Z 7» N Iz - MIN) NS i Ma ή 7 Ÿ : 4 IN A E ji AN NN V N ec.) Se DA M M SN N J Med | N - 4 À AU: | ) ανν 5 ί EENA LL. N oe \ sN Fui de —————— ώστε N STES ABE | == EX \& cè 4 εσας ο = N ==» ) — Si | = = = N I euri im Te Mm == ολες — = σα III D) È = (77 AN A ὴ = E me 1 As D SE m 3 | == Hr i TU PNE — ;
2 I - = E NZ - = 5 WEE ED. =
In eadem charta defcriptio Germanica continebatur huiufmodi : Hoc animal Papio (Dauyon Germanice fcribitur ) à frequente populo fpectatum Aueufte V índelía coru,anno Salutis 1551.ín magnis Indiæ folitudinibus, & rarò quidé,reperitur, V ez
= Ícitur malis,pyris, & alijs arborum fructibus ; apud nos etiam pane. ín posu uinum
t qeu Amat,
= Ordofecundus. ὃν
amat.Efuriens confcendit arbores,eas@ concutít,ut fructus decídant, Quod fi Ele- phantum fub arboreuiderit,nihileurat: alia ueró animalia cum ferre non poflit,om nibus modis repellere conatur. Naturaalacre eft , € pr&cipue cum mulieres uidcrit (ad libidinem pronum)alacritatem fuam oftendit. Digitos in pedíbus quatuor hu- mana manus digitis fimiles habet. Foemina in hoc genere femper geminos parere fo let, marem (imul & fceminam. Hæcad uerbi ex charta illa reddidimus. Papionem qué pingis (inquít Petrus Coudenbergius , pharmacopola Antuerpíenfis eximius, in epiftolaadme)uidiuiut:necinepte depi@us eftanum oftentans, nam ad nutum, haud fecus atg caputreliqua animalia,eum uertebat, frequentíüs populo oftentans, Sub genere uno comuni, fed quod noie uacat, funt Lupus,Canis, Tigris, Vulpes, &Hyzxna,Scaliger, € Ego aliquando Simiarum generis cum propter caufas przez di&as hocanimalefle conijcíebam: tum quia Babuini nomen, ad Papionís nomen alludit.Suntautem Babuini ( utlo. Leo Africanus fcribít ) Simiæ non caudata, ue- rùm Papio (ut apparet) caudam breuem gerit, qui finon Ar@opitheci, Lycopitheci tamen nomen ex Lupo & Símía compofitum, corporis (imul € morum ratione me retur, Quód fiHyznahzceft, utomníno perfuafus fum, (nam & Arabes medici, ut Auicenna de animali Dabha nomine,cadem feribunt, qua de Hyæna Grzci;jno erit Lupusaureus Oppiani(is enim Hyænæ feorfim meminit) ut Bellonius conicit in Singularibus fuis libro 2,cap.108,Paruus quidam Lupus(inquit)in Cilicia & cota fere Afia reperitur, qui rapít & aufert quæcunæ ínuenerit noctu circadormientes, (ad quos proxime accedit)ut pileos,ocreas, frenos, calceos, & huiufmodi. Forma ei inter Lupum & Canem eft. Multi eius ueteres tum Græcitum Arabes( Arabíciinoe men non exprimit) meminerut, Græcihodie uulcó appellant Squilachi (σκύλακοι ni- purum multitudinis numero pro cavrams:) δὲ hic efle uidetur qué Græci authores Luz pum chryfeon, ideft, aureum, cognominant, Non multó minor eft Lupo, Noctu inclufus, Canis inftar latrat, Nunquam folus reperitur, eft enim gregarius , adeo uc aliquando ducenti in unum greg? coéant,X nihil per Ciliciamhocanimali frequenz tius fit, Vociferantur autem in grege alius poft alium, acfi Canis uocem hau hau re- peteret. Color eis egregie flauus eft : quamobrem pellis eorum ueftibus fulciendis deftinata non paruo illic in precio eft.Hæcille, Atquifolus Oppíanus Lupiaurei | memínit:qui ín altis montibus degat,Lupo præftantior fera acrobuftiffima,prafer tím ore € dentibus,itaut es & faxa aliquando perforet, at Papio inferior uilior& cft Lupo.quamobremPapionem,Hyaznam effe concludimus, multis hactenus feculis re, nomine X fieura doctiflimis etiam uiris ignotam, «| Quod ad nomen Dabha, Syriacum illud ucl Chaldaicum effe apparet. Deeba Chaldaeis Lupus eft, Hebrzis Zeeb uel Seb.folent autem Chaldziz,in d. mutare. Alfebha(inquit Andreas Bela lunenfisynomen eft comunead omnes quadrupedes, qua hominem dentibus € un ouibus inuadunt,mordent,lacerant,& aliquando interimunt,ficut Leo, Lupus, Ti= gris,& fimiles. inde mores alfebhaie dicuntur;ferini fcilicet, immanes, crudeles , bel luini:quales huius generis animalium funt. Sicille, Vt Dabha Ηγαπᾶ Syris& Af- fyrijs.ficDob V rfum (fignificat. eft autem,ut prediximus, aliqua inter has feras Gmi- litudo.Lupi quidem aurei,de quo diximus cognomen ‚ab Hebreis feu Syris ductu uídetur,quí aurum nomínant fahab,uel fehab, & dahab uel dehab:Lupü uerò feeb, deeb,deeba.Circa Hyænæ tamen colorem non omnibus conuenit, Ariftoteles Luz pifere colorem εί tribuit, quanquánon omnes Luporù fpecies eodem colore funt: Andreas Bellunenfis Vrfi:Bellonius aureum : Oppianus frequentes utringg cruz lei coloris tænias, € Coit Hyænacum alijs etiam fpecíe diuerfis animalibus. nam ex Leæna Aethiopica Crocutam parít,ut Plínius fcribit, Hefychius Thöes ex Hyx= na&Lupo generari fine authore tradit, Thos(inquit Euftathius in librum X 1, [lias dos)anímal eft Leonibus inímícum,& Lupo fimile, fecundum uetere,:unde & uu!= go forte Lycopanther uocatur.Et rurfus in lib, XII. Veteres(inguit) Thöem tra-
; νά, EN ee ; 78 Qudrup.ferorum
ο dunt Hyzna fimilem effe, & cum faltu ingredi , {46 ftatim ut natum eft: cé βά- 4. duis uera GApaa G^ ,0 rv Sip ἅμα Bad e.) quamobrem erramus qui uuloo Lycopantheres
: : feras degeneres @ywas) δὲ fructibus uefcentes,putamus effe Thées,qui uel aduerfus - Leonem audacia praditi funt.HaecEuftathius. Homerus quidem libro XI, Thoes ‚Ceruum (fagitta perculli um,cumiam fanguine exhauftus fugereampliüs nequit)la= niantes,fuperuentu Leonis diftugere canit, Hyzenam;Crocutam(foeminíno gene- re,uel Crocottam mafculino,) Leucroeutam & Mantichoram feu Mantioram uetez
tes in fuis defcriptionibus confundere uidentur. Porphyrius Hyænam dicit ab Indis
. appellari Crocutam. Videtur autem ut Pantherarum genus eft duplex , ita & Hy axes , narüm genus unumin Syria efTeminus & ínnocentíus : alterum ueró maius X perz οι ‚niciofius apud Indos ac Aethiopes, quod illorumlingua Crocura nominetur, & ab .. imperitis cum Leucrocuta,cuiacies dentíum perpetua eft, confundatur, ed quód fi
milíterhomini infidietur, &c. hancIndicam Aetbiopicámue Hyænamcoonomina- relicebit, Quiin Aethiopia uocatur Crocottas(inquit Aeatharchides)tanquam ex Lupo & Canecompofitum animal, hoc nomen accepit, utrocf.tamen faeuíus eft, & .., multó grauíus (βαρύτερο) facie ac fummis pedibus. robore admirandus , dentium ui
. pracipua,& uentris(omnia concoquentis. Jfacile enim omnium oflium genusfrane ..git,cöminuit,devorat,& incredibili concoctione confumit. Eundem aiuntfermone :. Jhüámanum imitari, quod nobis quidem non perfuadent: & nominatim uocatos nos Cte,accedentes ad fe tanqua hominé,deuorare. g Hyænaex Lupo concipit & parít Onolycum(lego Monolycum)dictu,qui non ín grege, fedTolitarius degit, ing hoe mines & pecora oraffatur,ut fcribit Græcus recentior,quietiam pilum acutäacdenz fumplye day toà zunap) ei tribuit:& fine uertebris collum, unorectoG offe rigens, ficuti Plinius quog & Solinus, quod de Lupo etiam Aelianus fcribit, & aliqui de Leone,ego omnium animaliu, quz collum proprie ditumhabent,uertebris íd con | flare puto. Scaliger Leonis collum uertebris conftare affirmat, contra quàm prodis | tum lit ab antiquis. € Hyxna forfan cognatum eft animal quod aliqui Gulonem uocant,de quo proxime dicemus, | ns] | ITALL GALLI, & GERMANI Papionem appellant, uel Babionem potitis, nefcio qua de caufa:Babion,Babuin,Babian:quiquam aliqui Babion Gallice, Ger manice & Illyrice dictum animal, Cynocephalum interpretantur. — Dif tbier bat ein ftómboen namen Babian/mag ein Llachtwolffi Aundswolff/ Barwolff/ o- der απο RU werden: oocccinartoep Dilfraffen/ von welchen herz nach volget.
| 2
GVLO dictus ab Olao magno, ex cuius Tabula Septentrionalium ad Europam res gionum iconem hanc qualemcung mutuati fumus, Idem in regionum iftarum hie ftoria,qua parte de animalibus earum fcribit:Inter omnia(inquit) animalia quae ime. mani uoracitate credutur infatiabilia, Gulo in partibus Suetia Septentrionalis przez cipué memorabilis eft , ubi patrio fermone lerffdicitur, & lingua Germanica Vielez fraf,Sclauonice Roffomaka à multa comeftione : Latine uerò non nifi fictitio, Guz lo,uidelicerà gulofitate appellatur. Magnitudo eius, quae magni Canis : aures δέ {ας cies Cati:pedes & ungues afperrimi, corpus uillofum,prolixis pilis fubfufcis. cauda Vulpis,( Corpus) cauda Vulpis, inquit Matthias a Michou, qui in Lithuania {} Mofconia hoc animal inueniri tradit,) fed breuior & pilis denfior: unde optíma confi ciuntur hyemalia capitum tegumenta. Hocanimal reperto cadauere tantüm uorat, ut uiolento cibo corpus inftar tympani extendatur, inuenta@ anguftía inter arbos res fe ftringit,ut uiolentius egerat: ficg extenuatum reuertitur ad cadauer, & ad fum mum uíg repletur , iterumq fe ftrinoit anguftia priore, repetit@ cadauer, doneceo confumpto aliud folicita uenatione inquirat, Caro eius omnino inutilis eft ad hus
manam
Ordofecundus. - 79
mani efcam:fed pellis percömoda atg preciofa, D UT Cadet enim fufcata nigredine inftar pini Dama A e (ceni, diuerfis ornata figuris;eadé@ eo pulchrior afpecturedditur, quo magis artificum diligentia & induftría, colorum conformitate,in quocung ueftium genere fuerit coniundta. Solipríncipes & magnates eo indumento tunícarum more con fecto hyemis tempore utütur: quía calorem con- ‘ cipit citius, diutíus feruat coceptum :idgnon)} folùmin Suetia& Gothia : fed.& in Germania, it ‚ubiraritas harum pellium maiorem fortituræfti NX
=
mationem. Bthuius caufa fagittis auenatoribus E 72 fn "I hoc animal petitur, Hæcille, Rofomachæ no: _ © DE TA menSdauonicum eft, inquit Scaliger : nosioco SY, { ( | a Vulturem quadrupedem confueuimus appella: 3877 TNR
7 LE
re, cadauera nang miro certoß odorefedtatur. QE | € An Hyæna quedam Scythica hocanimal (it Ef CS ucl potíüs fui generis, querendum, € Pileo ex ="
- huíusferz pelle confecto uel Polonorum reges "3 | aliquando utuntur.Piliin ea (ut Schnebergerus meus ad me fcripfit) funt longi, fed nó admodi denfe difpofiti,nigri,fplend£tes,ut Zobellz uideri poffint: minoris ta» men quàm Zobella uenditur, Alítur hocanímal apud Líthuanos(ut audio) ín prín cipum aulis propter admirandam uoracitatem:tantum@ robore pedum ualet,ut ar2 borem ín duas partes diuidat,& aluo per medium diftriéta fe exoneret, ita ut tu ueré
| fcribis.lam fcripfiad CL, V. loachimum Zimermanum,qui Vilnæ (qua urbs Li -thuaniæ caput eft) medicum agit ílluftrifTimi principis,ut@ curet mihi depingi hanc feram, & certam eius hiftoriam perícribattuo nomínerogaui,Hzc Πε,
GERMAN: Ein Y ilfraf/voirt gefunden im Fünigreychy Schweden:auch in oet:
X ittavo/vno bey den tl fofcouiten oder Rüffen. Sriffet fich fo voll an andern abo geftanonenthieren/d3 er vor vólle vro verffopffung ein enge zwoüfchend zuoeyen böumen fücht den bauch 30 ffreiffen/vno das gefür anfzetincken.
LATINE Lupus, ITALICE Lupo. GALLICE Loup. — GERMAN: Wolf:
LVPORVMgenera quíng - Oppianus defcribit : G4 | ASSI rum primusab eo uocas 227 ἂν tur ferie, id eft, fagit- HGB | => NS | tarius, (a celeritate fortaf INN fis ; quatamé non hunc, Íed fecundum inter Lu- pos præftare ait, ) percg audax,toto corporerufz 77
- fofeufuluo,membrísro SE SK tundis , capite præcætez ILC CMM ” =S""< ris Lupis grandiori,ut cruribus etiä maioribus & uelocibus, V enter eius canis afper fus maculís albícat, V lulat horrendum, & fublimi impetu fertur, Caputaffiduè con cutit,igneis oculis, Il, Circus(nimirum à fimili ingenio Circi avis ín Accipitrum ge nere)uel Harpax,id eft, Raptor,corporemaior & longior, omnium uelociffimus,ar
G ή
VA
O
ga" Quadrup. ferorum
À ' \ , {=
genteo per latera δὲ caudam colore;Hicmontes habitat: & magno cum impetufum
mo mane uenatum exít,perpetuó famelicus : Cum montes ninibus replentur, intere
dumad urbes per famem impudentiffimus accedit,furtim omnino & placide,donec in propinquo alicubi Capram corripiat, III, Aureus cognomine,pr&cipua pulchri tudine fpectabilis, multis comatus pilis refplendet, is niuofos Tauri fcopulos, Cilis
ciærupes,& Amaniiuga incolit,non Lupus,fed Lupo præftantior,ardua fera. Ro:
buftiffimus eft:præcipué autem ore & dentibus ualet, zs,ferrum & faxa aliquando
perforans, Sirium oríentem metuit, & mox in aliquem terra híatum aut obfcuram fpeluncam feabdit, donecSolisæftus imminuatur, III], & V. communi nomine Acmones nuncupantur, ( nefcio quam ob caufam : ni(i aemonis, id eft, incudisalis quain corpore eorum fimilitudo reperiatur : autab Acmone forfan auerapace As quilarum generis: )utríg paruo funt collo,humeris latis, hirfutis femoribus & pedis bus,roftro minore,oculis paruis, fed differunt, quod alteri dorfum argenteu δὲ uen ter albus fplendeant, ac foli pedes imi nigricet.hanc aliqui l@îni(id eft Miluum) cás num (inzivop πολιότριχα) nominarunt. Alter colore niger ‚corpore minor, non tamen infirmus,Lepores ín primis inuadit,& rectís undig pilisriget, Hc Oppianus, Vis detur aut primum Luporü genus effe , quodplerifgregionibus, praefertim planis, communius eft,fecundum ueró,montanum fiue alpinum.in Rhætia quidem noftra magni Lupi nigricantes reperiuntur , robuftiores , & maioris precij : audio tamen cum illis fæpe etiam alios minores & communes Lupos inueniri, Mofcouia quaiun gitur Lithuaniz,paffim in Hercynia fylua,pragrandes acatros Lupos, cos fero» ciffimos gignit, Pelliumapudnos artifices Lupos è Suetíaín primis commendant: quód egregij, magni & cinereo fiue cano colore (int. In Landferucca ( quae maxíma Scandinauiæ fylua eft) tria Luporum genera capi , Olaus Magnus prodidit in expli catione T'abulæ fux,Idem in Septentrionalium regionum hiftoria;Sunt(inquit) in montibus Doffrinis, qui Suetiæ ac Noruegiz regna diuidunt, Lupi albicantis colo ris,gregatim ut pecora, partim inuallibus , partim in montibus uagantes : quorum efca funtanimalía ímbecilla,ut Mures, Talpæ,& huiufmodi, Sylueftres ueró X com munes Lupi,armentis € pecoribus incolarum mira importunitate infidiantur. cons
tra quos uenatio publica inftituitur, non uerò tam curam habent ut ueteres Lupi
interímantur : quàm ut tollantur catulí ne adolefcant, Quidam ex catulis ficinter- ceptis etfi domeftici fieri uideantur uinculis claufi, fæuitiæ tamen fua non obliti , qui bufuis alijs, etíam.uolatilibus , infidiantur, Foetus quidem ex ijs & Cane domeftica procreatus, ualde inimicus efficitur omni reliquo Luporum generi,quod eregibus infidiatur. ER & genus Luporu Thoés díctum, cæteris longitudine procerius, fed breuitate crurum diffimile, uelox faltu, &c, Sed hæcueteres de Thôe fcripferunt: qua ab Olao non fimpliciter repeti oportebat. «| Genus unum anonymü eft , quod contínet Lupum, Canem, Tigrem, Vulpem, Hya nam, Scaliger Exercítatione 202, ubicontra Cardanum fcribít Luporum & Canum fpecies efTe diuerfas, nec inuicem tranfire:& Lupum nó fola feritate à Cane diftare, fed tota fpecie.Reperiunturenim (inquit)Canes feri,qui neutiquam Lupifunt.In latibulis montis Falconi multis iam fæculis agitant Canes abfg ulla hominum focietate: cui tantum abelt urfefe accomz modent,ut maxima ex parte carnibus uefcantur humanis. Lupitamen neg; habent faciem,neg uocem,neg uocis modum,neg mores, Non enim eos exigit inde fames aduaftandos greges, |; | | | LVPVS
Ont fecundus. I
L v P V $ Scythicus,filibet, appelletur fera illa, quæ in ultíma Scandinauia poft Noruegiam & Sueciam reperitur: quam Olaus magnus in Tabularegios _ num illarü depinxit : unde nos hanceffigiem quae lemcung mutuati fumus, appellat autem Germaz nico nomine Oriritlatw ab unguiumacie, quod illis praecipue fæuiat: animal Lupi magnitudine, perpetuò iracundum. In ipfa quidemhiftoriaRe- 7°
quoquam,
Lv P vs marinus(inquit Bellonius ) non cognitus, quod fciam, ueteribus fuit, amphis bium animal,piícibus magna ex parte famem exaturans: in Oceani Britannici litore aliquando confpedtum,fic terreftrem Lupumreferens,utnon immerító Lupí nome apud uulgum retinuerit, Cicurem diu uixiffe aiunt, capite enormi, oculos permultis undecung pilis adumbratos gerens , nare ac dentibus caninis,robuftis@ barbis ore
obfeffo:pelle uillis ereGioribus hifpida:nigris maculis undig (ut & totum corpus) diftincta: cauda oblonga, crafla, uillofa acfpiffa; caetera Lupum referens , quemads . modum in pidturapropofitaapparet, Sic ille, Ariftoteles hiftoriæ animalium lib, 9.cap.36,Lupi Gvuv,id eft , Quadrupedis Lupi, non Labracis pifcis) pifcatoris mes minit:qui cum pifcatoribus focietatem ineat, ac nifi praedae partíceps fiat, retia dis fcerpat,Sedid animal Lutra forte potius,quam Lupus aliquis fuerit, | GERMAN: EintYieerwolffigleych einem rechten YOolff/ foloff oem land wo» nen/aber fifch vf Dem meer fräffen / am Britannifchen meer gege Sranckreych ets wangefunden vio am gezogen.
LATINE Aper fimpliciter ‚uel Aperagreftis:Sus ferus uel fyluaticus, GRAECE uulgo Agrimochthera, | : ITALICE Porcofyluatico,uel Cinghiale, quafi Simgularis, GALLICE SanglieruelPore Sanglier. C
APR V M GraciSvagron uocant, & Cápron : fedhoc pofterius nomen etíam manfuee rito Sui maritribuunt, Sciendum eft (inquit Cælius Rhodiginus)Chlunem gas) di cab Gracis entomian, id eft, exfectum eunuchumg Aprum, Id quod Aefchylidos
h C - Απο τα 1 1
82 Quadrup.ferorum -
^
{-
dtrina comprobat,atcg Aeliani. Fíuntueró eunuchi attritis arbo ri (ut Arifßoteles prodit) aut fas — NS N xo tefticulisufggad affectionem — 7 ZZZ prurítu, Alij chlunen Suemínz /7 SH, terpretantur xvid eft,in her (4 ᾖ ZZZ GE Be | us | bis foendue dormiente. ali ma:lff E MES joo - gnitudine uifenda chlunem acci piunt, Ariftophanes grammati
III À
27 y Ma
Via ii Ù
dicuntur monij, quibus fimilis Nm Ξξ
forfan fuerit, quem uocat chlu- S à πι | . A pup e —— WIN —À = /
nem, fzuitía & uiribus, Moniu == = EUNT
1 À
funt qui monolycuminterpretentur:alij Suem ferum, qui cum α[ής minimé aggrege tur, Cyrillus in Ofeam prophetam , Afinù eo nomineintelligit. Thomas Magifter chlunen ac monion & chauliodonta,effe putat poéticas uoces. € Hifpani in quada parte noui Orbis Apros inuenerunt noftris minores, caudis breuiffimis, adeò ut abíciffas fuiffe arbitrarentur:pedibus etiam noftris diffimiles. pofteriores enim pes des aíuntuna ungula folida conftare,anteriores bifulcos effe, Ariftoteles fane aus thor eftSues folipedes gigni ín Illyría , Pæonia, & Macedonia ; quales etiam noftro tempore in Anglia repertos accepi, & Albertus in maritimis locís Flandriz reperiri teftatur, Agatharchidesaît Sues in Aethiopia cornutos effe. «| Aprum habet Res gulus Saluimontis ingenti magnitudine: qui cum hero & Canibus ad cornuumcon centum exit in uenatione : certatg cum curforibus Leporarijs ad praedariradeptioe
' nes:Scaliger, y | |
HIPPOPOTAMVS, ideft,Equus fluuiatilis , turpiffima quadrupes, Nilo feré peculias ris eft,ambiouæuitæ:cui Ariftoteles iubam & uocem equiattribuit. € CapiteBos uem aut V tulum refert,inquitBellonius : reliquo corpore ad Porci figuram magis accedit. Cuamobre Byzantini, apud quos mihialiquädo uiuus Hippopotamus coz
- fpectus eft,uulgarilinguamodo Porcum, modo Bouem marinumappellarut : qua resnonnullos,eos@ paulo eruditiores , ömouitut dícerent noftrís temporibus ui= fum nunquam fuiffe Hippopotamum, Cui fententíz, nifi epo rerum potius quam uocabulorum effem ftudiofus , facile fubfcriberem, V erüm in diuerfum me pertrae hítantiquorü numifmatü atq; Hippopotamorum figura:quz certe plurimum acces
O TN επ È DIT
Imaginem quidem illam aduiuum ab eo expreffam nondum uidi, Voluíautemhoc | τν libro inter Quadrupedes uiuiparas Hippopotamum proponere, quód nonfolüm pariat educetg ín ficco,fed noctu etiam relictis agris fruges & foenum depaícatur, ac | proximas
E
+
Ordo tertius. 83
proximas agrorü mefles populetur:& ad ingrediendum magis quàm natandum à natura factus uideatur, PH OC A M υετὸ quanuis quadrupedem,oblæfam tame δέ imperfectam:fomnid tantum caufa, non etiam cibi in lítora exeuntem , ad hunc librum non pertínere iudicaui,Sed de Hippopotamo quog ín Libro quí aquatiliù icones cum nomenclaturis exhibet,plura dicemus.
TVRCAE&€ GR AECI hodie,utríg uocabulis fuxlingux, Porcum marínum uocant. etenim uetus Hippopotami nomen, prorfusubig hodíe obliteratum eft, & nein Cairo quidem Aegypti cognítum amplius,Bellonius,
IT ALL præfertim qui Conftantinopoli degunt , Bo marin, id eft, Bouem marinum nominant,Bellonius,
GERMANICE Æinfrémbotbier / wonet im Yilo dem (luf in Egypten: mag von finer geftaltein Mafferochs/over ein DDofferfau genennt werden: dann es mit dem Éopffeinem Ochfen oder Kalb gleych ift / mit demübzigen leyb einem Schweyn:wirdt von den Cürcken vno Öriechen difer seyt ein Meerfhweynge nennt /wiewoles nienart im meer gefunden wirt: von den Jtaliänern ein Zl fecee Ochs. JT den menfchenanffesig/ond feiffet (y.
Hippopotami in pracedente pagina icon, fumpta eff ex Coloffo, qui Nilum cAegyptium Romain Vaticano refert.
QVADRVPEDVM VIVIPARORVM FERO- RVM ORDO TERTIVS, DE FERIS NON COR:
nutis media magnitudinis,minus@ noxijs.
GR AECE Caftor, quoduocabulum Latini etiam receperunt , quanuis aliud propriumhabeant,Fiber:quod fibras amnium,id elt,ripas incolat,
ITALICE Biuaro,uel Beuero, GALLICE Bieure,Bifre, GERMAN. Biber,Piber, Caftoris femina fupina iconsa Rondeletio exhibita. Nostra Cafforis La scon proxıma paginafequetur,
GERMAN, Biberdaswyble
+”
; AN 5 FIBRlin inguinibus(ut inquitRondeletius)geminos tumores habent,utring unicu, membrana fua cöclufum, opi aferinimagnitudine.inter hos eft mentula in maribus,
in foeminis pudendum,Hi tumores,teftes non funt, fed folliculi membrana cótectí,
in quorum medio fingulí funt meatus, € quibus exudat liquor pinguis & cexofus:
OU Lou ον.
84 Quadrup. ferorum quem ipfe Caftor fzepe admoto orelambit & exugit, poftea hoc ueluti oleo quas poteftcorporis partes contingere, oblinit. Hos tumores, teftes non effe,hinc maxis me colligas,quod ab his nulla fit ad mentulam μία, neg; ductus quo humor in menz tulæ meatum deriuetur & foras emittatur. Praeterea quód teftes íntus reperiantur, Leporibus etià fimiliter in utrog inguine tumor eft.Bofdem tumores Mofcho ani- mali effe puto, à quibus odoratum illud pus emanat. Foe mínze,quam híc depinxiz mus,unicus eft meatus & ad excernenda excrementa, & ad paríendum, Hæcille,
a
EM M N
NI
|
ci NAN is CL EL RES \ W UN Y N
1} /
\ i
IN S N RN NN
N
N N
N III UN
7
NS \
LS
> IS £ ÈS E 3 ES — Ζ
NT
N NUN \
p
: 1| |
eZ ur — —
Εν E UD
σος zo
Ri
1
4$
Ordotertius. 85
LATINE Lutra, Lutras etiä Lytras dici pof2 fe Varro docuit: quia radices arborumin ripa fuccidere at diffoluere (quod Græcis eft Ave”) dicutur, poteft tamen & à luendo uiderinomz nata, quod ín aquís felutet , ficut δὲ Grace En- hydrís , Hermolaus. Sed Varro Lutram cum Enydride confundit, tefte Scaligero. Ab Ari ftotele Evie uocatur uocabulo oxytono,a quo gignendi cafus $w^gie : Herodoto proparo= xytonum eft us, dw eG" ÉvuZ 9 G",9, Hefychio eftanimal fluuiatile fimile Caftori. Scribit aute Herodotus libro 2. Enydrias in Nilo nafci, δέ facras exiftimari. quo loco Enydríum nomíne Ichneumones alíter díctas, peculíares Nilo qua drupedes,intelligeremihi uidetur,nam Ichneu- mones quog facros Aegyptijs efTe legimus: δὲ Marcellinus eofdem Hydros uocat,lfidorus E= nydros, Alibi uero cu ícribít : In maximo apud Gelonos lacu capi Enydrias , & Caftores, & a= lias feras τέραγωνοπροσώπους, (d eft forma ori quae drata , nimiru qualis Felium fere efl aut Simia rum:ut forte Satyrıa c/driflotelis bac fint, Caftori Lutraj cognata: nam Satyri etiam Simiarum ge neris exiflimantur: )quorum( omnium fcilicet ex «quo)pelles circa fifyras pro fimbrijs affuuntur: tefticuli ueró uterí remedijsapti funt, In his uez τὸ Enydríü nomine nó Ichneumones Nili, fed
| Lutras ‚pprie dictas íntelligo. Apud Gelonos quidem & Scythas omnes, Lutra abundant: quód in regionibus eoru flumína ftagna@ pere multa fint. € Lutrz teftes non fecus fere quam Caftoris ( quanuis improprie teftes dicuntur, utin Caftore indicatur eft) ad uterum remedijs pollent. Aclíanus & Aétius Greci fcriptores Lutram nuncupant Canem fluuiatilem , Κύνα zoféuwy: Seruius Caftorem quo Canem Pons tícum nominat.Bellonius Lutrz caput caninu, & dentes fere Canisattribuit. @ TantaeftLu tra fagacitas, utexaqua per riuulum effluente, per aliquot procul milíaría pifcium odores exe cipiat € uiuarijs: qua fubiens uaftet, Simul facie líus haurít auram fecudo fluuio delatam : fimul Al inanis fuperare curfum poteft : quo faturafine D labore atq; negotío unà cum ipfo fluxu rurfum T UR delabatur, Scalíger. € Lutr& ( inquít-Olaus: Magnus)quadrato ore mordaces , ut Caftores : quibus fimiles pelle, fed triplo long giores funt, in Septentrionalibus aquis, praefertim Suetia fuperioris, Sc. reperiuns
tur. pelles earum cum alijs mira multitudine ad Mofcouitas & Tartaros pro tegus mentis & ueftibus exportantur,Xc,
un NTC V
ITALICE Lodra,Lodria,Lontra, GALL. Loutre,Leure, GERMAN. Ott. x H
86 Qudrup. ferorum ITALICE Taffo. HISPANICE Tafigo,Texón, — — GALLICE Taf on, Taixon,Grifart,Blaireau,Bedouo, |
GERMAN. Tachs/oder Dar.
ANGLICE Biocke/Bagert/(aliäs Sadger/)Banfon/Deer/Bray. | | ILLYRICE Gezwez. ER
MELES, uel Melis potius,foem. gen, Varroni,Samonico, & Gratio, qui lucifuoz epi- theton eitribuit, Melo ablfidoro, & ineptiüs etiam Melotus, arecentioribus diciz tur; ficut & Taxus, Taflus, Taxo,Daxus,a Germanico eius nomine Tachs. Melis quidem di&a videtur à mellis auiditate, cuius gratia aluearibus infidiatur , X fauos petit, Græcumeius nomen uetus non inuenio, negänoftrifeculi Græcis quomo do appelletur fcio. Galenus(de alimentorum facult. lib.3.cap.ı.) fcribensapud Lu canos in Italiaanimal reperiri medium quodámodo inter Vrfum & Suem (elefuzus &ex[ov τε κοὰ voc) de Mele forfitan intellexerit,abundant,n,hocanimali, ut audio, non Lucani modó , uerüm etiäSiculi, & reliquae regni Neapolitani partes: eo uefcuns tur, per autumnum præfertim,quod tum maturis uuis & reliquis fructibus maxime Pinguefcat. quamobrem uno nomine Zvapxlos uel Σύαρκθ” Grace uocari poterit: ni(i quis apud Galenum pro evéclegat vis, ut Arétomÿs animal,hoc eft,Mus alpinus ins telligatur:(ed animus magis inclinat ad Melem:& Murem alpinu nó puto frequens tem Lucanis effe. Habet autem cum V río cómunía quedam Melís,ut crura humilia, corpus craffum, auriculis etiam & pedibus nö diffimilis: δέ quód ijfdé feré uefcitur, & in cauernis degit, fomniculofus adeó ut magna hyemis parte dormiat:cum Sue ue τὸ, pinguitudinis abundantíam. Melium genera duo faciunt: unu Canis inftar die gitatum, quod canini uocant: alterum ungulas, ut Sues,bifulcas habet, quod idcírz co fuillum appellant, Quidam non unguibus tantüm, fed ore etiam, fiue nafo & ros ftro, fuillum Sui, caninum Cani fimilem faciunt: (utín Erinaceoru quog genere.) Caninum(quem folum ego hactenus uidi)cadaueribus uefci, & ἤς cibis quibus Cas nes : fuillum ueró radicibus , & fs quibus Sues, Normannus quidam mihi retulit: quiutrug genus aliquando fe cepiffe aiebat, Antiquis fuerat perfuafum, pros mifcuum effe utrirg in Hyxnafexum. eos caftigat Ariftoteles. Negat enim in ma- fculo eamrimam, qua fub excrementorü exitu eft,peruiam introrfum effe. De Mez libus hocitem dictum à nobis eft ‚Scaliger,ego alium, in quo de Melibus hoc dixes rit, locum iamnon reperio. | i
ITA.
Ordotertius. 87
ITALICE Hiftrice,uelPorcofpinofo, HISPAN. Puérco efpín,
GALLICE Porcefpic. ANGLICE Poskepyre, . GERMANICE Meerfhweyn/ Domnfbweyn/ Stachelfhweyn/ Porcopict/Tarar. a
ILL YRICE Porcofpino,
dts
ei E
HYSTRIX fubijciatur Meli,quod & naturam partím fimilem habcat, partim magnitu dine non multum abfit,Eas generat India, Aethiopia, Africa(prafertim circa Afros
1
A
> “SUONO, 3 di EU Cu
9g Quadrup. ferorum paftorales,tefte Herodoto: & Tartaria. Hyftrix quem ipfe uidi, tres circiter pedes longus erat, Ägyrta qui circunducebat,os eius leporino conferebat,aures humanis: pedes anteríores Melis, pofteriores Vrüpedibus At Hieronymus Cardanus in o2 pere de Subtilitate hac facie animal defcribir,quod non fit Hyftríx, (quoniam fpinas immobiles habeat , non emiflarias ut Hyftrix, )fed bigener forte animal; quodg ex Hyftrice, aliog uelut V rfo, natu uideri poffit : [Sed hoc diligentius confiderandu eft. Hyftricem(inquit idem) Africam mittere proditum eft, fed nunc & Gallia habet, & Italia. @ Símiliter utHerinaceus fpinis cotegítur:fed multo maior eft, τό & pes dibus differt. dioitati enim Erinaceo funt,illi bífidi, quanquam δὲ Erinaceorum fpes ciem bifulco effe pede tradunt: mihi utuíderem nondum contíoit: quod & Scaliger de fe teltatur. «| Hyftrix utin plerifg uulgaribus Porcus fpinofus hodie nuncupaz tur:fic & à (ατα είς recentioribus(ut Suida) Acanthochoerus , ídem ad uerbü fonanz te uocabulo uocatur: (ed X uulgarem Echínumterreftrem codem nomine uocitant, . ut fcribunt Etymologus & Varinus, quod uero Hyftrice quog Echinum terreftre Suidas ínterpretatur,falfum eft, Albertus cum Hericium alium marinum,aliu por cínü effe dixiffet,fubdit:Et fimiliter animal quod uocatur Succa ( nefcio qua lingua) cuius itidem dux fpecies funt, quarum altera pedes Porcihabet,altera Canís:eft aute idem qui Porcus fpinofus, Scribitur Grace YSpif,éspryG"; uel Yspry f, UspiyG". Sic autem dictus uidetur à fetís fiue aculeis potíüs, quibus multo magis horret, quàm fetis fuis rigere Sues foleant.Plinius Hyftrices foeminino genere protulít , Oppianus mafcu- lino. € Animal foctídu effe audio, & in fyluis cauernas fodere Melis inftar, Quaz tuor hybernis menfibus(inquit Ariftoteles)fe condit ut Vrfa: & triginta diebus ute rum fert,ut Vrfa: & reliqua facit perinde ut Vrfa.Hinceft forte quod Αρκηλα à Cres
tenfibus nomínatur, & IT ALI CE Volpe, H ISPAN. Rapófa,hrapiendo nimirum, GALLICE Reonard, GERMAN. Sudf. ANGLICE Foxe. ILLY RICE Liffka.
VVLPES, apud Grämaticos etiam V olpesfcribitur:(ic dicta, ut Aelius dicebat, quód
uolatpedibus, Vulpecula diminutiuum eft, Apud Gracos ueteres Arwasf dicitur, hodie Ava. Kív«d'G", 7». funt qui beftiam omnem appellari uelínt, peculiariter uero V ulpem:& Siculos priuatim V ulpem κινάδιο appellare, V furpanthocnomen Dez moithenes,Sophocles,fed & Ariftoteles. funt qui non ipfam V ulpem,fed Martem à Martiale dictä,effe putent. @ Suntin Septentrionalibus fyluis (inquit Olaus Ma enus ) Vulpes nigra, candida, rubez , crucigera ín dorfo, alied cceruleo colore afperfæ:omnes quidem ex aequo malignzeatcy aftutæ, Nigra pelles preciofiores ce teris eftimantur: quia Mofchouitarü principes frequentius his utuntur. deinde cruz cigera, hoc eft, quz nigra cruce dorfo tenus à natura fignantur,propter maiorem or natum X pellium magnitudinem: quam nonnifi ín maturioreætate Vulpes confe= quitur, He etiam pelles,uti nigra, propter cömercia Mofcouitarum, Rufforum & Tartarorum,magno ín precio funt. Candida minoris æftimantur, & que coloris ccerulei funt,propter earum copíam,& quód pilos facilis amittant Nigræaliquans _ do adulterantur,atro colore fumo picearum tædarum induéto.Rubeæ Vulpes ome nium frequentiffima ubig reperiuntur. € Germani Vulpes quafdam uillo dene fiore & nigricante,a colore Drandfüchf nominant: noftri Rolerle, funtautem mi= noris preci), X magnitudine etiam ut plurimum minores. € Vulpium(utfcripfit Ge. Fabricius ad me ) magna funtin coloribus differentiæ, Vini genus notiffimu, quod inregionibus frigidis nobilius coloratur.nam in ijs qua ad meridiem & occa calum pertinent plagis,colore eft cinereo,& quafi lupino,& pilos fluxos d talía
Ordotertius. 89 Italia & Hifpania.Hocgenus apud nos duobus nominibus, propter gutturis uariez tatem, diftinouitur:nam let appellantur, quibus guttur quafi carbonum puluere - confperfum,in albo nigricat, Rurfus Berctfuchfe, qui candido funt gutture : quod quo magis candet,eo eft preciofius, Alterum genus eft primo fimile,fed nota infigni
differens. nam ab ore per caput,tergum,caudam,recta nigri coloris línea ducitur; tu
NE μεσο D xS NS" DE? » ES = EA EI DB "è P N
))
2 )) 7
lj ) | D
1))
yj D) 77, 0)
2
κ
/
DIN |
un PILE 7 7 LA m (24 77 1) ή 7 1 ?
perreliquum corpus & pedes anteriores, tranfuerfa + ita ut utrag crucis exprimat fimilitudinem,unde € nomen illís eft Arögfuchfe, quafi crucigera, Crutture hoc ge nus nioriore eft,& ex alíjs ad nos importatur regionibus, T'ertíum genus eft quod colorem ifatidis uel coeli fereni refert,Blauwfudhfe.id eft,coerulei coloris,fed diluti. Vulpes pilí rutili capiutur apud nos, Sranofuchfe : candidi in Suctía & Noruegia, licet rarius, € Vulpium pelles nigerrim&,nuper à mercatoribus in Galliam allatæ funt,ad ufum ueftium non uulgarem , fed alíare admirabiles. Quippe rariffimis, & quafi ordine difpofitis pilís candidis, fingularibus uariæ, V ulpes accepimus amarís
1]
9o Quadrup.ferorum amyodalis efitatis interíre, nos V ulpeculam aloé cum carnibus deuorata , uidimus extindtam,Scaliger. Vulpesin Arabia(inquitidem)& SyrixPalzftina,pilo foedo, audacia infigni, uefpere mutuis ululatibus quafi fiono dato ad nocturnam condiz